چه عوامل روانی باعث برهم خوردن خواب ما می شوند می خواهیم با برخی از بیماری هایی که موجب برهم خوردن خوابتان می شوند شما را آشنا کنیم
خوابیدن یعنی استراحت مطلق تمام اعضای بدن. اگر فردی نخوابد مثل این است که غذا نخورده و یا اینکه هوا را از او دریغ کنید، دیر یا زود نابود می شود. با وجود این، تعداد زیادی از مردم در سنین مختلف از اختلالی تحت عنوان اختلال خواب رنج می برند. عارضه ای که به بیماری ختم شده و در اثر بیماری هم تولید می شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، با یک روانشناس در مورد ویژگی های خواب درست و اصولی و الگوی منظم خواب در ایرانیان به گفت‌و‌گو نشستیم. امیر هوشنگ مهریار معتقد است یکی از علائم عمده بیماری های روانی اختلال خواب است.
خواب درست چه تاثیری بر سلامت روان افراد بر جای می‌گذارد و الگوی خواب از چه مراحلی پیروی می‌کند؟
خواب نقش موثری در سلامت روان افراد بازی می کند. الگوی خواب افراد یک الگوی واحد نیست، هر شب که ما می خوابیم از مراحل خاصی در عرض هفت و یا هشت ساعت عبور می کنیم. در حدود چهار تا پنج مرتبه این مراحل عوض می شود و در طول برخی از این مراحل است که شما رویا می‌بینید. خواب همراه با حرکات فرعی پلک ها هم بخشی از مراحل خواب افراد را تشکیل می دهد. با وجود این، خواب همراه با رویا تاثیر زیادی در ایجاد آرامش در وجود فرد دارد. خواب یکی از وظایف بدنی است و وقتی ما دچار استرس و آشوب باشیم خواب ما مختل می‌شود. اختلال خواب یکی از علائم عمده بیماری های روانی نظیر افسردگی و اضطراب است. عموما در داروهایی که به بیماران مبتلا به افسردگی و اضطراب داده می شود داروهای خواب نقش مهمی دارد و این به دلیل نقش مهمی است که خواب در آرامش زندگی ما دارد. خواب نشانه خوبی از سلامت روان و آرامش جسمی و روحی ما محسوب می شود.
چه عواملی سبب می‌شود اختلال خواب ایجاد شده و الگوی خوابیدن فرد به هم بریزد؟
همان عواملی که در بیداری باعث اختلال افکار و رفتار فرد می شود در خواب هم او را رها نمی کند. این استرس ها و ترس های ناخودآگاه در مورد برخی افراد در خواب آنها وارد شده و باعث اختلال در آن می‌شود. اختلال خواب افراد در موارد زیادی هم دلایل عاطفی و محیطی ندارد و به دلیل تغییرات جسمی و هورمونی صورت می گیرد. مواد شیمیایی وظیفه ارتباط برقرار کردن بین قسمت های مختلف مغز را بر عهده دارند که اختلال در فعالیت آنها باعث می شود خواب هم مختل شود. خواب اولین رفتار و نشانگان بدن سالم است که به محض ایجاد اختلال در جسم یا روان و با مشاهده کوچکترین خللی به هم می ریزد و از این حیث ساختار خواب بسیار ضعیف و شکننده است. همه روانپزشکان و روانشناسان هم برای تشخیص میزان سلامت بودن بدن فرد و هنگام معاینه فرد در مورد خواب او اختلالات احتمالی آن سوالاتی را می پرسند که با تکیه به آن سوالات می‌توانند به یک جمع بندی کلی در مورد وضعیت روان فرد دست یابند.
چه بیماریهای روانی ممکن است در اثر کم‌خوابی شوند؟
خواب در اکثر بیماری های روانی دچار اختلال می شود، اما عمده‌ترین بیماری روانی که ما در مورد آن با اختلال خواب روبه رو هستیم، بیماری افسردگی است. افسردگی بیماری است که با اختلال خواب همراه است و با کم‌خوابی، ناتوانی از خوابیدن و آشفتگی خواب‌ها همراه است. با وجود این، حالت خاصی از افسردگی هم وجود دارد که با پرخوابی همراه است و جالب تر آنکه این پرخوابی عموما با پر اشتهایی همراه است و به صورت کلی می توان گفت بیماری افسردگی بیماری است که در آن افراد در خوابیدن و غذا خوردن دچار بحران شده و الگوی خواب و غذای آنها از الگوی مناسبی پیروی نمی کند. در اغلب بیماری های روانی خواب دچار آشفتگی می شود در حالی که در افسردگی تاثیر این آشفتگی بیش از حد است.
