بسیاری از اوقات پیش می اید که کودکتان سرما میخورد ، تب و لرز می کند و یا سیستم گوارشی اش با مشکل مواجه می شود. اما در این هنگام چه باید کرد؟ برخی از مادران با مشاهده چنین علائمی شروع به تجویز دارو برای کودکشان می کنند. دارو هایی که بعضی اوقات برای کودک خطرات مرگباری خواهد داشت …
مصرف آنتي‌بيوتيك بدون تجويز پزشك آسيب‌زا است
تب علامتي هشداردهنده است. علامتي است بيانگر اين مسئله كه فرد گرفتار عفونتي داخلي و يا عارضه‌اي ويروسي شده است. بنابراين تب اگرچه واكنش ايمني بدن به بيماري‌ها است اما اگر براي مدت طولاني در بدن باقي بماند باعث بهم‌ريختگي كاركردهاي سيستم درون‌ريز بدن مي‌شود.
از اين‌رو آنچه بيشتر از هر چيز نگران‌كننده مي‌شود ظهور علائم بيماري همراه با تب در كودكان است. والدين در اولين برخورد با اين عارضه بيش از هر وقت ديگري دستپاچه شده و در نخستين واكنش، دارويي را به عنوان داروهاي تب‌بر و مسكن به كودكان‌شان مي‌دهند.
و وقتي علائم بهبودي در او پيدا نمي‌كنند از آنتي‌بيوتيك‌ها براي مشكل سرماخوردگي كودك استفاده مي‌كنند. غافل از اينكه اين داروها چه اثر مخرب و عوارض جانبي بر سيستم ايمني بدن كودكان يا سيستم اعصاب آنها و… دارد.
ویروس یا عفونت
شيوه برخورد با بیماری سرماخوردگی و مشاهده تب و گلودرد که شایع‌ترین علامت آن است بسيار مهم است، از اين‌رو والدين مي‌بايست از شيوه‌هاي آگاهانه براي درمان سرماخوردگي استفاده كنند. دکتر محمد صادق‌صبا متخصص اطفال می‌گوید: «امروزه آگاهی والدین نسبت‌به خطرات مصرف خودسرانه داروها بیشتر شده و اغلب والدين بدون مشورت با پزشک دارویی براي بهبود وضعيت فرزندان به‌كار نمي‌گيرند. البته بعضی از والدین وقتی به پزشك مراجعه می‌کنند انتظار تجویز چند نوع دارو دارند. در حالی که در کشورهای دیگر بیش از يك يا دو نوع دارو تجویز نمی‌شود. آنچه امروزه مورد توجه است اينكه فرهنگ خانواده‌ها تغییر کرده است و خانواده‌ها دیگر به دنبال مصرف آنتی‌بیوتیک برای بهبود بیماری نیستند. از آنجا كه اغلب والدين كودكان‌شان را پس از شدت يافتن تب به پيش پزشك مي‌آورند انتظار مي‌رود دكتر براي آنها داروهاي آنتي‌بيوتيك تجويز كند اما در سال‌هاي اخير ترجیحاً با مراجعه اولیه داروی آنتی‌بیوتیک تجویز نمی‌شود. زیرا برای بیماری ویروسی نظیر سرماخوردگی نیازی به مصرف اینگونه داروها نیست و قاعدتاً بعد از یکی دو روز بیماری بهبود پيدا مي‌كند. از اين‌رو پزشكان معتقدند، بعد از یک دوره بیماری اگر بیمار 10بار تب کرد، یک‌بار نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک دارد و زودتر از آن توصيه نمي‌شود. چرا كه اگر آنتی‌بیوتیک زودتر از موقع مصرف شود میکروب‌های ضعیف از بین می‌روند و میکروب‌های قوی جایگزین می‌شوند که در چنین شرایطی پزشك ناچار به تجویز آنتی‌بیوتیک قوی‌تر مي‌شود.
عوارض
دکتر افسون کیانی متخصص اطفال معتقد است: بیشترین بیماری‌هايي که بخصوص در اطفال با آن سروکار داریم و از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کنیم، در آنژین‌های چرکی ناحیه گلو، سینوس‌ها، عفونت‌های گوش، عفونت‌های دندان، ریه، عفونت‌های ادراری، عفونت‌های استخوانی و مننژیت که شاید شیوع کمتری هم داشته باشد تجویز می‌شود.
با شروع فصل سرما شیوع بیماری سرماخوردگی در كودكان بیشتر به چشم میخورد. در واقع میزان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به‌شدت بيماري عفوني در نواحی گوش و گلو بستگي دارد. با شیوع سرماخوردگی و قبل ازمراجعه به پزشک توصیه می‌شود والدين مکرراً مایعات فراوان به کودک داده و با آب نمک گلوی کودک را شست‌وشو دهند. همچنین والدين مانع از مالیدن بیش از حد چشم و بینی توسط كودك شده و دست‌های او را مرتب بشويند. علاوه بر اين در خانه از تهویه مناسب استفاده کرده و بینی کودک را با قطره بینی يا با اسپری بینی مرطوب كنند و به او کمک کنند تا در همان روزهای نخست سرماخوردگی بیماری ویروسی کودک درمان شود.
