شایع ترین عوامل بروز سرطان در افراد مختلف کدامند چگونه این عارضه های مرگ آور ایجاد می شوند چه عواملی در بروز انواع سرطان نقش دارند و باعث همه گیر شدن آن در میان افراد جامعه می شوند
از امروز به مدت یک هفته (8 تا 15 بهمن) با عنوان هفته ملی مقابله با سرطان نامگذاری شده است. شاید اولین برداشتی که از چنین عنوانی از سوی بیشتر افراد صورت می‌گیرد این باشد که چرا برخی افراد (که البته تعدادشان طی دهه اخیر رو به افزایش است) به سرطان مبتلا می‌شوند و برخی دیگر با وجود طول عمر نسبتا طولانی رنگ این بیماری را به خود نمی‌بینند؟ به بیان دیگر آیا می‌شود طوری زندگی کنیم که با فرض نداشتن زمینه ژنتیکی ابتلا به سرطان، هرگز گرفتار این بیماری مزمن و پرعارضه نشویم؟
به گزارش روزنامه جام جم، دکتر محمدرضا قوام نصیری، متخصص آنکولوژی و رئیس انجمن کلینیکال آنکولوژی ایران در پاسخ می‌گوید: شکی وجود ندارد که تغییر سبک زندگی در پیشگیری از ابتلا به بسیاری از انواع سرطان موثر است. اگر بخواهیم عوامل موثر در ابتلا به سرطان را که ناشی از شیوه‌های مبتنی بر زندگی شهرنشینی است، بشماریم باید به نداشتن تحرک فیزیکی کافی، تغذیه نامناسب، بویژه استفاده زیاد از فست‌فودها و غذاهای آماده و نیمه‌آماده، استفاده ناکافی از سبزیجات و میوه، استنشاق هوای آلوده بخصوص وجود سرب ناشی از دود اگزوز وسایل نقلیه موتوری، استفاده از دخانیات، بویژه سیگار در سنین کمتر از 15 سال و وجود استرس و اضطراب اشاره کنیم.
این متخصص با تاکید بر این که همان گونه که برای کاهش بیماری‌های قلب و عروق و حتی دیابت باید از کودکی تمهیدات جدی اعمال شود، برای سرطان نیز این امر صدق می‌کند، می‌افزاید: بنابراین فاکتور‌های مهمی مانند تحرک و فعالیت‌های فیزیکی بویژه ورزش، اصلاح وضعیت تغذیه و کاهش استرس باید از کودکی مورد توجه خاص قرار گیرد.
هـوای آلـوده بـاخطر سرطان‌زایی
متاسفانه عادت رفت و آمد با خودروهای شخصی در بیشتر شهرهای بزرگ و پرجمعیت به بلایی تبدیل شده است که کنترل عوارض بیماریزای آن به آسانی ممکن نیست.
در واقع، ایاب و ذهاب با وسایل نقلیه شخصی که ایجاد آلودگی هوا می‌کند بخصوص اگر از بنزین با کیفیت نامناسب و سیستم احتراق ناکامل در وسیله نقلیه استفاده شود، ماده بسیار مضری چون سرب تولید می‌شود که به گفته دکتر قوام نصیری وقتی سرب با هوای آلوده در دستگاه تنفس جذب خون شود، به بافت‌ها و ارگان‌های مختلف بدن انتقال می‌یابد (مغز استخوان خون‌ساز) که نتیجه آن ایجاد سرطان خواهد بود.
غذاهایی با رنگ و بوی سرطان!
با آن که چند سال است رسانه‌ها به شدت درباره مضرات فست‌فودها و اثرات بیماری‌زایی مصرف زیاد این نوع غذاها اطلاع‌رسانی می‌کنند، اما همچنان غذاهای آماده‌ای از این دست مورد استقبال زیاد قرار می‌گیرد.
