عصبانیت و خشم با چه عواملی در افراد مختلف بروز میدهند چگونه می توانیم مانع آن ها شویم و کنترل آن ها را به دست بگیریم پرخاشگری و عدم توجه به حرکات افراد می توان کنترل کرد
مشرق، همه ما به‌طور طبیعی عصبانیت و خشم را تجربه کرده‌ایم؛ احساسی که در چند لحظه ما را به جوش و خروش درمی‌آورد و چند لحظه بعد آرام می‌کند. در این میان اما مهم چگونگی مدیریت عکس‌العمل و رفتارمان در همان چند لحظه‌ای است که از حالت عادی روانی خارج شده‌ایم.
در واقع، عصبانیت یک احساس سالم و طبیعی است و به خودی خود یک مشکل محسوب نمی‌شود. اما زمانی که عصبانیت باعث شود کنترل رفتار و عقلانیت خود را از دست بدهید، مستلزم ریشه‌یابی است تا علت خشم و مشکل را دریافته و درصدد رفع آن برآیید. اگر شما یا افرادی که می‌شناسید از عصبانیت یا مسایل مربوط به آن رنج می‌برند، این متن را مطالعه کنید. سایت مجله سلامت به ما می‌گوید چرا این اتفاق می‌افتد و برای رفع آن چه کاری می‌توان کرد.
انفعالی یا تهاجمی
خشم منفعل به سختی قابل تشخیص است، زیرا دلیل آن سرکوب شده و حتی ممکن است متوجه نشوید که عصبانی هستید. مشاوره راه‌خوبی برای کمک به یافتن دلایل خشم است و در عین حال به شما کمک می‌کند تا با آن مبارزه کنید. بهتر است بدانید خشم تهاجمی، به مراتب خطرناک‌تر از خشم انفعالی است، زیرا می‌تواند منجر به آسیب‌های فیزیکی به شما و دیگران و همچنین به اموال شود. ممکن است از احساسات خود آگاه باشید، اما همیشه نتوانید درک کنید که چه چیزی باعث این خشم تهاجمی شده است. گاهی اوقات ممکن است علت آن یک بیماری موسوم به اختلال متناوب بروز خشم ناگهانی باشد. با این حال همه انواع خشم‌ها، تهاجمی و کنترل نشده نیستند. برخی از علل و بیماری‌های فیزیکی وجود دارند که عامل پرخاشگری در شما می‌شوند و شما حتی ممکن است از آن آگاه نباشید. اما علائم هشداردهنده‌ای که خشم می‌تواند غیر قابل کنترل یا تهاجمی شود شامل خشم و تحریک پذیری بیش از حد و دائم در دوره‌های جدایی عاطفی، احساسات قوی و ناگهانی، مشکل در سازماندهی یا کنترل افکار، انگیزه آسیب رساندن به خود و دیگران، تپش قلب، افزایش فشار در قفسه سینه، سردرد، فشار در حفره سر یا سینوس، افزایش فشارخون، خستگی مفرط و احساس سوزن سوزن شدن. مطمئن نیستیم که آیا خشم کنترل نشده و پرخاشگری از علائم بیماری‌های خاص هستند یا نتیجه آن بیماری‌ها، اما تحقیقات نشان می‌دهد که اختلال یا تغییر در ترکیبات شیمیایی مغز مانند سرتونین، می‌تواند به طغیان خشونت و رفتار پرخاشگرانه منجر شود.
همچنین متخصصان عصب‌شناسی دریافته‌اند که آسیب به نقاط خاصی از مغز، از جمله قشر جلویی مغز، آمیگدال که محل احساسات، ترس و استرس و چین سینوسی زاویه‌ای از مغز که شامل عملکردهای شناختی و زبان است می‌تواند به خشم کنترل نشده منجر شود.
