علت سردشدن روابط میان زوجین چیست چرا در روزهای تعطیل که باید در کنار هم باشند از هم فاصله میگرند علت بروز اینگونه رفتارها در مردان چیست؟
حتما برای شما هم پیش آمده که شبی خانه خواهر یا مادرتان و… دعوت بوده‌اید و می‌خواستید به میهمانی بروید، ولی همسرتان دیر آمده با آنکه انتظار داشته‌اید کمی زودتر بیاید… یا همسرتان پولی را بدون مشورت با شما، در زمینه‌ای سرمایه‌گذاری کرده که برایتان خوشایند نیست یا اصلا نه، برایتان این مساله پیش آمده که همسرتان یکسری از مسائل زندگی زناشویی‌تان را برای پدر و مادرش تعریف کرده درحالی که شما دوست نداشته‌اید، خانواده همسرتان در جریان این مسائل باشد… قطعا بودن در هر یک از این شرایط باعث می‌شود که از دست همسرتان ناراحت و عصبانی شوید و بخواهید ناراحتی‌تان را بیان کنید و به او بگویید که در چه شرایطی هستید و نسبت به این موضوع چه حسی دارید، اما همین که شروع به صحبت کرده‌اید، بحث به درازا کشیده و باعث بروز کدورت و ناراحتی بینتان شده است. ولی چرا؟
اگر می‌خواهید درباره علت این مساله و روش‌های رفع این مشکل بیشتر بدانید، توصیه‌های محمد ترکمان، دکترای روانشناسی بالینی را در گفت‌وگویی که با او داشته‌ایم، بخوانید تا به شما کمک می‌کند نکات تازه‌ای بیاموزید و برای گرمی زندگی‌تان بیشتر تلاش کنید.
واقعا مشکل کجای کار است که عنوان یک ناراحتی و بیان خواسته، باعث می‌شود که بحث به دراز بکشد و گاها منجر به جدل و به تیره شدن روابط شود؟
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، این است که معمولا در این شرایط، ساده‌ترین مهارت ارتباطی بین زوجین که «ارسال پیام کامل» است، نادیده گرفته می‌شود و به دلیل نادیده گرفتن همین مساله است که در اغلب موارد باعث بروز کدورت و ناراحتی بیشتر بین زن و شوهر حتی به دنبال یک گفت‌وگوی ساده می‌شود.
ولی منظور از ارسال پیام کامل چیست!
بارها و بارها به نقش موثر مهارت‌های ارتباطی که یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در ارتقای کیفیت زندگی مشترک است اشاره شده است. اگر شما اهمیت مهارت‌های ارتباطی را در بهبود رابطه و تفاهم بیشتر نادیده بگیرند، قطعا دچار پیامدهای فقدان مهارت‌های ارتباطی از جمله سوءتفاهم، احساس خشم و تعارض، ناکامی در ارضای نیازها، نارضایتی از روابط با دیگران، احساس تنهایی، کاهش اعتماد به نفس، درماندگی، آسیب‌پذیری و کاهش توانایی در مقابله با مشکلات و… خواهید شد. بنابراین در روابط بین‌فردی اگر زوجین این مساله را به خاطر داشته باشند که یادگیری مهارت‌های ارتباطی و به کارگیری آنها تا چه حد می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و افزایش تفاهم و صمیمت کمک کند، توجه بیشتری به نوع رابطه، لحن و کلام، رفتار و چگونگی برقراری ارتباط خود خواهند کرد. طبعا برای بهبود مهارت‌های ارتباطی زوجین باید مجموعه‌ای از عوامل، فنون و روش‌ها را مدنظر قرار دهند که یکی از این مهارت‌های خرد، استفاده از شیوه «پیام کامل» است؛ اولین مهارت ارتباطی که مهارتی بسیار ساده و کاربردی در بیان خواسته‌هاست و در مقابل پیام ناقص یا مبهم قرار دارد. پیام کامل، پیامی است که در آن حین صحبت با طرف مقابل، بتوانید قصد و منظور و احساس و خواسته خود را به طور کاملا شفاف و روشن و دقیق بیان کنید. درصورتی که شما به طرف مقابلتان پیامی ارسال کنید ولی آن پیام دریافت نشود یا اینکه کامل دریافت نشود، اصطلاحا سوء تفاهم به‌وجود خواهد آمد.
در ارسال پیام کامل باید به چه مواردی توجه شود؟
در ارسال پیام کامل حتما باید چهار عنصر مشاهدات، افکار، احساسات و خواسته مدنظر قرار گرفته شود. درواقع اگر شما، می‌خواهید با همسرتان با صحبت کردن ارتباط برقرار و چیزی را طلب کنید، ابتدا باید مشاهدات خود یعنی آنچه را که می‌بینید، بدون قضاوت و سوءدید تعریف کنید. سپس در بیان خواستهتان، افکارتان را هم به زبان بیاورید و بگویید در این مورد چه چیزی را برداشت می‌کنید و در ادامه صحبتتان، احساسات خود را نیز بیان کنید؛ یعنی در این موقعیت چه حسی دارید و درنهایت بگویید خواستهتان چیست. حین گفت‌وگو باید هر کدام از این چهار عنصر به طور دقیق و مشخص بدون تمسخر و تحقیر یا قصد و غرضی عنوان شوند. مثلا فرض کنید روز جمعه است و با همسرتان در خانه هستید. از صبح که از خواب برخواسته‌اید، همسرتان روبروی تلویزیون نشسته و مدام کانال عوض می‌کند. شما هم سرگرم تمیز کردن خانه هستید و از اینکه همسرتان در این روز تعطیل، اعتنایی به کمک به شما ندارد، ناراحتید.