به همین دلیل است که رئیس انجمن کلینیکال آنکولوژی ایران درباره علت سرطان‌زا بودن این نوع مواد غذایی می‌گوید: بیشتر علاقه‌مندان به فست‌فودها به علت آن که کم‌حرکتی یا بی‌حرکتی فیزیکی نیز دارند به چاقی هم که خود ریسک بیماری‌زایی را بالا می‌برد، مبتلا می‌شوند. به علاوه طبخ فست‌فودها در بیشتر نقاط دنیا به دلیل آن که با روغن در حرارت‌های نسبتا بالا و گاهی اوقات بیش از صد درجه سانتی‌گراد طبخ می‌شود، نمی‌تواند بهداشتی باشد.
وی تاکید می‌کند: در چنین حالتی با تولید ترکیبات سمی در روغن داغ شده و ورود آن از طریق دهان و دستگاه گوارش به داخل بدن، زمینه ابتلا به سرطان‌های سیستم گوارش (مری ـ معده ـ روده بزرگ) و با احتمال کمتری سرطان‌هایی مثل پروستات، پستان و ریه ایجاد می‌شود.
استرس، سرطان‌زاست
استرس‌های مزمن معمولا پس از تولید موادی مثل اپینفرین و نور اپینفرین در خون باعث تحریک مکرر و مزمن سلول‌ها در ارگان‌ها و بافت‌های مختلف بدن می‌شوند که یکی از نتایج شایع چنین تاثیری، تغییرات غیرطبیعی در هسته سلول‌های طبیعی بدن است که شکلی از آن به نام جهش سلولی یا سرطانی شدن سلول‌ها شناخته شده است.
همچنین استرس بر فعالیت طبیعی سیستم ایمنی بدن اثر می‌گذارد و به فعالیت غیرطبیعی سلول‌های مهم و موثر در سیستم ایمنی بدن منجر می‌شود و با کاهش فعالیت سلول‌های مورد نظر، توانایی مقابله و دفاع بافت‌ها و ارگان‌های بدن را تضعیف می‌کند.
ورزش کنید تا سرطان نگیرید
ورزش و تحرکات فیزیکی سالم برای تمام سنین چنانچه با برنامه‌ریزی صحیح انجام شود در کاهش ابتلا به سرطان نقش دارد زیرا جریان خون با افزایش ضربان قلب بیشتر شده که در نتیجه اکسیژن و مواد مورد نیاز سلول‌های مورد نیاز بدن را بیشتر در اختیار آنها قرار می‌دهد که شادابی و در نتیجه مقاومت به عوامل بیماری‌زا را افزایش می‌دهد.
رئیس انجمن آنکولوژی ایران با بیان مطالب فوق تاکید می‌کند: در افرادی که ورزش را مرتب انجام می‌دهند ثابت شده استرس و حالات عصبی، بخصوص افسردگی‌ها بسیار کاهش خواهند داشت و شاید هم در موارد زیادی وجود نداشته باشند. بنابراین یکی از عوارض مهم و شایع استرس‌های مزمن که سرطان باشد کاهش می‌یابد. همچنین به علت تحرکات مناسب فیزیکی در انواع ورزش‌ها سوخت و ساز سلول‌ها و بافت‌های بدن زیاد شده و در نتیجه با ایجاد تعریق، مقادیر زیادی از سموم دفع خواهد شد.
تشخیص زودهنگام، راز درمان
بنا بر گزارش‌های علمی از مراکز معتبر تحقیقات سرطان دنیا، نیمی از بیماران مبتلا به سرطان چنانچه در مراحل ابتدایی بیماری، مراجعه کنند و تحت درمان قرار گیرند، عمر طولانی و بی عارضه‌ای خواهند داشت.
به گفته این آنکولوژیست با استفاده از روش‌های غربالگری و تشخیص زودرس، انواعی از سرطان‌های شایع (پروستات، روده بزرگ، پستان و…) قابل تشخیص قبل از مرحله تظاهرات بالینی، قابل تشخیص هستند. البته متاسفانه سرطان‌هایی چون تومورهای بدخیم استخوان، سارکوم‌های بافت نرم (نوعی سرطان خوش‌خیم بافت عضلانی، چربی، فیبروز و سایر بافت‌ها)، لوسمی‌ها (سرطان‌های خون) و اکثر تومورهای بدخیم اطفال از بیماری‌هایی است که تاکنون متخصصان موفق به پیشگیری از آن نشده‌اند.
