ویتامین دی و دریافت آن

 ویتامین دی را چگونه باید مصرف کنیم اهمیت دریافت این ویتامین برای بدن تا چه حد است و در صورت کاهش میان این ویتامین در بدن با چه مشکلاتی مواجه خواهیم شد

ویتامینD ریزمغذی مهمی است که تاثیرات شگرف بر سلامت دارد و برخلاف سایر ویتامین ها که مواد غذایی منبع اصلی انها هستند، این ویتامین عمدتا در بدن تولید می شود و منبع اصلی آن نور خورشید است.

نقش اصلی ویتامین D کمک به جذب کلسیم و فسفر از طریق روده است و تعادل آن در بدن کمک موثری به پیشگیری از بیماری ها و یا درمان آنها می کند.
زیبا کاوه یی متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به اهمیت وجود ویتامین D در بدن، گفت: تنوع بیماری های گزارش شده ناشی از کمبود این ویتامین به اهمیت توجه به آن افزوده است.

**کمبود ویتامین D مشکل جهانی
کاوه یی از شیوع بیماری های ناشی از کمبود ویتامین D در سراسر جهان حبر داد و گفت: به دلیل تغییرات اقلیمی گسترده در دنیا، کمبود ویتامین D در تمام جهان افزایش یافته است.
وی با بیان این که کمبود این ویتامین ایرانی ها را نیز تهدید می کند، گفت: براساس بررسی وضعیت ریز مغذی ها که سال 79 در دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت صورت گرفت، مشخص شد در برخی از گروه های سنی به خصوص مادران باردار کمبود این ویتامین به 90 درصد نیز می رسد.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی یادآور شد: مطالعه ای در سال 90 13 نشان داد که این شیوع از سال 79 تاکنون در هر دو جنس افزایش یافته است، اما زنان بیشتر از مردان در گیر این مشکل هستند.

براساس آمار رسمی، اساسا 30 تا 50 درصد جمعیت کشور با کمبود این ویتامین روبرو هستند و بیشترین میزان این کمبود در میان سالمندان، کودکان و زنان باردار است.
علی اکبر سیاری معاون بهداشتی وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی نیز چندی قبل گفت: با توجه به افزایش قابل توجه کمبود ویتامین D در کودکان کشور و نقش این ویتامین در سلامت کودکان و نتایج مطالعات اخیر که نقش کمبود ویتامین D را در افزایش خطر ابتلا به بیماری های غیر واگیر مانند سرطان، دیابت نوع یک، پوکی استخوان، اختلالات خود ایمنی و ام اس در بزرگسالی، نشان می دهد، مصرف قطره هایی که حاوی IU 400 ویتامین D باشد، ضروری است.

**کمبود ویتامین D و بیماری ها
همچنین به گفته کاوه یی، طیف گسترده ای از بیماری ها از مشکلات مفصلی و استخوانی مانند آرتروروماتویید و پوکی استخوان گرفته تا انواع بیماری های عفونی و سیستم ایمنی، همچنین انواع سرطان ها و بیماری های مزمن مرتبط با عروق از جمله بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین D هستند.

**شکستگی های استخوانی و پوکی استخوان:
کاوه یی با بیان اینکه کمبود ویتامین D سبب شکستگی استخوانی در افراد می شود، گفت: اگر چه نقش ویتامین D در سلامت استخوان ها و پیشگیری از نرمی و پوکی استخوان به اثبات رسیده است، اما مصرف این ویتامین به تنهایی اثر مشخصی بر کاهش شکستگی ها نشان نداده است.
وی اظهار کرد: توصیه محققان این است که مصرف ویتامین D همراه با کلسیم باشد که بتواند تاثیر مناسبی بر پیشگیری از شکستگی های استخوانی بگذارد.
به گفته این متخصص تغذیه و رژیم درمانی، کمبود این ویتامین با تحلیل استخوانی، کاهش تراکم استخوان و خطر ابتلا به زوال و شکستگی استخوان در سالمندان ارتباط دارد.

وی با بیان اینکه کمبود این ویتامین منجر به پوکی استخوان در سنین بزرگسالی خواهد شد، مصرف ویتامین D را برای پیشگیری از پوکی استخوان و نرمی استخوان مفید دانست.
کاوه یی همچنین گفت: نرمی استخوان، عارضه ای است که اغلب در کودکان بروز می کند و باعث پرانتزی شدن پاها و تغییر شکل در اندام ها می شود. این بیماری هم به کمبود ویتامین D، کلسیم و فسفر برمی گردد.
به گفته وی، ویتامین D به بهبود عضله‌سازی بدن کمک می‌کند و ماهیچه‌ها را قدرتمند و کارا می سازد و کمبود آن به خصوص در کودکان و نوجوانان، احتمال ابتلای آنها به بیماری راشیتیسم را افزایش می دهد.

