یکی از مشکلات خانه تکانی‌هایی که در آستانه نوروز انجام می‌شود، اختلالات تنفسی و مسمومیت‌های ناشی از استفاده نامناسب از شوینده‌هاست؛ این درحالیست که با رعایت نکاتی می‌توان از این عوارض جلوگیری کرد.
دکتر محمدمهدی سهرابی، معاون فنی بهداشت حرفه‌ای مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: مسمومیت‌های شدید با مواد شوینده در آستانه نوروز نتیجه استفاده نامناسب از مواد شوینده و بهداشتی است. زنان به عنوان مدیر امور داخلی منزل بیشترین مسئولیت را در نظافت خانه برعهده دارند، شاید به همین دلیل بیشترین موارد مسمومیت خانگی مربوط به زنان است. آسیب‌های بهداشتی هنگام استفاده از مواد شوینده، ممکن است در کوتاه مدت اثر چندانی نداشته باشد، اما در بلندمدت مشکلات ریوی و پوستی، عوارض چشمی و آلرژی‌های مختلف تا سرطان را به همراه دارد.
وی بیان داشت: ترکیب مواد شوینده یا پاک کننده‌ها با مواد سفید کننده در فضای کوچکی مانند حمام یا دستشویی خطرناک است، زیرا از فعل و انفعالات شیمیایی ترکیب این مواد گاز کلر آزاد شده که با رطوبت مخاط دهان اسید کلریدریک ایجاد کرده که بسیار قوی و سوزاننده است و استنشاق آن در فضاهای کوچک علایم شدید تنفسی ایجاد می کند.
وی در خصوص بدترین شکل استفاده از پاک کننده‌ها گفت: بدترین شکل استفاده از مواد پاک کننده و شوینده آن است که آنها را با آب گرم مخلوط کنند یا از آنها در محیط‌های بسته‌ای که بخار آب وجود دارد، استفاده کنند.
وی نکات ضروری جهت کاهش عوارض تنفسی و مسمومیت‌ها را چنین برشمرد: پیشنهاد می شود از مواد شوینده و پاک کننده‌ای استفاده شود که آسیب کمتری می رساند، مثلا استفاده از پودرهای شوینده که آنزیم هم دارند، بسیار ایمن‌تر از استفاده ازمواد سفیدکننده‌ای است که بخار دارد.
سهرابی اضافه کرد: از پاک کننده استاندارد استفاده کنید، ازمصرف مواد شوینده و پاک کننده ها درفضاهای بسته خودداری کنید، بخار متصاعد شده ازترکیب جوهرنمک و وایتکس بسیار برای چشم، پوست و ریه خطرناک است و خانم‌ها باید از ترکیب این دو ماده جدا بپرهیزند، هنگام شست وشوی حمام و دستشویی از ماسک‌های محافظ استفاده کنید، پنجره ها را باز و تهویه را روشن کنید تا جریان هوا برقرار شود، توجه کنید بسیاری از مواد ضد عفونی کننده به راحتی از ماسک‌های کاغذی عبور می کنند و می توانند موجب آسیب ریه شوند. بنابراین تهویه مناسب محل، روشن کردن هواکش و بازکردن پنجره ها، استفاده نکردن از محلول‌های غلیظ و بستن دستمال ضخیم مرطوب برروی دهان و بینی می‌تواند تا حد زیادی از بروز آلرژی‌ها و پیشگیری ازاین مشکلات کمک کند.
وی ادامه داد: به توصیه‌های ایمنی روی برچسب محصولات توجه کنید. مثل پوشیدن دستکش و ماسک هنگام استفاده ازمحصولات سوزاننده، استفاده ازمواد شوینده شیمیایی ممکن است باعث تشدید بیماری‌های قلبی – عروقی و ریوی شود، مواد شوینده شیمیایی روی زنان باردار، افراد مسن و کودکان بیشترآسیب رسان است، مطمئن شوید که استفاده، نگهداری و دفع موادشیمیایی، مطابق با دستورالعمل سازنده است. مواد خطرناک باید در مکانی دور از دسترس بچه‌ها نگهداری شوند.