آیا بیماری‌ها می‌توانند باعث پرخاشگری شوند؟
جالب است بدانید محققان علوم زیستی مدت‌هاست که دریافته‌اند، اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، زوال عقل و بیماری آلزایمر موجب بروز خشم کنترل نشده و پرخاشگری می‌شود. آنها همچنین دریافتند که مسایل مربوط به سلامت فیزیولوژیکی مانند فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی، مشکلات گوارشی نیز می‌تواند سبب رفتارهای پرخاشگرانه و گاهی اوقات خشونت‌بار شود. اما، سوال این‌جاست که آیا بر عکس آن هم صادق است؟ آیا خشم غیرقابل کنترل و پرخاشگری علت برخی از این بیماری‌ها است؟ باور محققان بر این است که بله، برعکس آن نیز صادق است. بهتر است درباره بیماری‌های احتمالی و علل فیزیولوژیک خشم کنترل نشده و پرخاشگری نیز به شما اطلاعاتی بدهیم. اولین بیماری آسیب مغزی است. خشم کنترل نشده و پرخاشگری یکی از پیامدهای شایع آسیب مغزی است. دکتر جاناتان سیلور، استاد بالینی روانپزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک می‌گوید: «رفتار خشونت‌آمیز یا تحریک‌پذیر پس از آسیب مغزی بسیار معمول است. در عین حال ما به طور قطعی می‌دانیم که افسردگی یک عامل خطرناک برای رفتار پرخاشگرانه است که ریشه آن آسیب به برخی نقاط مغز است.» بنابراین اگر قسمت جلویی مغز آسیب ببیند، نتیجه آن ممانعت از انجام صحیح وظایف در سطوح دیگر مغز است. یعنی وظایفی که قبل از آسیب مغزی درباره انجام آنها فکر می‌کردید، پس‌از آسیب مغزی، بدون فکر انجام خواهید داد.
تخریب و زوال مغز
دومین بیماری سکته مغزی است. یک تحقیق کره‌ای که درمجله‌های علمی پزشکی منتشر شده، نشان می‌دهد که در واقع ناتوانی در کنترل خشم و پرخاشگری یکی از نشانه‌های مهم رفتاری در بیمارانی است که دچار سکته مغزی شده‌اند. متخصصان مغز و اعصاب در مصاحبه‌ای با بیمارانی که متحمل سکته مغزی شده‌اند دریافتند که ۳۲درصد از آنها دچار اختلالات عملکردهای محرکی از قبیل اختلالات گفتاری، بی‌اختیاری عاطفی و ضایعات موثر بر قشر پیشانی مغز شدند. آنها اذعان داشتند که رفتار تهاجمی این بیماران زیاد بود، زیرا مغز به دلیل استرس بیش از حد، ناشی از شرایطشان دچار تخریب و زوال می‌شود. سکته قلبی هم از دیگر بیماری‌هایی است که با خشم کنترل نشده به سراغ افراد می‌آید. حملات قلبی و بیماری‌های قلبی با افسردگی و سایر تغییرات عاطفی مرتبط است. بسیاری از مردمی که سال‌ها برای مقابله با برخی احساسات خود می‌جنگند، دچار حمله قلبی می‌شوند. آنها احساساتی اعم از اضطراب و افسردگی، خشم، سرخوردگی و از دست دادن اعتماد به نفس را تجربه می‌کنند. مراقب باشید، زیرا طغیان خشم در واقع می‌تواند موجب حمله قلبی شود! محققان منشاء بیماری‌های قلبی و حملات قلبی را به تغییرات در مغز، تغییر مسیر سرتونین و پاسخ التهابی نسبت داده‌اند. همان‌طور که می‌دانیم همه اینها به‌طور مستقیم با خشم و پرخاشگری در ارتباط هستند. اما نکته بعدی درباره عصبانیت زیاد مربوط به غده پاراتیروئید است. خستگی مفرط مزمن و افسردگی از علائم شایع پاراتیروئید پرکار است. کارشناسان بر این باورند افزایش کلسیم در خون می‌تواند علتی برای افسردگی باشد. اگر در کنترل خشم مشکل دارید یا دچار افسردگی یا خستگی مزمن هستید بهتر است سطح کلسیم خون خود را بررسی کنید.
کمبود ویتامین ۱۲ B و آهن
کمبود ویتامین ۱۲ Bمی‌تواند به تحریک‌پذیری و رفتار پرخاشگرانه به‌علاوه خستگی، تپش قلب، بی‌خوابی، کبودی و خونریزی آسان و ناراحتی معده منجر شود. تحقیقات ثابت کرده است که کمبود ویتامین ۱۲ B باعث از بین رفتن پوشش چربی اطراف نخاع و اعصاب می‌شود. این تغییر در عملکرد مغز به دلیل اختلال در انتقال‌دهنده‌های عصبی دوپامین است که نتیجه آن اختلال حاد رفتاری است. علاوه‌بر آن اگر مقدار آهن در خون بالا باشد، می‌تواند علائم را تشدید کند. همچنین کمبود ترکیبات ویتامین‌های B مانند نیاسین و تیامین هم می‌تواند این نتایج را به بار آورد. ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که کمبود آهن به رفتارهای بسیار پرخاشگرانه منجر می‌شود. آهن در مسیر دوپامین متمرکز است و کمبود آن انتقال دوپامین را کاهش می‌دهد و باعث اختلالات رفتاری می‌شود.
