در مطلب قبلی به بررسی کلی موضوع کوتاهی قد پرداختیم. در این مطلب دیگر دلایل کوتاهی قد ، همچنین راهکار هایی برای پیشگیری از کوتاهی قد کودک و راه های درمان کوتاهی قد را برای شما توضیح خواهیم داد. یکی از مهم ترین دلایل کوتاهی قد مسئله ی ژنتیک و ارثی بودن آن است. با ما همراه باشید.
یکی دیگر از روش های بررسی علل کوتاه قدی، اندازه‌گیری T4 و TSH (هورمون‌های غده‌ی تیروئید) از طریق آزمایش خون جهت بررسی ابتلا به هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید) می‌باشد. همچنین میزان ترشح هورمون رشد (معمولاً با اندازه‌گیری IGF- 1 و GF- BP 3)، شمارش کامل گلبول‌های قرمز (CBC برای بررسی عدم ابتلا به آنمی)، وضعیت شیمیایی خون (که شامل SMAZO برای بررسی کبد و بیماری کبدی)، آنالیز ادرار و گاهی بررسی کروموزومی جهت کشف اختلالات کروموزومی (به خصوص در دختران که ممکن است به سندرم ترنر مبتلا باشند) می‌باشد. اگر همه‌ی آزمایشات بالا طبیعی بود، یا متخصص اطفال اصراری برای انجام آزمایشات بالا نداشت، میزان رشد فرزند شما باید بعد از گذشت 3 تا 6 ماه و در صورت عدم ادامه یافتن رشد طبیعی به طور جدی باید بررسی مجدد شود.
براساس تحقیقات اکثر والدین کوتاه قد، به صورت ژنتیکی فرزندان کوتاه قد دارند که این مسئله با عنوان کوتاه قدی ارثی مطرح می‌شود. این افراد اصولاً دارای سن استخوانی نزدیک به سن طبیعی خودشان هستند که این مسئله نشان‌گر این حقیقت است که استخوان‌های آن‌ها ظرفیت بیشتری برای رشد ندارد.لذا با وجود رشد طبیعی، این افراد در سنین بلوغ نیز کوتاه قدتر از هم سن و سال‌های خود بوده و بیشتر مشابه به والدین خود هستند.
برخی دیگر از کودکان از نظر ساختمان بدنی تأخیر رشد قدی دارند. این کودکان با وجود قدی کوتاه، سرعت رشد بالایی دارند و میزان رشد آن‌ها طبیعی است و معمولاً تأخیری در قاعدگی(در دختران) آن‌ها مشاهده می‌شود . به محض شروع قاعدگی رشد آن‌ها آغاز می‌گردد. البته این افراد معمولاً با سن استخوانی کمتر از میزان مورد انتظار دیده شده‌اند که استخوان‌های آن‌ها ظرفیت باقی مانده‌ی لازم جهت افزایش قد پس از قاعدگی را دارد. به طور معمول این افراد به رشد قدی کامل و طبیعی تا پایان دوران بلوغ خود می‌رسند. البته در مقایسه‌ی این بچه‌ها با دیگر اعضای خانواده ممکن است متوجه این تأخیر در سایر افراد خانواده شویم که کاملاً طبیعی است. برخی پسران که دارای این شرایط می‌باشند ممکن است نگران کوتاه قدی خود باشند. این افراد می‌توانند با مراجعه به پزشک متخصص غدد و تجویز تستوسترون توسط او، زمان شروع جهش رشد دوران بلوغ را جلو بیاندازند. البته بدون این درمان هم، به‌طور طبیعی زمان بلوغ آن‌ها با کمی تأخیر فرا می‌رسد.
برخی والدین نگران عملکرد غدد داخلی فرزند خود و از جمله مهم‌ترین هورمون یعنی هورمون رشد هستند که اختلال در ترشح آن سبب کوتاهی قد و کاهش رشد می‌گردد. به‌طوری که جوانان حتی کم‌سن‌تر از سن طبیعی خود به نظر می‌رسند. متخصص اطفال یا غدد در صورت تشخیص می‌تواند میزان طبیعی هورمون رشد را از طریق دستور آزمایش‌های لازم بررسی کند. درمان برای افراد مبتلا به کاهش ترشح هورمون رشد، شامل دریافت مکمل‌های هورمونی رشد است. البته برای افراد مبتلا به سندرم ترنر و افراد بالغ مبتلا به ناراحتی های مزمن کلیه هم این هورمون تجویز می‌شود.
کمبود ترشح هورمون رشد می‌تواند به صورت ارثی از بدو تولد یا در اثر جراحت های وارد شده بر سر یا در اثر تومورهای مغزی بروز کند.
امروزه استفاده از هورمون رشد برای بچه‌ها افزایش یافته است. هورمون رشد برای درمان طولانی مدت کودکان قد کوتاه و علل ناشناخته‌ی کوتاه قدی به کار می‌رود.
مطالعات اخیر نشان داده است برخی از کودکان کوتاه قد، آن‌هایی هستند که از زمان تولد جثه‌ی کوچک‌تری داشته‌اند و با استفاده از هورمون رشد نتایج خوبی گرفته‌اند.البته استفاده ی بی رویه از این هورمون نیز اثرات خوبی ندارد. لذا حتما حتما باید تحت نظر پزشک متخصص، از این هورمون استفاده کنید.
متخصصان پیشنهاد می‌کنند اگر این کودکان در سنین 2 تا 3 سالگی دارای رشد طبیعی متناسب با سن خود نبودند، باید حتماً نزد متخصص غدد یا اطفال برده شوند.
بهارک سریری- کارشناس تغذیه
