مهمترین عامل تعیین کننده سن شروع بلوغ، ارث (و به عبارتی ژنتیک) است. در خانواده ای که اعضاء درجه اول و دوم مرد آن (نظیر پدر، برادر، عمو) در سنین پایین شروع به بالغ شدن کرده اند به احتمال قوی پسر خانواده نیز زود بالغ خواهد شد و همین طور برعکس. در مورد سایر عوامل موثر بر سن بلوغ در مورد پسران مطالعات کاملی انجام نشده است ولی عوامل زیر در سن بلوغ دختران دخیل هستند:
الف) عواملی که بطور طبیعی باعث شروع زودتر بلوغ (در دختران) می شوند (غیرمرضی):
جنس: بطور کلی دختران حدود 2 سال زودتر از پسران بالغ می شوند.
نژاد: معمولا دختران سیاه پوست یک سال زودتر از دختران سفید پوست هم سن و سال خود
بالغ می شوند.
چاقی متوسط: افرادی که وزن بدنشان 20 تا 30% بیشتر از وزن ایده آل و مطلوب است، کمی زودتر بالغ می شوند (چاقی و لاغری شدید اثرات معکوسی دارند).
رشد سریع جسمانی
سرعت افزایش قد تا 2 سالگی بیش از هر دوران دیگری است و مقدار آن تقریبا تماما بستگی به ارث و خصوصیات ژنتیکی کودک دارد. اما بعد از 2 تا 3 سالگی قد کودک (هم دختر و هم پسر) هر سال 5 تا 7 سانتیمتر بلندتر می شود و در این دوران بهداشت و تغذیه مناسب در میزان آن نقش زیادی دارند. حدودا 1 تا 2 سال بعد از شروع علائم ظاهری بلوغ (بزرگ شدن بیضه ها و درآمدن موهای شرمگاهی) سرعت رشد قد نیز افزایش می یابد و در حوالی 5/13 تا 14 سالگی طول قد افزایش می یابد و به اصطلاح نوجوان دچار یک جهش رشدی (Growth spurt) می شود. بطوریکه در این زمان قد نوجوان ظرف یکسال حدود 6 تا 11 سانتیمتر افزایش می یابد و پس از آن مجددا سرعت رشد قد بتدریج آهسته می شود.
رشد قدی تا چند سالگی ادامه می یابد و در کل دوران بلوغ چند سانتیمتر به طول قد شخص اضافه می شود؟
در پسران رشد قد تا حوالی سن 18 تا 20 سالگی ادامه می یابد و از زمان شروع بلوغ تا کامل شدن آن بطور متوسط 25 تا 28 سانتیمتر قد نوجوان افزایش می یابد.
چرا قد و جثه دختران نوجوان در شروع بلوغ از پسران هم سن و سال خود بیشتر است؟
بطور کلی بلوغ و نیز شروع افزایش قد در دختران حدود 2 سال زودتر از پسران رخ می دهد و به همین دلیل دختران در سنین اول یا دوم راهنمایی معمولا بزرگتر از پسران هم سن و سال خود می باشند.
با توجه به اینکه میزان و طول مدت افزایش قد در دوران بلوغ در دختران و پسران به یک اندازه است پس چرا بعد از اتمام بلوغ قد مردان بیشتر از زنان می شود؟
زیرا قد پسران در شروع بلوغ بیشتر از قد دختران در شروع بلوغ است. همانطور که ذکر شد دختران 2 سال زودتر بالغ می شوند و اگر فرض بگیریم قد دختری که در 10 سالگی شروع به بالغ شدن کرده است 145 سانتیمتر باشد لذا قد وی در پایان دوران بلوغ حدود 170 سانتیمتر خواهد شد (cm170=25+145). اما اگر پسری در 10 سالگی 145 سانتیمتر قد داشته باشد و در 12 سالگی شروع به بالغ شدن بکند قد وی در شروع بلوغ حدود 155 سانتیمتر (cm155=10+145) بوده و در پایان بلوغ به حدود 180 سانتیمتر خواهد رسید (cm180=10+155). به همین دلیل قد مردان عموما و نه همیشه 10 سانتیمتر بیشتر از زنان است.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