حساسیت‌های غذایی
همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که ۷۰درصد از کودکانی که مشکلات رفتاری دارند، به غذاهای خاص، به‌ویژه رنگ‌های مصنوعی و مواد نگهدارنده حساسیت دارند. در این میان، برخی داروها نیز می‌توانند از دلایل عصبانیت بدون تحریک و علت باشند. موسسه ملی سوء‌مصرف مواد مخدر ایالات متحده، گزارش می‌دهد که استروئیدهای آنابولیک مانند تستوسترون، چنانچه در مقادیر فراوان مصرف شوند، باعث افزایش تحریک‌پذیری و پرخاشگری می‌شوند. همچنین مواردی وجود دارند که در آن برخی داروها و مواد مخدر موجود در آنها باعث نوسانات خلقی و پرخاشگری در کودکان شده، اما این تنها در کمتر از ۱۰درصد موارد در کودکان گزارش شده است.
از سوی دیگر، داروهای ضدافسردگی گاهی اوقات می‌توانند باعث خشم کنترل نشده در بزرگسالان شود. دکتر چارلز ریزون، روانپزشک دانشکده پزشکی دانشگاه اموری آمریکا معتقد است یکی از مسایل ناراحت‌کننده در پزشکی این است که نمی‌توان گفت که آیا هر نوع دارویی که تجویز می‌شود، بیشتر به بیمار صدمه می‌زند یا برایش موثر است. این مسئله به‌خصوص درباره مسن‌ترها صدق می‌کند، زیرا اغلب از داروهای مختلفی استفاده می‌کنند که همه آنها دارای عوارض جانبی مربوط به خود هستند و به‌طور معمول می‌توانند با یکدیگر تداخل دارویی داشته باشند. به گفته وی، یک نمونه از چنین داروهایی پروزاک (دارویی برای درمان افسردگی) است که می‌تواند عوارض جانبی مانند احساسات خصمانه یا عصبانیت و اعمال غیرمنتظره را در برداشته باشد.
چه باید کرد؟
در واقع، عصبانیت یک احساس سالم و طبیعی است و به خودی خود یک مشکل محسوب نمی‌شود. اما زمانی که عصبانیت باعث شود کنترل رفتار و عقلانیت خود را از دست بدهید، مستلزم ریشه‌یابی است تا علت خشم و مشکل را دریافته و درصدد رفع آن برآیید. اگر شما یا افرادی که می‌شناسید از عصبانیت یا مسایل مربوط به آن رنج می‌برند، این متن را مطالعه کنید. سایت مجله سلامت به ما می‌گوید چرا این اتفاق می‌افتد و برای رفع آن چه کاری می‌توان کرد.
انفعالی یا تهاجمی
خشم منفعل به سختی قابل تشخیص است، زیرا دلیل آن سرکوب شده و حتی ممکن است متوجه نشوید که عصبانی هستید. مشاوره راه‌خوبی برای کمک به یافتن دلایل خشم است و در عین حال به شما کمک می‌کند تا با آن مبارزه کنید. بهتر است بدانید خشم تهاجمی، به مراتب خطرناک‌تر از خشم انفعالی است، زیرا می‌تواند منجر به آسیب‌های فیزیکی به شما و دیگران و همچنین به اموال شود. ممکن است از احساسات خود آگاه باشید، اما همیشه نتوانید درک کنید که چه چیزی باعث این خشم تهاجمی شده است. گاهی اوقات ممکن است علت آن یک بیماری موسوم به اختلال متناوب بروز خشم ناگهانی باشد. با این حال همه انواع خشم‌ها، تهاجمی و کنترل نشده نیستند. برخی از علل و بیماری‌های فیزیکی وجود دارند که عامل پرخاشگری در شما می‌شوند و شما حتی ممکن است از آن آگاه نباشید. اما علائم هشداردهنده‌ای که خشم می‌تواند غیر قابل کنترل یا تهاجمی شود شامل خشم و تحریک پذیری بیش از حد و دائم در دوره‌های جدایی عاطفی، احساسات قوی و ناگهانی، مشکل در سازماندهی یا کنترل افکار، انگیزه آسیب رساندن به خود و دیگران، تپش قلب، افزایش فشار در قفسه سینه، سردرد، فشار در حفره سر یا سینوس، افزایش فشارخون، خستگی مفرط و احساس سوزن سوزن شدن. مطمئن نیستیم که آیا خشم کنترل نشده و پرخاشگری از علائم بیماری‌های خاص هستند یا نتیجه آن بیماری‌ها، اما تحقیقات نشان می‌دهد که اختلال یا تغییر در ترکیبات شیمیایی مغز مانند سرتونین، می‌تواند به طغیان خشونت و رفتار پرخاشگرانه منجر شود.
