چگونه می توانیم مانع مبتلاشدن بدنمان به کبد چرب شویم چه توصیه ها و نکات ایمنی را باید در نظر بگیریم تا بتوانیم از این عارضه پیشگیری کنیم توصیه های مختلف متخصصین را در این زمینه مطالعه می کنیم
کبد چرب (Fatty liver) بیماری خاموش و شایع درجهان است که حاصل بی تحرکی، رژیم غذایی نامناسب، استعمال دخانیات، استفاده از فست فودها و رشد فزاینده پدیده چاقی در دنیاست.
کبد چرب عارضه ای است که به دلیل شیوه زندگی کم تحرک، مصرف غذاهای چرب، شیرین و پرکالری بوجود می آید و محققان پیش بینی می کنند که این عارضه تا چند سال آینده به یک تهدید جدی و شایع برای سلامت کبد تبدیل می شود.
وجود چربی در کبد طبیعی است ولی زمانی که این میزان افزایش یابد، یعنی بیش از 5 تا 10 درصد از وزن کبد شود، عارضه ای به نام کبد چرب به وجود می آید.
این بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت خاصی ندارد و با گذشت زمان و پیشرفت بیماری علایمی مانند احساس خستگی، کاهش وزن و اشتها، زرد شدن پوست، ضعف، حالت تهوع، سردرگمی و اختلال حافظه در بیمار دیده می شود. بزرگ شدن کبد، احساس درد در مرکز و قسمت فوقانی راست شکم و تیره شدن پوست گردن و زیر بغل یا مشاهده لکه های تیره، برخی از علایم دیگر کبد چرب هستند.
کبد یکی از اندام های بزرگ سمت راست شکم است که حدود 1.36 کیلوگرم وزن دارد. مهمترین وظیفه کبد، فیلتر کردن خونی است که از دستگاه گوارش وارد کبد می شود و قرار است در سراسر بدن جریان یابد. تمام مواد سمی و مضر خون در کبد جدا می شوند. کبد با تولید صفرا، چربی غذا را تجزیه کرده و آن را تبدیل به انرژی می کند. ذخیره قند بدن نیز به عهده کبد است.
تولید و سنتز عناصر مهم پلاسمای خون و ذخیره برخی از مواد مغذی از جمله ویتامین ها و آهن نیز به عهده کبد است. سم زدایی، تنظیم هورمون، سنتز پروتئین، هضم غذا و تجزیه سلول های قرمز خون نیز از مهمترین وظایف کبد به شمار می آیند.
** ابتلای 30 درصد ایرانی ها به کبد چرب
دکتر اکرم پورشمس فوق متخصص بیماری گوارش و کبد در گفت وگو با خبرنگار علمی با اشاره به اینکه مطالعات انجام شده در کشور نشان می دهد که شیوع بیماری کبد چرب در ایران حدود 30 درصد است ، گفت: کبد چرب بیماری شایعی است که می توان آن را با سبک زندگی افراد مرتبط دانست.
وی افزود: کبد یکی از مهمترین اعضای بدن است و انسان نمی تواند بدون آن زنده بماند و ضروری است در صورت ابتلا به بیماری های کبدی و از جمله کبد چرب آن را به خوبی درمان کند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: بیماری کبد چرب در افرادی شایع تر است که مبتلا به اضافه وزن، چاقی، بیماری دیابت، اختلال در چربی خون و بیماری های سندرم متابولیک ( اختلال اصلی سوخت قند و چربی در بدن ) هستند.
پورشمس با بیان اینکه در بیماری کبد چرب علائم اولیه وجود ندارد، تصریح کرد: تشخیص کبد چرب با انجام آزمایش خون یا سونوگرافی صورت می گیرد.
**علل ابتلا به کبد چرب
پورشمس با بیان اینکه ابتلا به کبد چرب به چندین عامل بستگی دارد گفت: چاقی و اضافه وزن ، بیماری دیابت ، تغذیه نامناسب ، مصرف غذاهای بسیار چرب و اختلال در چربی خون ازعواملی هستند که می تواند فرد را به درجاتی از کبد چرب مبتلا سازد.
