انواع سردردها با چه زمینه هایی ایجاد می شوند این قبیل عارضه ها باعث بروز آسیب به سلامتی ما و در نتیجه برهم خوردن زندگی و کارهای روزمره می شوند با چه روشهایی باید با آن ها مقابله کرد؟
*دکتر منصوره تقاء: امروزه سردرد یکی از بیماری‌هایی است که سلامتی بسیاری از افراد جامعه را نشانه گرفته و روند عادی زندگی آنها را با اختلال مواجه کرده است. سردردها انواع مختلفی دارند و به دلایل گوناگونی بروز می‌کنند. اما در میان انواع سردردها نوع میگرنی آن شیوع بیشتری یافته است بطوریکه10تا12 درصد افراد جوامع مختلف دچار این بیماری هستند.
براساس نتایج مطالعات انجام شده در مناطق مختلف کشور تعداد مبتلایان به سردرد میگرنی در ایران بیش از سایر کشور هاست.
مسئول بخش سردرد بیست و سومین کنگره نورولوژی و الکتروفیزیولوژی بالینی ایران در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران با تأکید بر اهمیت درمان بموقع سردردهای میگرنی می‌گوید: معمولاً سردرد میگرنی با دو رویکرد درمان می‌شود. در بخش ابتدایی درمان سردرد در زمان وقوع آن صورت می‌گیرد اما رویکرد دوم درمان پیشگیرانه برای بیماران مبتلا به سردردهای مکرر یا شدید خواهد بود.
دکتر منصوره تقاء در ادامه می‌افزاید: معمولاً می‌توان برای درمان سردردهای خفیف یا متوسط در زمان وقوع از داروهایی مانند استامینوفن ساده و یا کدئینه، بروفن، ژلوفن، ناپروکسن و یا داروهای ترکیبی مثل مگافن، نوافن استفاده کرد ولی در موارد شدید داروهای خاص میگرن مثل سوماتریپتان و ریزاتریپتان و داروهای دیگر این دسته دارویی که گروه تریپتانها گفته می‌شود، ترجیح دارد. تریپتانها به‌طور مؤثر منجر به کاهش درد و سایر علایم همراه با میگرن می‌شوند و بصورت تزریقی و استنشاقی و خوراکی هستند. ازجمله عوارض تریپتانها می‌توان به تهوع و سبکی سر و ضعف عضلات و خواب آلودگی اشاره کرد. مصرف تریپتانها در بیماران با خطر حمله قلبی و سکته مغزی توصیه نمی‌شود.
به گفته این متخصص مغز و اعصاب، مصرف این داروها در حداقل ممکن ضروری است و حداکثر حد مجاز 2 روز در هفته است. از سوی دیگر داروی ضد میگرن باید در هنگام شروع سردرد استفاده شود چراکه تأخیر در مصرف آن باعث کاهش میزان تأثیر آن خواهد شد.
دکتر تقاء با اشاره به درمان پیشگیری عنوان می‌کند: درمان پیشگیری به معنای استفاده روزانه از یک یا دو دارو جهت کاهش دفعات، شدت و مدت حملات سردرد است. در این نوع درمان می‌توان از داروهایی مثل پروپرانولول، نورتریپتیلین و یا داروهای ضد تشنج شامل والپروات سدیم و توپیرامات استفاده کرد. داروهای ضد تشنج ذکر شده اگرچه در کاهش فرکانس سردردهای میگرنی مؤثر هستند ولی ممکن است در بعضی افراد عوارضی به همراه داشته باشند. از میان عوارض نادر توپیرامات می‌توان به گلوکوم (آب سیاه) در افراد مستعد و عدم تعادل و خستگی و لرزش اشاره کرد. لرزش، ریزش مو و افزایش وزن نیز از عوارض والپروات سدیم محسوب می‌شود.از این رو انتخاب داروی پیشگیری بسیار مهم است و باید متناسب با شرایط فرد مبتلا به سردرد انتخاب شود.
