پروتئینها بعنوان مواد ساختمانی بدن ما می باشند. بافتها و اندامهای بدن از پروتئین تشکیل شده اند. اگر بدن را به یک ساختمان تشبیه کنیم پروتئین ها بعنوان آجرهای ساختمان خواهند بود. پروتئین ها در گوشت، تخم مرغ، شیر و حبوبات یافت می شوند.
جهت رشد و ساخته شدن سلولهای جدید در بدن از قبیل سلولهای پوست، سلولهای جدار روده و گلبولهای قرمز که عمر نسبتا کوتاهی دارند نیاز به پروتئین می باشد. همچنین جهت ترمیم زخم ها، سوختگی و آسیب به بافتها وجود مواد پروتئینی ضروری می باشد.
همانطور که ذکر شد نقش اصلی پروتئینها ترمیم و بازسازی بافتهای مختلف می باشد ولی در مواقع لزوم و نیاز بدن و در مواقعی که غذاهای کربوهیدرات به اندازه کافی در دسترسی نباشند جهت تامین انرژی موردنیاز از پروتئینها به عنوان سوخت نیز استفاده می شود.
واحدهای تشکیل دهنده پروتئینها اسیدهای آمینه هستند. در طبیعت حدود 20 نوع اسید آمینه وجود دارد که بدن انسان قادر به ساختن بعضی از آنها نمی باشد. به این نوع اسیدهای آمینه، اسیدهای آمینه ضروری می گویند.
این اسید آمینه ها عبارتند از: لیزین، لوسین، ایزولوسین، تریپتوفان، فنیل آلانین متیونین، والین و اسید آمینه هیستیدین که فقط در کودکان ضروری می باشد.
پروتئینها دارای دو منشاء حیوانی و گیاهی می باشد. منابع حیوانی مانند انواع گوشتها، شیر، تخم مرغ و پنیر و منابع گیاهی مانند: انواع حبوبات (عدس، لوبیا، ماش) و سویا می باشند.
پروتئینهای حیوانی پروتئینهای کامل تری هستند و بیشتر اسیدهای آمینه ضروری را در خود جای داده اند (مثل گوشت و تخم مرغ) ولی منابع پروتئینهای گیاهی گاها از نظر داشتن بعضی از اسیدهای آمینه ضروری فقیرند. مثلا اسید آمینه لیزین در غلات و متیونین در حبوبات وجود دارند. ولی اگر غذای مخلوطی از غلات و حبوبات مثل عدس پلو استفاده شود می تواند این کمبود را پوشش دهد. و غذای کاملی از نظر تامین اسیدهای آمینه تشکیل دهد.
هر چند که پروتئینهای گیاهی از نظر بعضی اسیدهای آمینه فقیر هستند ولی به علت داشتن فیبر و مواد معدنی و بعضی ویتامینها می تواند بسیار مفید باشند لذا استفاده از هر دو نوع پروتئین در برنامه غذایی توصیه می شود.
کودکان در حال رشد، نوجوانان، مادران باردار و شیرده و سالمندان و کسانی که دچار جراحت عفونت و زخم می باشند نیاز بیشتری به پروتئین دارند.
کمبود پروتئین در کودکان و نوجوانان می تواند به ترتیب عدم رشد کافی تاخیر در بلوغ و کوتاهی قد را بدنبال داشته باشد.
مقدار نیاز به پروتئین در افراد معمولی حدود 1-8/0 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن می باشد ولی در ورزشکاران تا 2-2/1 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هم توصیه می شود. بعنوان مثال یک فرد 70 کیلویی حدود 70 گرم پروتئین در روز نیاز دارد که جهت تامین آن می تواند 1 عدد تخم مرغ، 2 لیوان شیر، 5 برش نان و 120 گرم گوشت استفاده نماید.
کمبود مصرف پروتئین می توند سبب تاخیر در بهبودی زخم، کم خونی و ضعف سیستم دفاعی شود.
پروتئینها در ساخت هموگلوبین که در گلبولهای قرمز خون وجود دارد شرکت می کنند. همچنین بسیاری از آنزیمها و آنتی بادیها که نقش دفاعی در بدن دارند از پروتئین ساخته شده اند.
مقدار مورد نیاز: حدود 5/1 انرژی دریافتی روزانه می بایست از پروتئین تامین گردد.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