الگوی درست و اصولی خواب چیست؟ آیا درست است که گفته می‌شود خواب مناسب فقط در ساعات شب صورت می گیرد یا شش ساعت خواب برای بدن کافی است؟
یک سوم شبانه روز برای خواب است ولی افراد با یکدیگر فرق می‌کنند. برخی افراد هستند که با خواب کوتاه هم می توانند بر خستگی های روزانه خود غلبه کرده و نشاط و شادابی خود را بازیابند و برای برخی دیگر میزان خواب بیشتری لازم است. معمولا خواب با افزایش سن تغییر می‌کند. در کودکان و نوزادان نیاز به خواب به شدت بیشتر است و مقداری از خواب نوزادان و کودکان کوچک خواب همراه با رویاست. وقتی سن بالا می رود این خواب کمتر می‌شود و بر حسب نوع کار بدن عادت می‌کند سحرخیز باشد یا دیر بخوابد و دیر بلند شود. به طور معمولی ما بین هفت تا نه ساعت خواب نیاز داریم و این بسته به افراد مختلف فرق دارد. برای مثال بعضی از افراد به این اعتیاد دارند که در طول روز هم نیم تا یک ساعت بخوابند ولی برخی دیگر به آن نیازی ندارند. در برخی از فرهنگ ها اصلا خواب بعد از ظهر رسم است. در برخی فرهنگ ها هم چنین رسمی وجود ندارد.
سحرخیزی و قبل یا همزمان با طلوع آفتاب بیدار شدن چه تاثیری در سلامت روان افراد دارد؟
سحرخیزی در صورتی می تواند خوب و موثر باشد که در راستای کاری مثبت انجام شود.برخی افراد در اختلالات خواب ناشی از افسردگی یا اضطراب چون نمی توانند بخوابند سحرخیزند و هر سحرخیزی هم خوب نیست. با وجود این، اگر فرد ساعات زود و قبل از بالا آمدن خورشید بیدار شده و برای کار و امور مختلف از خانه خارج شود این باعث افزایش بهره‌وری و موفقیت این فرد می شود، زیرا ساعات بیشتری را نسبت به دیگران در اختیار دارد و مورد استفاده مفید قرار می دهد. با وجود این، اگر کسی کاری نداشته باشد و صبح زود بیدار شود این نشانه بیماری است که چون فرد نمی‌تواند بخوابد، از سحرخیزی شکایت می کند. با وجود این، ذکر این نکته هم ضروری است که عادات افراد در فرهنگ های مختلف در زمینه خوابیدن و زود بلند شدن فرق دارد. سحرخیزی در میان مسلمانان مفهومی دینی و مذهبی دارد که مختص دین ماست. مسلمانان چون باید نماز صبح را قبل از طلوع آفتاب اقامه کنند همین باعث بیدار شدن آنها و شروع کار و فعالیت می شود در حالی که در کشورها و فرهنگ‌های دیگر چنین رسمی وجود ندارد. ساعت کاری در کشور ما و کشورهای دیگر هم بر این اساس تنظیم شده و برای مثال در کشور ما ساعت کار اداری از هفت صبح شروع می شود در حالی که در کشورهای اروپایی ساعت شروع کار حوالی ساعت ۹ صبح است و اینها همه تاثیرات متفاوتی بر الگوی خواب افراد در فرهنگ های مختلف ایجاد می کند. مسلمانان در قدیم چون می خواستند از نور آفتاب استفاده کنند و به کارهای خود برسند صبح زود بیدار می‌شدند در حالی که این روزها به مدد اختراع شدن برق و امکان کار کردن در شب ها می توان برای برخی امکان شب بیداری و خوابیدن در روز را فراهم کرد به شکلی که فرد متضرر نشود. سحرخیزی به خودی خود مهم نیست، مهم این است که وقتی صبح بیدار می شوید چه کارهایی انجام می دهید.
با این تفاسیر می‌توان گفت بیماریهای روانی باعث کم‌خوابی شده و کم‌خوابی و اختلال در خواب هم به انواع بیماریهای روانی ختم می‌شود؟
قطعا، بیماری روانی با اختلال در خواب همراه است و برای از بین بردن بیماری روانی از داروهایی استفاده می شود که سیکل خواب را منظم می کند و کمک می کند که فرد به موقع بخوابد و به موقع بیدار شود و این جزئی از درمان او محسوب می شود. در کنار این افرادی که اختلال خواب و مشکل در خوابیدن دارند مستعد ابتلا به انواع بیماری های روانی هستند.