معاون مرکز سلامت محیط و کار اظهار داشت: درب محصولات شیمیایی و پاک کننده ها را محکم ببندید، در صورت جابجا کردن مواد، بقیه ماده را در ظرف اصلی بازگردانید، فرآورده‌های حاوی مواد شیمیایی پرخطر را در ظروف ویژه نگهداری کنید، هرگز برچسب روی ظروف موادشیمیایی را برندارید، اگر برچسب روی ظروف دچارپوسیدگی شده مجددا روی آن بر چسب بزنید.
وی اقدام ضروری در مسمومیت‌های ریوی را چنین تشریح کرد: اولین و بهترین اقدام برای مسمومیت‌های ریوی، خروج سریع فرد از محل سربسته و استفاده از هوای آزاد و قرار گرفتن در معرض جریان هواست، چرا که استنشاق هوای تازه، تنفس را تسهیل می کند و باعث ایجاد آرامش می شود.
وی افزود: استفاده از بُخور، به خصوص بُخور سرد بسیار کارآمد است، خودداری از صحبت کردن، مفید است، ارجاع هرچه سریع‌تربه پزشک یا تماس با اورژانس ضروری است.
سهرابی با اشاره به آسیب ناشی از مواد شوینده بر چشم گفت: انواع مواد شیمیایی می توانند به چشم آسیب برسانند، مواد شوینده و رنگ بر از جمله خطرناک‌ترین مواد برای چشم به شمار می روند و در صورت تماس با چشم به سرعت قرنیه را زخم کرده و حتی درموارد شدیدتر می توانند به سوراخ شدن کره چشم منجر شوند.
وی اضافه کرد: مواد شوینده همچنین می‌توانند موجب ایجاد زخم‌های شدید در پلک شده و چسبندگی‌های کره چشم و پلک را به همراه داشته باشند. آسیب ناشی از این مواد ممکن است آن قدر جدی باشد که بینایی به طور کامل از بین برود. استفاده ازعینک حفاظتی جهت کاهش آسیب چشم‌ها نیز توصیه می‌شود.
بنابر اعلام روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، وی در خصوص خطرمسمومیت کودکان با مواد شوینده گفت: کودکان به علت کنجکاوی ممکن است درتماس با این مواد قرارگیرند. بی‌دقتی و سهل انگاری در استفاده، نگهداری یا جابجا کردن مواد پاک کننده و سفیدکننده، کودکان را در معرض خطر قرارمی دهد. مصرف اتفاقی این مواد منجر به التهاب و سوختگی دستگاه گوارش می‌شود و عمل بلع را با مشکل مواجه می‌کند. محصولات شیمیایی و شوینده را همیشه در ظرف اصلی آن نگهداری کنید. هیچگاه این مواد را در ظروف مواد خوراکی (مانند بطری نوشابه ) نگهداری نکنید. این عمل سبب خورده شدن اشتباهی این مواد توسط کودکان می شود .
معاون مرکز سلامت محیط و کار، اقدام ضروری جهت مسمومیت کودکان با مواد شوینده را چنین توضیح داد: والدین در صورت مسمومیت خوراکی فرزندان، آنها را وادار به استفراغ نکنند، زیرا این کار موجب آسیب دیدگی و سوختگی بیشتر دستگاه گوارش می‌شود. بلافاصله دهان کودک را شستشو داده کودک آب نخورد چون وقتی ماده شوینده با آب ترکیب می شود، جذب آن سریعتر می‌شود و وضعیت بدتر می شود. همچنین بهتر است تا رساندن مصدوم به بیمارستان یا مراکز درمانی با خوراندن شیر عمل رقیق سازی انجام شود.
ایسنا
