صاف بودن کف پا در کودک و پیامد های آن

جالب است بدانید که در مورد اینکه چه قوسی طبیعی است، بین پزشکان اختلاف‌نظر وجود دارد! به عبارت دیگر، ممکن است به نظر یکی از پزشکان، کف پای فرزند شما صاف به نظر پزشک دیگری این صافی در حد طبیعی باشد! البته نگران نباشید، با توضیحاتی که در قسمت‌های بعد خواهد آمد، مشخص می‌شود که این اختلاف‌نظر چندان هم مهم نیست.

در دوره نوزادی و شیرخوارگی به علت وجود چربی زیاد در پا، قوس کف پا قابل‌مشاهده نیست، به تدریج که این چربی‌ها کاهش می‌یابد، قوس کف پا نیز خود را نشان می‌دهد به عبارت دیگر تا حدود 2 سالگی قوسی در کف پای فرزندتان نخواهید دید ولی به تدریج و با افزایش سن، قوس کف پا پدیدار می‌شود.

عاقبت صافی کف پا
درحقیقت باید بگوییم که اطلاعات کافی در این زمینه وجود ندارد ولی تحقیقات نشان می‌دهند که برخلاف تصور عموم، صافی کف پا یک بیماری خطرناک و عارضه‌دار تلقی نمی‌شود. به عنوان نمونه در کانادا، مطالعه‌ای که روی 3600 سرباز انجام گرفت، نشان داد که صافی پا مشکل خاصی برایشان ایجاد نکرده است. عقیده رایج دیگری که بین مردم وجود دارد، این است که تصور می‌شود صافی کف پا سبب انحراف انگشت شست می‌شود (هالوکس والگوس)، تحقیقی هم که در انگلستان در این زمینه انجام گرفت، این فرضیه را رد کرد.

تشخیص صافی كف پا
معاینه 1:
کف پای صاف برحسب نتایج معاینه، از نظر درد و انعطاف‌پذیری تقسیم‌بندی می‌شود؛ کف پای صاف دردناک، کف پای صاف بدون درد، کف پای صاف انعطاف‌پذیر و کف پای صاف بدون انعطاف. هنگام معاینه این بیماران، باید به سن کودکی که شروع به راه رفتن کرده است و نیز به سابقه بیماری در خانواده توجه کرد، به‌خصوص اگر سابقه وجود صافی کف پای دردناک در بزرگسالان آن خانواده وجود داشته باشد.

باید از کودک در مورد اینکه آیا درد پای وی مانع از انجام فعالیت‌های ورزشی می‌شود سوال شود. همچنین در مورد پیچ‌خوردگی مکرر مچ پا نیز باید اطلاعات کامل ثبت شود چرا که وجود این علامت می‌تواند بیانگر یک اختلال استخوانی باشد. (اتصال غیر طبیعی دو استخوان پشت پا: tarsal coalition).

معاینه 2:
باید معاینه کاملی از لگن تا مچ پا انجام شود. نکته مهمی‌ که بهتر است به آن اشاره کنم این است که از نظر پزشکی، قوس پا در وضعیت ایستاده بررسی می‌شود، اکثر افراد وقتی نشسته‌اند و روی پای آنها وزنی وارد نمی‌شود، قوس پای ظاهرا عادی دارند ولی وقتی می‌ایستند و وزن روی پا آنها وارد می‌شود، قوس کف پای آنها صاف می‌شود.

گاهی کوتاهی تاندون آشیل سبب می‌شود که کف پای فرزند شما صاف به نظر برسد. معاینه دقیق پزشک، می‌تواند این عارضه را معلوم کند.

درمان صافی کف پا در کودکان چیست؟
درمان‌های مختلفی برای صافی کف پا وجود دارند ولی جالب است بدانید که اکثر آنها علمی ‌نیستند و بر پایه تجربیات یا نظرات شخصی استوارند و تحقیقات علمی‌ معتبری برای اثبات اثربخشی آنها وجود ندارد.

در دانشگاه تگزاس یک تحقیق جالب در این زمینه انجام شد؛ به این صورت که کودکان دچار صافی کف پا به 4 گروه تقسیم شدند، به یک گروه، کفش طبی، به گروه دیگر «کفی ساده» (heel cup) و به گروه دیگر «کفی تخصصی» (UCBL) دادند و این افراد به مدت 3 سال تحت‌نظر متخصص قرار گرفتند. نتیجه بسیار جالب بود، هر 4 گروه شبیه هم بودند! بنابراین محققان نتیجه گرفتند که استفاده از کفش یا کفی، نقشی در درمان کف پای صاف انعطاف‌پذیر ندارد.

بهترین درمانی که می‌توان برای صافی کف پای انعطاف‌پذیر بدون درد پیشنهاد کرد عبارت است از توجیه والدین؛ همان‌طور که ذکر شد در برخی از موارد کف پای صاف، به تدریج قوس طبیعی پدیدار می‌شود و در سایر موارد نیز (یعنی اگر قوس پدیدار نشود و کف پا صاف باقی بماند) عمدتا مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کند.

گاهی کوتاهی تاندون آشیل نیز وجود دارد که باید کشش عضله مربوطه را به والدین آموزش داد.

گفتیم که اکثر موارد پای صاف انعطاف‌پذیر بدون درد هستند ولی در برخی موارد، فرد دچار درد پا، زانو یا کمر می‌شود؛ در این موارد، پس از بررسی‌های لازم؛ می‌توان استفاده از کفش یا کفی طبی را در این موارد توصیه کرد.