از کجا بفهمیم در معرض یائسگی قرار داریم و چه علائمی در بدن به ما هشدار می دهند خانم های میانسال چگونه متوجه این امر می شوند چه عواملی در بروز یائسگی زودرس نقش دارند؟
یائسگی یکی از مراحل زندگی هر خانمی است که بعد از سال ها فعالیت سیستم تولید مثل اتفاق می افتد. از آن جا که یک زن طی سال ها تغییرات هورمونی ، خونریزی های ماهانه، بارداری وشیردهی را تجربه کرده، تحمل تغییرات سال های یائسگی برایش کمی دشوار است اما توجه و رعایت برخی نکات، گذر از این مرحله را آسان خواهد کرد.
از روزنامه خراسان،دکتر ملیحه میر شه پناه جراح و متخصص زنان درباره این مرحله و نکاتی که باید رعایت شود، چنین می گوید: یائسگی عبارت است از کاهش و تخلیه ذخیره فولیکول (تخمک ها) که به قطع قاعدگی منجر می‌شود. به قطع قاعدگی به مدت 12 ماه یائسگی اطلاق می‌شود که با افزایش هورمون FSH همراه است و در 90درصد زنان بین 45 تا 55 سالگی اتفاق می‌افتد و 10درصد زیر 45 سالگی یائسه می شوند که به آن یائسگی زودرس می گویند.
عوامل موثر در سن یائسگی عبارت است از :
1 – عوامل ژنتیکی ( به عنوان مثال به طور معمول مادران و دختران در یک سن یائسه می شوند.)
2 – عوامل محیطی (مصرف سیگار، الکل، توده بدنی (چاقی – لاغری) مسائل اقتصادی و اجتماعی)
علائم یائسگی
1 – افزایش FSH با کاهش استروژن و پروژسترون و هورمون های مردانه (تستوسترون) همراه است ولیکن به علت حذف هورمون های استروژن و پروژسترون به طور کلی بعد از یائسگی همان مقدار کم هورمون مردانه که از نسج بینابینی تخمدان ترشح می‌شود علائم مردانه ایجاد می کند که عبارت است از رشد موهای مردانه در صورت و کلفتی صدا که بعد از چند سال از یائسگی بروز می کند.
2 – گر گرفتگی که ناشی از کاهش استروژن است. مشخصه آن گرمای شدید است که از سر و صورت شروع می شود و ممکن است به تمام بدن انتشار یابد و همزمان فرد دچار تپش قلب می شود و به دنبال آن تعریق می کند و سپس دچار لرز می شود؛ میزان تکرار این حالت در افراد متفاوت است. در مجموع این علایم در سال های اولیه یائسگی شدیدتر است و ظرف 3 تا 5 سال فروکش می‌کند. گر گرفتگی سبب برهم خوردن ریتم خواب می شود.
3 – خشکی پوست بدن و مخاط مهبل که به نزدیکی های دردناک منجر می شود و ناشی از تولید نشدن هورمون استروژن است.
4 – پوکی استخوان که در درازمدت اتفاق می افتد و در صورت درمان نشدن به از کار افتادگی و شکستگی حتی بدون ضربه منجر می شود .
5 – مسائل روحی مثل احساس خستگی و کاهش انرژی، تحریک پذیری، افسردگی و اختلال در تمرکز
مجموعه علایم یائسگی بعد از بارداری ها و شیردهی ها باعث کاهش توانایی و از کار افتادن زنان در سنین پایین می‌شود لذا درمان عوارض یائسگی ضروری است.
درمان :
1 – تجویز کلسیم و ویتامین D به طور مداوم تا آخر عمر
2 –درمان های هورمونی (استروژن و پروژسترون) یا استفاده از فیتواستروژن ها (مواد دارای استروژن های گیاهی مثل سویا) است که هنوز درباره مزایا و معایب آن اختلاف نظر وجود دارد.
3– برای خشکی مهبل استفاده از کرم های استروژن کونژوگه بسیار موثر است.
4 – برای کنترل گر گرفتگی، استروژن درمانی و کلونیدین و متیل دواپاو بعضی داروهای ضد افسردگی با نظر پزشک توصیه می شود.