همچنین متخصصان عصب‌شناسی دریافته‌اند که آسیب به نقاط خاصی از مغز، از جمله قشر جلویی مغز، آمیگدال که محل احساسات، ترس و استرس و چین سینوسی زاویه‌ای از مغز که شامل عملکردهای شناختی و زبان است می‌تواند به خشم کنترل نشده منجر شود.
آیا بیماری‌ها می‌توانند باعث پرخاشگری شوند؟
جالب است بدانید محققان علوم زیستی مدت‌هاست که دریافته‌اند، اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، زوال عقل و بیماری آلزایمر موجب بروز خشم کنترل نشده و پرخاشگری می‌شود. آنها همچنین دریافتند که مسایل مربوط به سلامت فیزیولوژیکی مانند فشار خون بالا، حمله قلبی، سکته مغزی، مشکلات گوارشی نیز می‌تواند سبب رفتارهای پرخاشگرانه و گاهی اوقات خشونت‌بار شود. اما، سوال این‌جاست که آیا بر عکس آن هم صادق است؟ آیا خشم غیرقابل کنترل و پرخاشگری علت برخی از این بیماری‌ها است؟ باور محققان بر این است که بله، برعکس آن نیز صادق است. بهتر است درباره بیماری‌های احتمالی و علل فیزیولوژیک خشم کنترل نشده و پرخاشگری نیز به شما اطلاعاتی بدهیم. اولین بیماری آسیب مغزی است. خشم کنترل نشده و پرخاشگری یکی از پیامدهای شایع آسیب مغزی است. دکتر جاناتان سیلور، استاد بالینی روانپزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک می‌گوید: «رفتار خشونت‌آمیز یا تحریک‌پذیر پس از آسیب مغزی بسیار معمول است. در عین حال ما به طور قطعی می‌دانیم که افسردگی یک عامل خطرناک برای رفتار پرخاشگرانه است که ریشه آن آسیب به برخی نقاط مغز است.» بنابراین اگر قسمت جلویی مغز آسیب ببیند، نتیجه آن ممانعت از انجام صحیح وظایف در سطوح دیگر مغز است. یعنی وظایفی که قبل از آسیب مغزی درباره انجام آنها فکر می‌کردید، پس‌از آسیب مغزی، بدون فکر انجام خواهید داد.
تخریب و زوال مغز
دومین بیماری سکته مغزی است. یک تحقیق کره‌ای که درمجله‌های علمی پزشکی منتشر شده، نشان می‌دهد که در واقع ناتوانی در کنترل خشم و پرخاشگری یکی از نشانه‌های مهم رفتاری در بیمارانی است که دچار سکته مغزی شده‌اند. متخصصان مغز و اعصاب در مصاحبه‌ای با بیمارانی که متحمل سکته مغزی شده‌اند دریافتند که ۳۲درصد از آنها دچار اختلالات عملکردهای محرکی از قبیل اختلالات گفتاری، بی‌اختیاری عاطفی و ضایعات موثر بر قشر پیشانی مغز شدند. آنها اذعان داشتند که رفتار تهاجمی این بیماران زیاد بود، زیرا مغز به دلیل استرس بیش از حد، ناشی از شرایطشان دچار تخریب و زوال می‌شود. سکته قلبی هم از دیگر بیماری‌هایی است که با خشم کنترل نشده به سراغ افراد می‌آید. حملات قلبی و بیماری‌های قلبی با افسردگی و سایر تغییرات عاطفی مرتبط است. بسیاری از مردمی که سال‌ها برای مقابله با برخی احساسات خود می‌جنگند، دچار حمله قلبی می‌شوند. آنها احساساتی اعم از اضطراب و افسردگی، خشم، سرخوردگی و از دست دادن اعتماد به نفس را تجربه می‌کنند. مراقب باشید، زیرا طغیان خشم در واقع می‌تواند موجب حمله قلبی شود! محققان منشاء بیماری‌های قلبی و حملات قلبی را به تغییرات در مغز، تغییر مسیر سرتونین و پاسخ التهابی نسبت داده‌اند. همان‌طور که می‌دانیم همه اینها به‌طور مستقیم با خشم و پرخاشگری در ارتباط هستند. اما نکته بعدی درباره عصبانیت زیاد مربوط به غده پاراتیروئید است. خستگی مفرط مزمن و افسردگی از علائم شایع پاراتیروئید پرکار است. کارشناسان بر این باورند افزایش کلسیم در خون می‌تواند علتی برای افسردگی باشد. اگر در کنترل خشم مشکل دارید یا دچار افسردگی یا خستگی مزمن هستید بهتر است سطح کلسیم خون خود را بررسی کنید.