وی یاد آورشد: مصرف بیش از اندازه برخی از داروها مانند داروهای کورتن دار و هورمونی نیز منجر به تجمع چربی در کبد می شود و می تواند در دراز مدت به کبد نیز آسیب برساند. همچنین استعمال دخانیات و مصرف الکل در بروز کبد چرب به اثبات رسیده است.
**چاقی از عوامل مهم کبد چرب
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه کبد چرب در افراد چاق و دارای اضافه وزن شایع تر است، گفت:کم تحرکی و مصرف غذاهای چرب سبب شده که مردم روز به روز وزنشان افزایش یافته وهمین افزایش وزن، چاقی را به دنبال خواهد داشت.در افراد چاق بیماری های اختلال چربی خون ،دیابت و همچنین سندرم متابولیک بیشتر است و این عوامل می تواند زمینه بیماری کبد چرب در فرد را افزایش دهد.
پورشمس تاکید کرد: کبد چرب قابل درمان است و بیماران با کاهش وزن، تغییر شیوه زندگی ، افزایش فعالیت های جسمانی ، اصلاح برنامه غذایی و کنترل بیماری دیابت و چربی خون می توانند بیماری خود را به خوبی درمان کنند.
**ورزش اولین و مهمترین قدم در درمان کبد چرب
پورشمس با بیان اینکه ورزش کردن صرفنظر از میزان و شدت آن اولین و مهمترین قدم در درمان این بیماری است، گفت: کاهش وزن و ورزش از مهمترین روش های درمان کبد چرب است و 90 درصد بیماران کبد چرب با تغذیه و رژیم غذایی سالم می توانند بهبود یابند.
وی اضافه کرد:ورزش کردن و انجام فعالیت های بدنی برای بیماران کبد چرب بسیار مفید بوده و بهتر است این افراد حداقل روزانه 30 دقیقه ورزش و پیاده روی را در برنامه زندگی خود بگنجانند.
این فوق تخصص گوارش و کبد اظهار کرد :افراد چاق بهتر است به آرامی و تحت نظر پزشک وزن خود را کاهش دهند و برای کاهش وزن در قدم اول برنامه های رژیم غذایی خود را محدود و کنترل کرده و در کنار آن ورزش و تحرک خود را افزایش دهند.
** اصلاح الگوی غذایی
فوق تخصص گوارش و کبد با اشاره به اینکه اصلاح الگوی غذایی می تواند از بروز بسیاری از بیماری به خصوص ابتلا به کبد چرب در افراد جامعه پیشگیری کند، افزود: ابتلا به کبد چرب با تغذیه نامناسب درارتباط است و مصرف بیش از اندازه چربی ها و غذاهای آماده و فست فودها و همچنن رژیم غذایی غنی از قندها به در بدن تبدیل به ذخیره چربی شده می تواند زمینه ابتلا به کبد چرب را افزایش دهد.
پورشمس با توصیه بر اینکه حذف چربی های اشباع شده از رژیم غذایی بهتر است، صورت گیرد، گفت :در تهیه غذا بهتر است از روغن های حیوانی امتناع کرد و به جای آن از روغن های گیاهی و مایع برای کاهش ابتلا به بیماری ها به خصوص کبد چرب مصرف کرد.
به گفته این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران روزانه باید 5 وعده میوه و سبزی تازه در برنامه غذایی افراد گنجانده شود و مصرف گوشت قرمز را محدود و به جای آن از ماهی و مرغ استفاده شود.
پورشمس افزود:افراد مبتلا به این بیماری ازاستعمال دخانیات،مصرف شیرینی و تنقلات ، کله پاچه و غذاهای سرخ کردنی که منجر به افزایش اختلال در چربی و قند خون می شود خودداری کنند.
