کلیه ها عضو حیاتی و مهم بدن هستند وافرادی که به مشکلات مختلف کلیوی دچارند بهتر است به برخی نکات مهم در این زمینه دقت کنند تا بتو.اند بهتر از آن ها در برابر بیماری ها محافظت کنند
اقدام سریع برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های کلیوی شعار روز جهانی کلیه در سال 2016 است. سازمان جهانی بهداشت در کنار مسئولان بین المللی اجرای کمپین روز جهانی کلیه، 5+5 توصیه برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های کلیوی یا مدیریت زندگی سالم در بیماران کلیوی برای سال 2016 ارائه داده است.
بر اساس اعلام این سازمان های رسمی و بین المللی، بیماری های کلیوی، قاتلان خاموشی هستند که روی کیفیت زندگی انسان ها، تاثیر منفی زیادی می گذارند. با این حال، راه و روش های آسان زیادی وجود دارند که پیروی از آنها، خطر ابتلا به بیماری کلیوی را کاهش می دهند که در ادامه این مطلب به این روش ها اشاره خواهیم کرد.
1- تناسب اندام تان را حفظ کنید و زندگی فعالی داشته باشید
حفظ تناسب اندام به کاهش فشار خون کمک می کند و در نتیجه، خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیه را کاهش می دهد. امسال روز جهانی کلیه با شعار «سریع عمل کردن برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های کلیوی» آغاز می شود و قرار است بازیگران و خواننده های مشهور در سراسر جهان کنار مردم قرار بگیرند و با پیاده روی، دویدن و دوچرخه سواری به صورت نمادین فعالیت فیزیکی خودشان را برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های کلیوی نشان دهند.
2- قند و فشار خون تان را کنترل کنید
حدود نیمی از افراد دیابتی به بیماری های کلیوی مبتلا هستند، بنابراین خیلی مهم است که افراد مبتلا به دیابت، به طور منظم آزمایش های لازم برای بررسی عملکرد کلیه های شان را پیگیری کنند. اگر آسیب های کلیوی ناشی از دیابت زودتر تشخیص داده شوند، می توانند کنترل شوند. به هر حال، کنترل مداوم سطح قند خون به کمک پزشک معالج از اهمیت بالایی برخوردار است.
اگرچه افراد بسیاری ممکن است بدانند فشار خون بالا می تواند به سکته مغزی یا حمله قلبی منجر شود اما افراد کمی هستند که می دانند فشار خون بالا، شایع ترین علت آسیب های کلیوی است. فشار خون طبیعی باید 12 روی 8 باشد، بنابراین اگر فشار خون بین این سطح تا 13.9 روی 8.9 باشد، فرد در معرض ابتلا به بیماری فشار خون بالا قرار می گیرد و باید در شیوه زندگی و رژیم غذایی خودش، تغییراتی ایجاد کند. اگر سطح فشار خون به 14 روی 9 یا بالاتر برسد، باید در مورد خطراتی ناشی از آن با پزشک صحبت کنید و به طور منظم سطح فشار خون خودتان را تحت نظارت قرار دهید. فشار خون بالا خصوصا زمانی باعث آسیب های کلیوی می شود که با عوامل خطر دیگر مثل دیابت، کلسترول خون بالا و بیماری های قلبی – عروقی همراه باشد.
3- رژیم غذایی تان را اصلاح کنید
رعایت این قاعده مهم می تواند به جلوگیری از ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و بیماری های دیگر ناشی از بیماری های کلیوی مزمن کمک کند. کاهش مصرف نمک بین تمامی نکات مهم تغذیه ای از اهمیت بیشتری برخوردار است. میزان سدیمی که معمولا از سوی متخصصان توصیه می شود، 5 تا 6 گرم در روز است؛ یعنی تقریبا برابر با یک قاشق چای خوری در روز. برای اینکه مصرف نمک را به خوبی کاهش دهید، استفاده از غذاهای فرآوری شده و رستورانی را محدود کنید و اصلا بعد از پختن غذاهای خانگی به آنها نمک اضافه نکنید.اگر می خواهید مصرف نمک را بهتر کنترل کنید، غذاهای خانگی را هم با مواد اولیه تازه و طبیعی تهیه کنید.
4- بیشتر آب بنوشید
اگرچه مطالعاتی که تا به حال انجام شده اند، هیچ نظری درباره میزان ایده آل مصرف آب و مایعات دیگر نمی دهند، با این حال ما باید 1.5 تا 2 لیتر آب در طول شبانه روز بنوشیم. مطالعات زیادی هستند که نشان می دهند مصرف زیادی از مایعات به کلیه ها کمک می کند تا سدیم، اوره و مواد سمی را از بدن حذف کنند و در نتیجه، خطر ابتلا به بیماری های کلیوی مزمن را به طور قابل توجهی کاهش می دهند.