کمبود ویتامین ۱۲ B و آهن
کمبود ویتامین ۱۲ Bمی‌تواند به تحریک‌پذیری و رفتار پرخاشگرانه به‌علاوه خستگی، تپش قلب، بی‌خوابی، کبودی و خونریزی آسان و ناراحتی معده منجر شود. تحقیقات ثابت کرده است که کمبود ویتامین ۱۲ B باعث از بین رفتن پوشش چربی اطراف نخاع و اعصاب می‌شود. این تغییر در عملکرد مغز به دلیل اختلال در انتقال‌دهنده‌های عصبی دوپامین است که نتیجه آن اختلال حاد رفتاری است. علاوه‌بر آن اگر مقدار آهن در خون بالا باشد، می‌تواند علائم را تشدید کند. همچنین کمبود ترکیبات ویتامین‌های B مانند نیاسین و تیامین هم می‌تواند این نتایج را به بار آورد. ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که کمبود آهن به رفتارهای بسیار پرخاشگرانه منجر می‌شود. آهن در مسیر دوپامین متمرکز است و کمبود آن انتقال دوپامین را کاهش می‌دهد و باعث اختلالات رفتاری می‌شود.
حساسیت‌های غذایی
همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که ۷۰درصد از کودکانی که مشکلات رفتاری دارند، به غذاهای خاص، به‌ویژه رنگ‌های مصنوعی و مواد نگهدارنده حساسیت دارند. در این میان، برخی داروها نیز می‌توانند از دلایل عصبانیت بدون تحریک و علت باشند. موسسه ملی سوء‌مصرف مواد مخدر ایالات متحده، گزارش می‌دهد که استروئیدهای آنابولیک مانند تستوسترون، چنانچه در مقادیر فراوان مصرف شوند، باعث افزایش تحریک‌پذیری و پرخاشگری می‌شوند. همچنین مواردی وجود دارند که در آن برخی داروها و مواد مخدر موجود در آنها باعث نوسانات خلقی و پرخاشگری در کودکان شده، اما این تنها در کمتر از ۱۰درصد موارد در کودکان گزارش شده است.
از سوی دیگر، داروهای ضدافسردگی گاهی اوقات می‌توانند باعث خشم کنترل نشده در بزرگسالان شود. دکتر چارلز ریزون، روانپزشک دانشکده پزشکی دانشگاه اموری آمریکا معتقد است یکی از مسایل ناراحت‌کننده در پزشکی این است که نمی‌توان گفت که آیا هر نوع دارویی که تجویز می‌شود، بیشتر به بیمار صدمه می‌زند یا برایش موثر است. این مسئله به‌خصوص درباره مسن‌ترها صدق می‌کند، زیرا اغلب از داروهای مختلفی استفاده می‌کنند که همه آنها دارای عوارض جانبی مربوط به خود هستند و به‌طور معمول می‌توانند با یکدیگر تداخل دارویی داشته باشند. به گفته وی، یک نمونه از چنین داروهایی پروزاک (دارویی برای درمان افسردگی) است که می‌تواند عوارض جانبی مانند احساسات خصمانه یا عصبانیت و اعمال غیرمنتظره را در برداشته باشد.
چه باید کرد؟
اما مهمترین بخش در توضیح همه موارد بالا چگونگی کنترل خشم و پرخاشگری است. پیشنهاد محققان در درجه اول این است که سطح استرس خود را کاهش دهید. اما چگونه؟ با پیاده‌روی، دویدن، شنا، یوگا، تمرینات مدیتیشن یا هرگونه فعالیت ورزشی و تمدد اعصاب. تمرینات تنفسی برای کاهش سطح استرس شما مفیدند. به یاد داشته باشید شما به‌طور خودکار زمانی‌که احساس خشم می‌کنید، بیشتر تنفس می‌کنید و بیشتر نفس کشیدن، خود ترفندی مناسب برای کنترل خشم است. توصیه ما به شما این است که در هنگام تنفس و استراحت، طولانی‌تر و عمیق‌تر نفس بکشید. چند نکته هم برای کنترل خشم داریم. اول اینکه برای کاهش تنش، خلاق باشید. نوشتن، موسیقی و نقاشی همه برای از بین بردن استرس عالی هستند. پیشنهاد دیگر این است که خواب کافی داشته باشید. راهکار دیگر اینکه در مورد احساسات خود با یک دوست صحبت کنید. همچنین در جهت رهایی از افکاری که شما را عصبانی می‌کنند، تلاش کنید.
منبع: روزنامه حمایت