اين متخصص مي‌افزايد: از اين‌رو درصورت مشاهده تب و کسالت کودک بهتر است به او مسکن داده شود. بايد توجه داشت برای بیماری ویروسی نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست. دکتر صبا همچنین می‌گويد: خلقت انسان به‌گونه‌اي است که سیستم دفاعی بدن، خود میکروب‌ها را از بین می برد. با مصرف داروهای آنتی‌بیوتیکی تمامي ارگان‌های بدن مانند: کلیه، گوارش، سیستم شنوایی، تنفسی درگیر شده و ایجاد آلرژی می‌کند و در نهایت منجربه کاهش شنوایی و دل درد همراه با اسهال می‌شود.
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
دکتر کیانی همچنين در مورد مصرف خودسرانه آنتي‌بيوتيك‌ها می‌گوید: در مواقعی که سرماخوردگی ویروسی در کودک دیده می‌شود اغلب خانواده‌ها به راحتی این داروها را از داروخانه تهیه کرده و بدون تجویز و مشورت با پزشک آن را به کودک می‌دهند. مصرف این داروها از دو جنبه مورد بررسی است. يكي اينكه تهیه اینگونه داروها از نظر اقتصادی هزینه‌های هنگفتي براي اقتصاد جامعه در بردارد و متأسفانه مصرف داروی آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور ما بالا است. جنبه دیگر عوارض ناشی از مصرف این قبیل داروهاست. والدین با تهیه این دارو و مصرف خودسرانه آن، کودک را در معرض عوارض دارویی قرار می‌دهند. حتی یک مسکن ساده هم عوارض خاص خود را دارد چه رسد به اين قبيل داروها که ممکن است عوارض مرگباری برای کودک درپی داشته باشد. بخصوص پنی‌سیلین‌ها كه مصرف خودسرانه آن در خانواده‌ها بالا است و ممکن است عارضه حساسیت را در فرد ایجاد کند. یکسری از آنتی‌بیوتیک‌ها منجربه لیز شدن گلبول‌های قرمز خون و در نتيجه كم‌خوني می‌شوند بنابراین باید مصرف اینگونه داروها حتماً با مشورت پزشک انجام گیرد.
والدين و سرماخوردگي كودك
هنگام مواجه شدن با ويروس سرماخوردگي راهكارهايي براي مبارزه آسان‌تر وجود دارد كه بايد در دستور كار والدين قرار گيرد، دكتر افسون كياني متخصص اطفال معتقد است: با شروع سرماخوردگي كودك مي‌بايست استراحت كند. همچنين بهتر است مايعات فراوان مصرف كرده، اتاق او سيستم تهويه هواي مناسب داشته باشد زيرا آلوده نبودن محيط اتاق و مرطوب بودن آن يك اصل براي كاهش ويروس سرماخوردگي است. بنابراين استفاده از دستگاه‌هاي بخور در اين راه كمك‌كننده است. والدين بهتر است از قطره‌هاي بيني كلرورسديم و سرم شست‌وشو براي باز نگه‌داشتن راه تنفسي كودك استفاده كنند زيرا در اين صورت ترشحات غليظ مجراي تنفسي و مخاطي چركي نشده و تنفس كودك راحت‌تر انجام مي‌شود، در واقع شست‌وشوي بيني با قطره‌هاي مخصوص از خشكي آن جلوگيري مي‌كنند و مانع از تشديد بيماري مي‌شود. والدين مي‌بايست به كودكان خود بياموزند دستمال‌هايي كه استفاده مي‌كند را بلافاصله دور بريزد، تا آلودگي‌ها شيوع بيشتري پيدا نكنند زيرا امكان اينكه ويروس‌ها تا چند ساعت روي ساير اجسام باقي بماند وجود دارد و افراد ديگر خانواده نيز به ويروس سرماخوردگي مبتلا شوند. بهتر است از روزهاي اول سرماخوردگي از داروهاي ضدآبريزش بيني استفاده نشود زيرا مصرف اين داروها مجراي بيني را خشك مي‌كند و خود عامل تشديد سرفه در كودكان مي‌شود. همچنين در استفاده از داروهاي ضدسرفه هم مي‌بايست دقت صورت گرفته و مطابق با دستور پزشك مصرف شود چون هم سرفه يك مكانيسم طبيعي بدن است و به دفع ترشحات كمك مي‌كند. از اين‌رو بهترين راه بهبود خشكي تنفسي و كاهش سرفه مرطوب نگه داشتن محيط اتاق و استفاده از دستگاه بخور است.
اين متخصص در ادامه مي‌افزايد: كودك هنگام سرماخوردگي نيز مي‌بايست از نظر تغذيه توسط والدين مورد مراقبت قرار گيرد، مصرف غذاهايي كه حاوي پروتئين است، مانند سوپ جوجه به بازسازي سيستم ايمني بدن كودك كمك مي‌كند و جلوي پيشرفت ويروس‌ها را مي‌گيرد. نوشيدن مايعات گرم براي بهبود سرماخوردگي مفيد است. در صورت مشاهده تب در بدن كودك بهتر است از مسكن‌هاي معمولي نظير استامينوفن استفاده شود. استفاده از قرص آسپرين به كودك بخصوص در فصل آنفلوانزا به هيچ عنوان توصيه نمي‌شود زيرا اگر كودك به اين بيماري واگيردار مبتلا شده باشد و قرص آسپرين به او داده شود احتمال يك نوع بيماري كبدي خطرناك وجود دارد. اگر بعد از 3 يا 4 روز تب كودك قطع نشد و شدت علائم بالاتر رفت نشانه اين است كه يك ميكروب جديد به سرماخوردگي اضافه شده است و والدين مي‌بايست مجدد فرزندشان را نزد پزشك معالج برده و از درمان‌هاي خانگي براي كودك بپرهيزند.
