همانطور که در مطالب گذشته گفتیم ، آهن یکی از مهم ترین مواد غذایی در رشد ذهنی و جسمی کودک است. خوردن آهن در دوره بعد از شش ماهگی به صورت قطراه بسیار ضروری می باشد و همچنین پس از آن این ماده مهم باید در غذا و برنامه غذایی کودک گنجانده شود تا کوددکمان از همه لحاظ رشد کامل داشته باشد و دچار اختلال نشود.
چرا آهن؟
آهن برای ساخت هموگلوبین لازم است که کارشان رساندن اکسیژن به خون است. کمبود آهن باعث کم خونی می‌شود. یعنی این که ارگان‌ها و عضلات، اکسیژن لازم را برای عملکردهای معمولی ندارند. مغز نوزادان و کودکان که در حال رشد است به طور مستقیم از کمبود آهن ضربه می‌بیند. پس لازم است مادران جوان تر اطلاعاتی راجع به این ماده‌ی مغذی و همچنین علائم آن داشته باشند.
علائم کمبود آهن
نوزادانی که کمبود آهن دارند رشد کمی دارند و یا این که اصلاً وزنشان اضافه نمی‌شود. پوست آن‌ها رنگ پریده‌تر از رنگ نوزادان معمولی است. نوزاد بی‌اشتها است و از خوردن یا آشامیدن امتناع می‌کند و جنب و جوشش کمتر می‌شود. در صورت کمبود آهن کودک بی‌قرار است، بدون دلیل مشخص گریه و بی تابی می‌کند.
در کودکان بزرگ‌تر کمبود این عنصر خود را با احساس خستگی، اختلال در تمرکز و ضعف عمومی نشان می‌دهد.
نیاز به آهن
در کودکان شیرخوار شیر مادر تا شش ماهگی آهن مورد نیاز کودک را تأمین می‌کند البته به این شرط که خودِ مادر تغذیه متعادلی داشته باشد. زمانی که کودک غذای کمکی می‌خورد لازم است که یک غذای کمکی سرشار از آهن مصرف کند تا نیازهای او تا یک سالگی تأمین شود.
نیاز روزانه کودک به آهن با توجه به سن
7 تا 12 ماهگی 11 میلی گرم
12 تا 36 ماهگی 7 میلی گرم
4 تا 8 سالگی 10 میلی گرم
9 تا 13 سالگی 8 میلی گرم
آهن در مواد غذایی
دو نوع آهن وجود دارد:
به گروه اول آهن هِم یا HEME IRON گفته می‌شود که در گوشت وجود دارد و به سادگی جذب بدن می‌شود.
گروه دوم را آهن غیر هِم یا IRON NON-HEME می‌نامند که در حبوبات، سبزیجات و غلات وجود دارد.
گوشت
در همه‌ی گوشت‌های قرمز و سفید (گوشت گاو، گوساله، گوشت بره، جگر، مرغ، بوقلمون) و ماهی‌ها، آهن وجود دارد. زمانی که کودک شروع به غذا خوردن می‌کند از این گوشت‌ها در برنامه‌ی غذایی‌اش استفاده کنید. ابتکار عمل به خرج دهید و غذاهای خوشمزه‌ای برای آن‌ها تهیه کنید.
تخم مرغ
قبل از یک سالگی به دلیل امکان ایجاد آلرژی فقط زرده‌ی تخم مرغ را به کودکان می‌دهند اما بعد از یک سالگی کودک می‌تواند تخم مرغ کامل را بخورد.
غلات
غلات کامل سرشار از آهن، نان کامل، نان غنی شده، پاستاها، برنج را انتخاب کنید. معمولاً پاستاها از غذاهای مورد علاقه کودکان محسوب می‌شود. از غلات و نان کامل نیز غافل نشوید.
در کودکان بزرگ‌تر کمبود این عنصر خود را با احساس خستگی، اختلال در تمرکز و ضعف عمومی نشان می‌دهد
حبوبات
نخود، عدس، نخود فرنگی، لوبیاها حاوی آهن هستند. در غذاهایی که برای کودکتان آماده می‌کنید حتماً از حبوبات استفاده کنید.
سبزیجات
مصرف سبزیجات برای رشد بهتر کودکان لازم است و از بین سبزیجات سبز رنگ اسفناج، بروکلی، کلم بروکسل، نخودفرنگی، لوبیا سبز سرشار از آهن هستند.
میوه های خشک
میتوانید از میوه های خشک نیز برای تأمین آهن مورد نیاز کودکتان استفاده کنید. آلو خشک، کشمش، انجیر خشک نیز حاوی آهن هستند.
چند تذکر
نیاز به آهن در بین افراد گیاه‌خوار 1.8 برابر بیشتر است.
کودکانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند از 8 ماهگی تا یک سالگی باید مکمل آهن دریافت کنند.
توجه داشته باشید که مصرف زیاد و خودسرانه‌ی مکمل آهن می‌تواند خطرناک باشد. لازم است قبل از دادن مکمل آهن به کودکان با پزشک اطفال مشورت کنید.
ویتامین C باعث جذب بهتر آهن غیر هِم می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود برای جذب بهتر این گروه آهن، با مواد غذایی سرشار از ویتامین C مصرف شوند.
امکان دارد که کودکان، زمانی که مبتلا به ویروسی شده باشند و یا از التهاب مزمنی رنج ببرند دچار کم خونی موقتی شوند. باید بدانید که ویروس‌ها باعث می‌شود بدن کودکان قدرت خود را برای تولید هموگلوبین از دست بدهد.