مسئول بخش سردرد بیست و سومین کنگره نورولوژی و الکتروفیزیولوژی بالینی ایران درباره سایر روشهای درمانی اظهار می‌کند: علاوه بر درمان‌های دارویی روشهای غیر دارویی دیگری نیز وجود دارد که استفاده از دستگاه سفالی یکی از آنها است. این دستگاه که با مکانیسم انتقال جریان الکتریکی از طریق پوست کار می‌کند و در واقع همان روشی است که در فیزیوتراپی قسمتهای مختلف بدن کاربرد دارد و به‌نام TENS(تنس) شناخته می‌شود. این دستگاه برای پیشگیری از بروز سردرد میگرنی تأییدیه دارد. به نحوی که فرد مبتلا به سردردهای مکرر میگرنی روزانه یک تا دومرتبه به مدت 20 دقیقه آن‌را بر روی پیشانی قرار می‌دهد. با این‌کار به طور متوسط 50 درصد سردردهای فرد کاهش پیدا می‌کند. البته این وسیله در 50% افراد مبتلا مؤثر است.
از دیگر درمان‌های نوین می‌توان به استفاده از سم بوتولونیم نوع A(با نام تجاری مصطلح بوتاکس) اشاره کرد که تنها مورد مصرف مورد تأیید این شیوه در میگرن مزمن است. میگرن مزمن یک بیماری نورولوژیک ناتوان کننده است که 5/0 تا 5/1 درصد از افراد جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سم بوتولونیم نوع A آزادسازی میانجی‌های درد را مهار می‌کند و در واقع حساسیت رشته‌های عصبی درد را کاهش می‌دهد. این روش یک درمان مؤثر کم عارضه و قابل تحمل برای پیشگیری از میگرن مزمن در بالغین به شمار می‌آید. سم بوتولونیم نوع A در 7 گروه عضلات سر و گردن شامل عضلات پیشانی و گیجگاهی و پس سری و عضلات پشت گردن و ذوزنقه‌ای هر 12 هفته داخل عضلات تزریق می‌شود و تا 5 سیکل درمانی قابل انجام است. عمده عوارض گزارش شده خفیف تا متوسط و محدود به محل‌های تزریق بوده است. از جمله عوارض شایع می‌توان به ضعف عضلات و افتادگی موقت پلک و درد گردن اشاره کرد. این دارو با توجه به استفاده موضعی و اثربخشی نسبتاً طولانی که دارد نسبت به داروهای سیستمیک که نیازمند استفاده روزمره می‌باشد در سردردهای میگرنی مزمن به تأیید رسیده است ولی در سایر انواع سردرد از جمله میگرن دوره‌ای کاربردی ندارد.
وی در خاتمه تصریح می‌کند: پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. لازم است همه افراد بخصوص کسانی که مستعد سردرد میگرنی هستند، راهکارهای زندگی سالم را جدی تر بگیرند. خواب منظم، عادت غذایی سالم و منظم، پرهیز از عوامل محرک از جمله مصرف غذاهای آماده و کنسروی- غذاهای مانده- حجم زیاد غذا- غذای پر نمک و چرب- کاکائو و نسکافه زیاد، کاهش رفت و آمد در هوای آلوده، پرهیز از مواجهه با هوای سرد و باد- نور آفتاب در تابستان- نورشدید و چشمک زن- صداهای بلند- بوهای تند، اصلاح وضعیت درست نشستن یا خوابیدن، پرهیز ازاستفاده طولانی و زیاد از گوشی همراه و وسایل مشابه و دوری از استرس‌های فیزیکی و روانی در حد ممکن از موارد مهم و قابل ذکر است.
بهترین روش برای پیداکردن عوامل محرک یادداشت کردن عوامل احتمالی در هر بار وقوع سردرد است.
روزنامه ایران
