برای شروع ادرار باید عضلات دیوارهای مثانه منقبض شده و عضلات گردن مثانه که در ابتدای پیشابراه قرار دارند شل گردند. گیرنده های شیمیایی عضلات گردن مثانه آلفا 1 نام دارند و مهار کردن این گیرنده ها باعث شل شدن عضله و آمادگی برای خروج ادرار می شوند. دسته از داروها که آلفا بلوکر (مهار کننده آلفا) نام دارند برای نخستین بار از حدود 40 سال قبل مورد استفاده قرار گرفتند. فنوکسی بنزامین از اولین داروهایی بود که با عنوان مهار کننده گیرنده آلفا مورد استفاده قرار گرفت. البته این دارو غیر اختصاصی بود و علاوه بر مثانه سایر قسمت ها از جمله دستگاه قلب و عروق را هم تحت تاثیر قرار می داد و علائم جانبی دیگری بوجود می آورد.
پس از مدتی پرازوسین وارد بازار گردید که نسبت به فنوکسی بنزامین اختصاصی تر عمل می کرد و عوارض کمتری داشت. پرازوسین به صورت قرص های 1 میلی گرم و 5 میلی گرمی وجود دارد که با توجه به وضعیت فشار خون بیمار (این دارو باعث کاهش فشار خون می شود) همچنین شدت علائم بالینی می توان مقداری از آن را برای درمان بیماری مورد استفاده قرار داد. این دارو در اولین بار مصرف می تواند عوارض جانبی مثل افت فشار خون هنگام برخاستن را برای بیمار بوجود آورد. بنابراین پزشک و داروساز به بیمار توصیه می کنند که در اولین روزهای مصرف آن را با حداقل مقدار ممکن و البته شب هنگام استفاده کند. پس از 2 تا 3 روز که بدن بیمار عادت کرد می توان آن را با مقدار زیادتر و به دفعات بیشتر مورد استفاده قرار داد. بیمارانی هستند که نشانه های بالینی آن ها تنها با یک قرص 1 میلی گرمی در شبانه روز و هنگام شب برطرف می شود. از طرف دیگر بیمارانی هستند که نیازمند مصرف 5 میلی گرم دوبار در روز یعنی 10 میلی گرم در شبانه روز می باشند.
قرص ترازوسین که بعد از پرازوسین وارد بازار شد با همان مکانیزم پرازوسین عمل می کند اما تفاوت آن در طول کشیدن زمان ا ثرث می باشد به این صورت که پرازوسین را کوتاه اثر و ترازوسین را طولانی اثر می نامند. ترازوسین به صورت قرص های 2 و 4 میلی گرمی وجود دارد و عوارض جانبی آن مانند پرازوسین است.
داروی دیگری که در درمان بزرگی خوش خیم پروستات مورد استفاده قرار می گیرد فیناستراید است. برای مکانیزم اثر فیناستراید اجازه دهید کمی به عقب برگردیم. در ابتدای مبحث عنوان کردیم که هورمون تستوسترون برای ایجاد صفات ثانویه جنسی مانند بوجود آمدن هیکل و ظاهر مردانه توسط بیضه ها ساخته و وارد خون می شود. کار دیگر تستوسترون تاثیر بر سلول های پروستات و بزرگ کردن آن می باشد. هورمون تستوسترون قسمت زیادی از فعالیت های خود را طی تبدیل شدن به دی هیدروتستوسترون انجام می دهد. آنزیمی که مسئول تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون است 5-آلفا رداکتاز نام دارد. حال اگر دارویی بتواند این آنزیم را مهار کند مانع از تاثیر تستوسترون بر پروستات می شود. این گروه از داروها را مهار
کننده های 5-آلفا رداکتاز می گویند و فیناستراید در این گروه دارویی قرار دارد.
فیناستراید کارکرد دیگری هم دارد که البته با مصرف مقادیر کمتر دارو مورد استفاده قرار می گیرد. نوعی از ریزش مو که باعث ریزش موهای مردان در جلو و بالای سر می شود ریزش موی آندروژنیک (هورمون مردانه) نام دارد. این نوع ریزش مو به علت تاثیر تستوسترون و دی هیدروتستوسترون بر ریشه های مو می باشد فیناستراید با مهار آنزیم 5-آلفا رداکتاز مانع تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون شده که نتیجه آن تا حدودی مهار ریزش موها در این شکل خاص می باشد. البته با توجه به عوارض دارویی متعدد مثل اختلال نعوظ باید میزان دارو و زمان مصرف آن طبق نظر پزشک و با در نظر گرفتن وضعیت هر فرد تنظیم شود.
باید بدانیم که درصد بالایی از بیماران مبتلا به بزرگی خوش خیم پروستات جواب مناسبی به فیناستراید می دهند اما برای مشاهده این اثر گاهی باید حداقل حدود 3 ماه انتظار کشید. یادآوری این نکته لازم است که اثرات این داروها پس از قطع دارو از بین رفته و مجددا نشانه های بالینی عود می کنند.
این مطلب توسط تیم مترجمین مجله پزشکی دکتر سلام تهیه شده است. استفاده از آن فقط با ذکر منبع دکتر سلام(hiDoctor.ir) مجاز می باشد
