چگونه می توانیم بیماری کشنده و خطرناک مردانه را د مراحل اولیه تشخیص دهیم این عارضه چگونه قابل پیشگیری است و راههای مختلف برای درمان این عارضه خطرناک در مردان کدامند؟
شروع دهه پنجم زندگی (45سال به بالا) و البته برای آن دسته افرادی که سابقه فامیلی سرطان پروستات دارند، خیلی زودتر می توان برای تشخیص به موقع سرطان پروستات اقدام کرد
دکتر علی اصغر یارمحمدی، جراح، متخصص کلیه و مجاری ادراری و استاد اورولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در این مطلب، وی به راهبردهای ضروری برای افزایش طول عمر افراد اشاره می کند.
راهبردها
منطق شناسایی زودهنگام بیماری، درمان سرطان پروستات قبل از بروز علایم بالینی است، یعنی چیزی که به افزایش طول عمر منجر می شود و نیاز به درمان گران قیمت نیست. بیماری زمین گیری ایجاد نمی کند و به قول معروف باعث افزایش امید به زندگی (Life Expectancy) و بهبود کیفیت زندگی (quality of life)می شود و تهدیدکنندگی (Life Threating) نیز ندارد. با هدف یاد شده بسیاری از کشورها اقدام به غربالگری ؛ یعنی در یک جامعه هدف و در افراد کاملا سالم به دنبال تشخیص مواردی خاص از بیماری ها گشتن می کنند. بسیاری از مطالعات نشان می دهد، گرچه غربالگری به تشخیص زودهنگام بیماری منجر می شود، ولی در بسیاری از موارد به تشخیص های زیادی (Overdiagnosis) منجر شده است که خود به درمان های تهاجمی غیرضروری می انجامد و باعث عوارضی مثل اختلال عملکرد ادراری، جنسی و گوارشی شده است که تأثیر سوئی بر کیفیت زندگی فرد می گذارد. آن چه مسلم است در جوامعی که غربالگری اعمال می شود، سرطان به موقع تشخیص داده می شود، از نظر تغییرات سلولی، درجات بدخیمی سلولی با درجه پایین تری کشف و درمان قطعی تری اعمال می شود و طول عمر بیشتر با کیفیت بهتر زندگی برای بیمار تضمین می شود. با هزینه های مالی بسیار کمتر درمان انجام می شود و خطرات زمین گیر شدن بیمار به شدت کاهش می یابد ولی در موردی هم که قابل پیشگیری نیست، به درمان های غیرضروری منجر می شود.
در جوامعی که غربالگری در رابطه با سرطان پروستات اعمال نمی شود، چه باید کرد؟
از شروع دهه پنجم زندگی (45سال به بالا) و البته برای آن دسته افرادی که سابقه فامیلی سرطان پروستات دارند، خیلی زودتر می توان برای تشخیص به موقع سرطان پروستات اقدام کرد. هم اکنون روش های تشخیص بهنگام در افراد سالم جامعه برای سرطان پروستات عبارت است از:
اندازه گیری خونی آنتی ژن اختصاصی پروستات PSA
(Prostatic Specific Antigen)
معاینه پروستات با انگشت از راه مقعد (معاینه رکتال)
بررسی سونوگرافی پروستات از راه مقعد با سه آزمون مذکور. چنان چه مشکوک به سرطان پروستات شویم باید حتما اقدام به نمونه برداری سوزنی پروستات شود، البته در بسیاری از موارد چنان چه نتیجه آزمون های مذکور مشکوک باشد، با وجود منفی شدن، چندین نوبت نمونه برداری باید انجام شود تا در نهایت از نبود سرطان اطمینان حاصل شود. در حال حاضر توصیه عمومی آن است که مردان با سن گفته شده، حداقل سالی یک بار کنترل شوند.
منافع تشخیص بهنگام سرطان پروستات
تشخیص به موقع سرطان پروستات غالبا زمانی است که سرطان از محدوده غده به خارج از آن انتشار نیافته و کاملا محدود است، در این حالت درمان ریشه ای یا رادیکال حتما باید انجام شود.
یعنی کشف سرطان در مرحله اولیه (Stage)های بالینی به درمان ریشه ای منجر می شود. با انجام درمان ریشه ای؛
الف نیاز به درمان های دیگر نیست.
ب بیمار حداقل طول عمر متوسط 10ساله دارد. (امید به زندگی بالا)
ج کیفیت زندگی بسیار خوب است.
ولی چنانچه سرطان پروستات با علایم بالینی کشف شود، معمولا با مراحل بالاتر بیماری مواجهیم، یعنی بیماری متاستاز (گرفتاری دوردست دارد، یعنی ابتلای سایر اعضای بدن) رخ داده است. در این جاست که مشکلات عدیده پدیدار می شود و درمان های فعلی عبارت است از: هورمون درمانی طبی یا جراحی (برداشتن بیضه ها)، رادیوتراپی، شیمی درمانی، ژن درمانی (داروهای گران قیمت که با مهار آندروژن عمل می کند) با دخالت ژن ها مثل استاتیت، انزوالوتامید و رادیوم 233 و با وجود درمان با روش های مذکور در سن جوان تر اولا عمر طولانی نیست و ثانیا باعوارض زمین گیر کننده همراه است.
نکته:
سرطان پروستات دومین سرطان شایع انسانی است و متأسفانه روز به روز فراگیرتر می شود. تشخیص به موقع سرطان عملا روش قطعی درمان است. ولی با تمام مسائل یاد شده، به ویژه در سنین بالا، مردان مبتلا به سرطان پروستات با سرطان پروستات می میرند ولی نه از سرطان پروستات . سرطانی بودن غده پروستات، نسبت به سایر سرطان ها درمان پذیرتر است و با طول عمر بیشتر همراه است ولی امید است که هیچ گاه، هیچ انسانی به هیچ بیماری مبتلا نشود.
روزنامه خراسان