البته محققان تاکید می کنند نتایج به دست آمده به معنای استفاده بیش از حد از مایعات نیست که می تواند عوارض جانبی داشته باشد اما شواهد بسیاری نشان می دهند افزایش مصرف آب در حد مطلوب، یعنی 2 لیتر در روز، می تواند خطر بروز اختلال در عملکرد کلیه را کاهش دهد.
خیلی مهم است که بدانید سطح مصرف مایعات برای هر فرد به عوامل مختلفی از جمله جنسیت، وضعیت ورزش کردن، آب و هوا، بیماری های مختلف، بارداری و احتمال شیردهی به نوزاد بستگی دارد. از طرف دیگر، افرادی که سنگ کلیه دارند، باید بین 2 تا 3 لیتر آب در روز بنوشند تا خطر شکل گیری سنگ های کلیه جدید را کمتر کند. افرادی که یک کلیه دارند، لازم نیست نسبت به بیماران کلیوی دیگر، مایعات بیشتری بنوشند. با این حال، هنوز باید آب بدن را به طور مداوم تامین کنند.
5- سیگار نکشید و از مصرف داروهای خودسرانه خودداری کنید
سیگار کشیدن، جریان خون کلیه ها را کُند و از حالت طبیعی خارج می کند. وقتی خون کمتری به کلیه ها برسد، توانایی کلیه ها برای عملکرد درست و عادی دچار اختلال می شود. به علاوه، سیگار کشیدن، خطر ابتلا به سرطان کلیه را تا حدود 50 درصد افزایش می دهد.
مصرف مداوم داروهای رایج از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروییدی مثل ایبوپروفن، می تواند باعث بروز آسیب های کلیوی و بیماری کلیوی شود. البته اگر کلیه های افراد عملکرد درستی داشته باشند و افراد از این داروها فقط در موارد اضطراری استفاده کنند، خطری برای کلیه ها ایجاد نمی شود. با این حال، اگر فرد دچار دردهای مزمن مثل آرتریت یا کمردرد باشد، باید در مورد این موضوع حتما با پزشک مشورت کند تا راه مناسبی برای کنترل درد تجویز شود، بدون اینکه کلیه ها در معرض خطر قرار گیرند.
5 اصل اساسی
1- همه اطلاعات ممکن در مورد بیماری کلیوی و خصوصا وضعیت بیماری خودتان را باد بگیرید. با پزشک تان درباره این موضوع صحبت کنید که بیماری کلیوی روی شخص شما چطور تاثیر می گذارد و چه نقاط حساسی از بدن تان را بیشتر در معرض خطر قرار می دهد.
2- اطلاعات لازم در مورد داروهایی که مصرف می کنید از جمله دوز مصرفی آنها، نام های شان و هدف از مصرف هر کدام را یاد بگیرید. در برخی موارد، بعضی داروها مثل داروهای فشار خون می توانند پیشرفت بیماری کلیوی را کند کنند، بنابراین با پزشک خود در مورد این موضوع صحبت کنید.
3- رژیم غذایی سرشار از پروتئین می تواند باعث فعالیت بیش از حد کلیه ها شود، بنابراین اگر فقط یک کلیه دارید، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری پروتئینوری هستید. پروتئینوری همان پروتئین بیش از حد در اوره شماست که در نتیجه نشت پروتئین از خون ایجاد می شود. پروتئینوری می تواند باعث احتباس سدیم و آب شود و عوارض ناخوشایندی داشته باشد.
4- بر اساس توصیه متخصصان تغذیه، مصرف پروتئین باید 10 تا 35 درصد کارهای روزانه افراد را تشکیل دهد. با این حال، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه در این باره مشورت کنید. پروتئین مصرفی خصوصا برای افرادی که یک کلیه دارند، باید از منابع بدون چربی مثل لوبیا، مرغ بدون پوست، سفیده تخم مرغ و لبنیات کم چرب تامین شود.
5- انتخاب کربوهیدرات ها و چربی های سالم نیز نقش مهمی در تغذیه افراد یک کلیه ای دارد. کربوهیدرات ها باید 45 تا 65 درصد کالری های روزانه را تشکیل دهند اما انتخاب نوع مناسب آنها مهم است. منابع مناسب کربوهیدرات ها مثل انواع سبزیجات، میوه ها و غلات سبوس دار برای این بیماران، انتخاب های مناسبی هستند. مصرف چربی هم باید بین 20 تا 35 درصد کالری های روزانه را تشکیل دهد و انتخاب منابع چربی های سالم مثل ماهی، انواع مغزهای خام، دانه ها، آووکادو و روغن های گیاهی مثل روغن زیتون و روغن کانولا به تغذیه سالم این افراد کمک می کند.
هفته نامه سلامت – ترجمه فاطمه افروغ:
