بیماری‌ها و داروها گاهی عامل فشارخون هستند. در این موارد با درمان بیماری یا قطع دارو فشار خون بهبود می‌یابد.
پر‌کاری تیروئید از عوامل فشار خون است که باعث تند شدن ضربان قلب و بالا رفتن فشار خون می‌شود. با درمان بیماری تیروئید فشار خون این بیماران هم کنترل می‌شود. زیادی کورتیزون در بدن و خوردن کورتون به مدت طولانی نیز از عوامل فشار خون هستند.
یکی دیگر از بیماری‌های مهم عامل فشار خون تنگی رگ‌های کلیه‌هاست. این بیماری باعث فشار خون شدید می‌شود که به‌سختی و با مصرف چند نوع دارو قابل کنترل است. بنابراین وقتی فشار خون شدید است و به دارو جواب نمی‌‌دهد، باید با آنژیوگرافی رگ‌های کلیه، وجود تنگی در این رگ‌ها را بررسی کنیم.
یکی از بیماری‌های عامل فشار خون توموری به نام فئوکروموسیتوم است که در غده فوق‌کلیه تشکیل می‌شود. به دلیل رهاشدن ناگهانی آدرنالین این بیماران که در حالت عادی مشکلی ندارند، ناگهان دچار حملات شدید تپش قلب، عرق زیاد و فشار خون می‌شوند. راه درمان این بیماری جراحی و درآوردن تومور است.
از بین داروهای عامل فشار خون شاید کورتون‌ها مهمترین وشایع‌ترین باشند. داروهایی مثل پردنیزولون وقتی به مدت طولانی مصرف شوند، می‌توانند موجب افزایش فشار خون شوند. برخی از مواد روانگردان نیز فشار خون را به‌شدت بالا می‌برند.
همان گونه که گفته شد در بیشتر موارد فشار خون یک بیماری اولیه و بنیادی است و نمی‌توان عامل خاصی برایش یافت و تنها راه درمان آن تغییر روش زندگی و دارو درمانی است.
روش صحیح زندگی شامل تغذیه صحیح یعنی خوردن میوه، سبزی و غذاهای دریایی فراوان، فعالیت ورزشی روزانه و جلوگیری از افزایش وزن است که باعث می‌شود درصد زیادی از افراد به فشار خون مبتلا نشوند و البته در شروع بیماری فشار خون نیز با همین تمهیدات می‌توان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت. مصرف صحیح نمک نیز یکی از راه‌های کنترل فشار خون است، زیرا درصد زیادی از مبتلایان به فشار خون با کم کردن نمک مصرفی می‌توانند تا حد زیادی فشار خونشان را کاهش دهند. برای این منظور اول باید غذاها با نمک کمتری پخته شوند، دوم این که از مصرف غذاهای شور مثل ترشیجات، خیار‌شور و… اجتناب شود و سوم این که برسر سفره از نمکدان استفاده نشود.
متاسفانه بیشتر بیماران مبتلا به فشارخون خیلی دیر متوجه بیماری می‌شوند که در آن زمان نمی‌توان با تغییر روش زندگی فشار خون را کنترل کرد و شروع درمان دارویی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. البته در این مرحله نیز تغذیه مناسب و ورزش در کنترل بیماران و نیاز کمتر به دارو مفید خواهد بود.
* فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم
