این ویتامین بعنوان ویتامین نور خورشید شناخته شده است. در واقع پیش ساز آن در زیر پوست انسان موجود است و با تابش اشعه ماوراء بنفش طی فرایندهایی در بدن تولید می شود. نیاز افراد با تماس معمولی با نور خورشید برطرف می شود مگر افرادی که خیلی کم از منزل خارج می شوند و یا در نواحی زندگی می کنند که نور خورشید کم است.
غنی ترین منبع ویتامین D روغن کبد ماهی است و به مقدار کم نیز در زرده تخم مرغ جگر و کره یافت می شود. این ویتامین بسیار پایدار است و در اثر حرارت و نگهداری طولانی از بین نمی رود.
مهمترین عملکرد ویتامین D جلوگیری از پوکی استخوان ها است که این کار را با افزایش جذب کلسیم از روده و با افزایش جذب آن از کلیه انجام می دهد. در زنان پدیده پوکی استخوان بیشتر از مردا مشاهده می گردد و علت آن اینست که از سن 35 سال به بالا میزان ترشح استروژن در خانمها رو به کاهش می گذارد. با توجه به اینکه کمبود استروژن سبب برداشت کلسیم از استخوانها می شود افزایش مصرف غذاهای حاوی کلسیم مانند لبنیات و ویتامین D در خانمها از سن 35 سال به بالا ضروری است تا از این پدیده جلوگیری گردد. به خصوص در خانمهایی که به سن یائسگی می رسند و با توقف ترشح هورمون استروژن مواجه می شوند باید بیشتر به این موضوع توجه نمایند. این افراد می بایست علاوه بر توصیه های فوق پیاده روی روزانه را نیز در برنامه خود قرار دهند. و در صورت نیاز مکمل کلسیم و ویتامین D استفاده نمایند.
کمبود ویتامین D موجب بیماری ریکتز در کودکان و نرمی و پوکی استخوان در بزرگسالان می شود.
ریکتز بیماری است که بدلیل کمبود ویتامین D کلسیم و فسفر استخوانهای در حال رشد محکوم نمی شوند و معمولا بصورت نرم باقی می مانند و به علت فشار وزن بدن روی استخوانها پاها بصورت پرانتزی دی می آیند. همچنین در قسمت جلو جمجمه برآمدگی بوجود می آید.
نرمی استخوان (استئومالاسی) به علت کمبود ویتامین D معمولا در بزرگسالان دیده می شود که با توجه به پایین بودن چگالی استخوان ممکن است در اثر ضربات معمولی و زمین خوردن شکستگیهای استخوانی در ناحیه مچ و لگن ایجاد شود. پوکی استخوان (استئوپروز) معمولا در سالمندان و به خصوص زنان سالمند بعد از سن یائسگی دیده می شود که به علت کمبود ویتامین D و کلسیم ممکن است دچار شکستگیهای استخوان گردند.
جهت جلوگیری از این مسائل مصرف روزانه 3-2 لیوان شیر یا ماست و 30 گرم پنیر بعلاوه در معرض قرار گرفتن نور خورشید به مدت 15-10 دقیقه در روز و پیاده روی نیم ساعت روزانه توصیه می شود.
باید توجه داشت که نور خورشید می بایست بطور مستقیم به بدن بتابد و اگر از پشت شیشه یا پرده به بدن برسد اثر چندانی نخواهد داشت. نیاز به این ویتامین در افراد بالای 50 سال افزایش می یابد.
این مطلب اختصاصی سایت دکتر سلام می باشد استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