**کمبود ویتامین D و ابتلا به سرطان ها
وی با اشاره به تاثیر احتمالی کمبود ویتامین D در ابتلا به سرطان،گفت: پیشتر کمبود این ویتامین با سرطان های پروستات، سینه و لنف ها مرتبط دانسته شده بود، اما مطالعات اخیر نقش این کمبود را در بروز سرطان های پروستات و پستان دخیل نمی دانند، هر چند براساس مطالعات انجام شده، مصرف ویتامین D به همراه کلسیم در پیشگیری از سرطان های روده بزرگ موثر است.

**بیماری های مزمن عروقی
وی همچنین کمبود ویتامین D را بر احتمال ابتلا به بیماری های عروق قلب و دیابت نوع یک و دو موثر دانست و توضیح داد: براساس مطالعات انجام شده، کمبود این ویتامین می تواند موجب افزایش فشار خون یا تغییر وضعیت مقاومت به انسولین و یا بزرگ شدن قلب شود، هر چند چگونگی مکانیسم این اثر گذاری ها هنوز شناسایی نشده است.

**بیماری های خودایمنی مربوط به سیستم ایمنی بدن
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی با بیان این که عملکرد سیتسم ایمنی مبتنی بر دو بخش ذاتی و اکتسابی است، افزود: مهمترین پروتئین دفاعی بدن کاتلی سیدین نام دارد که به عنوان اولین سد دفاعی بدن در برابر میکروب ها و ویروس ها عمل می کند. شواهدی به دست آمده است که براساس آن، ویتامین D می تواند تولید این پپتید را افزایش دهد و از این طریق به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.

**بیماری خودایمنی ام اس
وی همچنین با استناد به تحقیقات به عمل امده، کمبود ویتامین D را موجب بروز بیماری های خودایمنی مانند ام اس دانست و تصریح کرد که در مناطق برخوردار از آفتاب، این بیماری کمتر دیده می شود.
کاوه یی ادامه داد: مشخص شده است که کمبود این ویتامین میزان ترشح انسولین از پانکراس را کاهش می دهد و در نتیجه احتمال ابتلا به دیابت نوع اول بالا می رود.

**علل کمبود ویتامین D
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی درباره علل کمبود این ویتامین گفت: در بسیاری از موارد میزان ویتامین D که از طریق منابع غذایی در اختیار بدن قرار می گیرد، کافی نیست و از سوی دیگر، منابع غذایی غنی شده نیز محدود است و نیاز کودکان و بزرگسالان تامین نمی شود.
وی تولید ویتامین D در بدن را در مجاورت تابش اشعه ماورای بنفش خورشید، عمده ترین راه تامین آن ذکر کرد و یادآور شد: کاهش سنتز در پوست، کاهش زیست دستیابی، افزایش متابولیسم، تغذیه صرف با شیر مادر (محتوی ویتامین D شیر مادر کم است)، نارسایی کبد، بیماری های مزمن کلیه، اختلالات ارثی ، سل و پرکاری تیرویید از دلایل مهم کمبود این ویتامین هستند .

**منابع غذایی ویتامین D
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی توصیه کرد: بهترین منبع ویتامین D نور مستقیم آفتاب است. اما نور آفتاب از پشت شیشه تاثیری ندارد. روغن کبد ماهی نیز که به صورت دارو مصرف می شود، به علاوه جگر، تخم مرغ، کره، شیر و ماهی های چرب همچون ماهی آزاد، کپور، قزل آلا، ساردین منابع خوبی از این ویتامین هستند. در صورتی که شیر غنی شده با ویتامین D در دسترس باشد، بخشی از ویتامین مورد نیاز بدن را تامین می کند.
وی حبوبات، روغن ماهی، آب پرتقال، قارچ، انواع پنیر و خاویار را از دیگر منابع ویتامین D برشمرد.
کاوه یی در عین حال توصیه کرد: مصرف قرص ویتامین D باید به تجویز پزشک معالج صورت گیرد و لازم به تاکید است که زیاده‌روی در مصرف و افزایش سطح و میزان این ویتامین در بدن، همچون کمبود دریافت آن عوارض دارد .

ایرنا