قطعا در این وضعیت، یا شروع می‌کنید زیرزبانی به غرولندکردن یا خودخوری می‌کنید و اخم‌هایتان در هم گره می‌خورد یا اینکه نسبت به این قضیه واکنش نشان می‌دهید و می‌گویید «میشه از پای تلویزیون پاشی و یه کاری هم حداقل تو انجام بدی…» در این لحظه امکان دارد همسرتان پاسخی به شما ندهد و همچنان به کار خود مشغول باشد و همین بی‌اعتنایی بر شدت ناراحتی شما بیفزاید یا اینکه بگوید روز تعطیلی است و می‌خواهد استراحت کند.
ولی شاید اگر در این شرایط حین مکالمه، پیام کامل ارسال کنید و چهار عنصر اصلی، را در نظر بگیرید و ناراحتی خود را عنوان کنید، احتمال اینکه به نتیجه بهتری برسید، بیشتر خواهید بود مثلا بگویید «ببین، از هشت صبح که بیدار شدیم و الان که دو بعدازظهره، داری تلویزیون نگاه می‌کنی (مشاهدات) و تو کار خانه اصلا بهم کمک نکردی، انگار انتظار داری من همه کارهای خانه را انجام دهم (افکار) و من احساس سوءاستفاده و ناراحتی می‌کنم (احساسات)، می‌خوام که به من تو شستن ظرف‌ها کمک کنی (بیان خواسته).
آیا حین گفت‌وگو درنظر نگرفتن یکی از این چهار عنصر در ارسال پیام کامل می‌تواند مشکلی ایجاد کند؟
بله، تصور کنید برای شام با فرزندتان، منتظر همسرتان هستید ولی او دیر به خانه می‌آید و به محض واردشدن، به او می‌گویید «بچه منتظرت بود ولی انقد که دیر اومدی خوابید»…در این حالت پیام با در نظر گرفتن مشاهدات و احساسات، با لحنی سرد و توام با عصبانیت و نگرانی ارسال می‌شود. طبیعی است در این شرایط همسرتان به دلیل مشغله کاری و خستگی و از همه مهم‌تر دریافت پیام ناقص و عدم برداشت صحیح از حرف شما که درواقع نگران این مساله هستید که فرزندتان نمی‌تواند هر شب پدرش را ببینید و با دلخوری می‌خوابد و شما هم با آنکه شرایط کاری همسرتان را درک می‌کنید ولی از این وضعیت چندان رضایت ندارید، حالت دفاعی به خود بگیرد و بگوید «خوبه که می‌بینی کار داشتم و دیراومدم، می‌گی چه کار کنم…»
اما اگر دلیل و خواسته خود را از ناراحتی با عنوان پیام کامل و در نظر گرفتن چهار عنصر اصلی مطرح کنید، به دنبال این گفت‌وگو، ناراحتی و دلخوری هم پیش نخواهد آمد به عنوان مثال «وقتی تو دیر می‌رسی، علی خوابه و از اینکه شب‌ها نمی‌تونه تو رو ببینه، احساس دلتنگی می‌کنه. منم از اینکه علی به اندازه کافی تو رو نمی‌بینه، دلتنگ و ناراحتم. فکر می‌کنم اگه سعی کنی شب‌ها قبل از ساعت 9 به خانه بیایی تا تو را ببینه خیلی خوبه و حداقل می‌تونیم با هم شام بخوریم.» درواقع نکته حائز اهمیت این است که شما در این پیام، آنچه را که دیده‌اید با بیان افکار و احساسات درونی‌تان به خوبی عنوان می‌کنید و در نهایت به همسرتان می‌گویید خواستهتان چیست. البته نکته دیگری که باید حتما مدنظر داشته باشید این است که خواستهتان، خواسته‌ای معقول و سنجیده و قابل انجام باشد نه خواسته‌ی بزرگی که باعث شود طرف مقابل نسبت به شما گارد بگیرد. افکار و احساساتتان را با لحنی مناسب بیان کنید.
و حرف آخر؟
قبول کنید که وقتی شما در حال صحبت با طرف مقابلتان هستید، اگر به درستی خواسته و منظورتان را نرسانید باعث سردرگمی او خواهید شد و چون شما در صحبت‌هایتان از کلمات و واژه‌هایی استفاده کرده‌اید که منجر به ارسال پیام ناقص شده، او به دلیل اینکه برداشت صحیح از منظور شما نداشته، در برابر حرفتان حالت دفاعی بگیرد و اگر در این بین کمی تن صدا بالا برود در نهایت منجر به ایجاد پرخاشگری، کدورت و ناراحتی شود. توصیه می‌شود توجه بیشتری به نوع رابطه، لحن و کلام، رفتار و چگونگی برقراری ارتباطتان داشته باشید و حتما درصدد یادگیری مهارت‌های زندگی زناشویی باشید.
مرضیه نوروزی:
