می خواهیم به انواع خطرات ناشی از انواع حساسیت های پوستی ناشی از مواد شوینده اشاره کنیم و مراقبت های لازم در این زمینه را بدانیم کسانی که سابقه آسم و مشکلات ریوی دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند
مرضیه نوروزی: در سال‌های اخیر به علت رقابتی که بین کارخانجات مختلف جهت ارائه محصولات قوی جرم‌گیر و سفیدکننده مشاهده می‌شود، ما هر روز شاهد ارائه محصولات جدیدتر و قوی‌تری هستیم. برای ایجاد این اثرات ترکیبی از حلال‌ها، آنزیم‌ها و حتی در مواردی اسیدهای رقیق شده به برخی از این مواد اضافه می‌شود یا نمک‌ها و کریستال‌های خاصی جهت ایجاد اثر سایندگی بیشتر به برخی ترکیبات افزوده شده است. به همان میزان که قدرت شویندگی و سفیدکنندگی در یک ترکیب جدید افزایش می‌یابد، احتمال آسیب‌های حاد و مزمن در اثر مصرف آنها نیز افزوده می‌شود.
شیوع این آسیب‌ها در ایام نزدیک به سال نو، بین خانم‌ها بسیار شایع است درحالی که به تاکید متخصصان پوست و مو، نباید مراقبت از پوست را فراموش کرد و با استفاده صحیح از شوینده‌ها، عوارض آسیب‌های ناشی از آن را به حداقل رساند چراکه مواد شوینده تاثیر منفی‌ای روی پوست دارند. برای این منظور، بهتر است توصیه‌های دکتر فریده مهتی‌پور، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران را بخوانید.
مراقب حساسیت‌های حاد و مزمن پوستی باشید
در سال‌های اخیر علاوه بر حساسیت‌های پوستی، شاهد حساسیت‌ها و واکنش‌های شدید ریوی نیز در اثر مصرف این مواد بوده‌ایم. توصیه می‌شود کار کردن با تمامی این مواد با دستکش و حفاظ مناسب صورت گرفته و در صورت امکان از کار کردن در فضای بسته پرهیز کنید. علاوه بر این، بهتر است از ترکیب کردن دو یا چند ماه شوینده و جرم‌گیر با هم بپرهیزید.
اگر سابقه تنگی نفس، آسم و حساسیت‌های ریوی و مجاری تنفسی دارید، بهتر است از کار کردن با این مواد به ویژه با آب گرم و در محل‌های فاقد تهویه مناسب به شدت بپرهیزید و نیز اگر سابقه واکنش تماسی و پوستی نسبت به ماده‌ای دارید، همیشه توجه داشته باشید احتمال دارد تماس تنفسی و استنشاق با آن ماده نیز برای شما خطرناک باشد. علاوه بر این، چنانچه شما با یکی دوبار مصرف این مواد حساسیت تماسی یا آلرژیک ایجاد کنید و همچنان به مصرف این مواد طی یک دوره چند روزه تا چند ماهه ادامه دهید، از بین رفتن لایه سطحی پوست به طور تدریجی اتفاق می‌افتد و ما به تدریج شاهد بروز حساسیت تحت حاد یا مزمن در پوست دست‌ها خواهیم بود که اتفاقا این دسته از بیماران به طور شایع‌تری به کلینیک پوست مراجعه می‌کنند زیرا که با هر بار تماس کوتاه‌مدت و با مواد شوینده دچار خارش و قرمزی و خشکی شدید دست‌ها شده و پوست دست دارای چروک‌های زیاد همراه با شکاف‌های ریز و ترک‌های متعدد می‌شود که گاها می‌تواند در ناحیه ناخن‌ها نیز ایجاد ورقه ورقه شدن و شکنندگی سریع ناخن‌ها را باعث شود که متاسفانه این مورد نیز بسیار شایع در بین بیماران ما مشاهده می‌شود.
علاوه بر اینها، تماس با بخارات این مواد می‌تواند باعث اگزما در ناحیه‌های دورتر مانند اگزمای پلک یا کوتن‌ها یا نقاط دیگر بدن نیز بشود بنابراین توصیه اکید ما این است که اولا این مود شیمیایی به طور مستقیم در تماس با پوست است قرار نگیرد، یعنی پوشیدن دستکش قبل از کار کردن با این مواد حتما توصیه می‌شود و چون حساسیت به جنس دستکش‌ها اعم از لاتکس یا پلاستیک خود نیز می‌تواند حساسیت‌زا باشد و از طرف دیگر، این دستکش‌ها به تنهایی نمی‌تواند جلوی انتقال حرارت ناشی از آب گرم را بگیرد. درضمن، تجمع عرق در زیر دستکش ممکن است حساسیت را تشدید کند. به همین دلیل پوشیدن دستکش نخی در زیر دستکش پلاستیکی توصیه می‌شود.
موضوع دیگر، مصرف مرطوب‌کننده و چرب‌کننده‌های دست به دنبال هر بار شستشو و تماس با مواد شوینده است. بعد از کار کردن لازم است دست‌ها با مقدار کافی آب سرد شستشو داده شده و پس از خنک کردن کرم‌های مرطوب‌کننده قوی یا در صورت امکان پمادهای مرطوب‌کننده و چرب‌کننده طبق نظر پزشک مصرف شود. این موضوع به ویژه شب‌ها موقع خوابیدن اگر انجام شود، پوست دست به مدت چند ساعت به طور مداوم می‌تواند از آثار مفید آن بهره‌مند شود. ولی چنانچه واکنش حاد و شدیدی در محل تماس مشاهده کردید، توصیه می‌شود بلافاصله به زپزشک مراجعه کرده تا بر حسب شدت ضایعه و نوع ماده‌ای که نسبت به آن واکنش داده‌اید، اقدامات درمانی لازم را دریافت کرده و در مورد مصارف بعدی این مواد شوینده و جرم‌گیر نیز اطلاعات کافی دریافت کنید.
