مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک امری رایج در بین مردم کشور ماست متاسفانه از عوارض خطرناک این امر برای سلاکتی شان بی اطلاع هستند و باعث بروز مقاومت بدنشان نسبت به دارو های آنتی بیوتیکی می شوند
در شرایط خاص، برای بیمارانی که دفاع طبیعی بدن آنها پایین است، ممکن است از آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری از عفونت های ثانویه ناشی از باکتری ها استفاده شود، اما در افراد طبیعی نیازی به تجویز و مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های ویروسی نظیر سرماخوردگی و آنفولانزا نیست.
مصرف بیش از اندازه یا استفاده غلط از آنتی بیوتیک ها می تواند باکتری های مفید بدن را از بین برده و جذب ویتامین ها را مختل سازد؛ متاسفانه یکی از داروهایی که مصرف خود سرانه آن ها در میان مردم ما رایج است همین آنتی بیوتیک ها هستند که اگر بدن نسبت به آن مقاوم شود در شرایط بحرانی که نیاز مبرم به این دارو دارد متاسفانه پاسخگو نبوده و عوارض جبران ناپذیری را برای سلامت بیمار بدنبال دارد.
برای درمان عفونت های ویروسی نیازی به مصرف آنتی بیوتیک نیست
دکتر سید مهدی سجادی، دبیر انجمن داروسازان ایران نیز با بیان این که برخلاف سایر داروها، میکروب ها با تغییراتی خودشان را در مقابل آنتی بیوتیک ها مقاوم می کنند، اظهار داشت : این مقاومت نسل به نسل به میکروب های بعدی منتقل می شود و تدریجا با میکروب هایی مواجه می شویم که هیچ دارویی روی آنها موثر نیست ؛ در نتیجه آنتی بیوتیک هایی که سال ها برای درمان یک نوع عفونت خاص مورد استفاده قرار می گرفتند، کارایی خودشان را از دست می دهند.
وی ادامه داد : در این صورت سال ها زمان نیاز است تا دانشمندان داروسازی یک آنتی بیوتیک جدید را کشف و به بازار ارائه کنند و در این مدت بیماران زیادی جان خود را از دست می دهند.
وی با اشاره به عدم کارایی آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ویروسی نظیر سرماخوردگی و آنفولانزا تصریح کرد :هر چند که در شرایط خاص، برای بیمارانی که دفاع طبیعی بدن آنها پایین است، ممکن است از آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری از عفونت های ثانویه ناشی از باکتری ها (متعاقب سرماخوردگی) هم استفاده شود، اما در افراد طبیعی نیازی به تجویز و مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های ویروسی نظیر سرماخوردگی و آنفولانزا نیست.
به گفته سجادی معمولا این بیماران بعد از یک تا دوهفته استراحت و تقویت سیستم ایمنی بدن، بدون نیاز به دارو بهبود می یابند و تنها داروهای مسکن، ضد التهاب و تب بر برای آنها کافی است.
توصیه به مصرف آنتی بیوتیک از یک بیمار به بیمار دیگر صحیح نیست
یکی از فرهنگ های رایج غلط در بین افرادی که خودسرانه اقدام به مصرف انواع داروها بویژه آنتی بیوتیک ها می کنند این است که به راحتی استفاده از آن را به دیگران نیز توصیه کرده و این در حالی است که بارها پزشکان و رسانه ها در این زمینه هشدار داده اند که نباید مصرف داروی فعلی خود را در شرایط مشابه به دیگران توصیه کرد.
آنتی بیوتیک ها از آن دسته داروهایی هستند که حتما باید طبق نظر پزشک تجویز و مصرف شوند زیرا در غیر اینصورت نه تنها کارایی لازم را نداشته بلکه صدمات دیگری را برای مصرف کننده به دنبال دارند.
دبیر انجمن داروسازان ایران با بیان اینکه آنتی بیوتیک ها بسیار اختصاصی عمل می کنند؛ می گوید: پزشک باید بر اساس معاینه و آزمایش، میکروبی را که باعث ایجاد بیماری شده است؛شناسایی و دقیقا آنتی بیوتیک اختصاصی آن را برای بیمار تجویز کند.
وی با تاکید بر اینکه توصیه به مصرف آنتی بیوتیک از یک بیمار به بیمار دیگر، اصلا صحیح نیست اذعان داشت : این کار ممکن است درمان بیماری را به تاخیر انداخته و باعث ایجاد مقاومت در میکروب ها شود.
وی با اشاره به اینکه امروزه ثابت شده مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها به خصوص در سنین کودکی و نوجوانی، می تواند باعث بروز چاقی در بزرگسالی شود؛ می افزاید : مصرف بیش از حد و نا به جای این داروها، باکتری های مفید بدن بویژه دستگاه گوارش را از بین برده و بیماری های جدیدی را ایجاد می کند.
عوارض مقاومت به آنتی بیوتیک ها جدی است
اغلب افرادی که خودسرانه اقدام به مصرف آنتی بیوتیک می کنند بدون این که متوجه باشند بدن خود را در مقابل این دارو مقاوم می کنند و نمی دانند که در شرایط بحرانی و ضروری عفونت ها سخت درمان شده و هزینه های درمانی آن ها افزایش می یابد ضمن آن که آنتی بیوتیک هایی که طیف وسیعی دارند در icu جوابگو نخواهند بود.
مصرف به موقع و کامل کردن دوره درمان ضروری است
سجادی نکته مهم در مورد مصرف آنتی بیوتیک ها را مصرف دارو سروقت تعیین شده توسط پزشک و کامل کردن دوره درمان دانست وبیان کرد: این که داروی آنتی بیوتیک باید قبل یا بعد از غذا مصرف شود، تداخل آن با داروهای دیگر چگونه است، چه عوارض جانبی ای به همراه دارد و مصرف آن در بارداری و شیردهی چگونه است ؛حتما باید از دکتر داروساز در داروخانه سوال شود تا بهترین نتیجه و کمترین عارضه را داشته باشد.
دبیر انجمن داروسازان ایران در خصوص مصرف خود سرانه آنتی بیوتیک ها تصریح می کند : تنها پزشک است که می تواند از بین انواع مختلف آنتی بیوتیک ها ٬ نوع مؤثر بر درمان بیماری شما را تشخیص دهد و از دیگر عوامل مؤثر در انتخاب آنتی بیوتیک از طرف پزشک٬ اطلاع از سابقه حساسیت بیمار به یک آنتی بیوتیک خاص٬ قیمت دارو٬ زمانبندی دوز دارو ٬ عوارض عمومی دارو ٬ سن بیمار ٬ بقیه داروهایی که فرد دریافت می‌کند و محل اکتساب عفونت در جامعه است.
بهتر است قبل از مصرف خود سرانه هر نوع دارو بویژه انواع آنتی بیوتیک ها کمی فکر کرده و صرفا به خاطر پرداخت مبلغی اندک از رفتن به پزشک سرباز نزده و سلامت خود را به مخاطره نیندازیم زیرا در صورت ایجاد هر نوع مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک نه تنها باید هزینه های سرسام آوری را متحمل شویم بلکه مهمتر از آن سلامت جسم و روحمان است که به خاطر سهل انگاری و توجه نکردن به هشدارهای پزشکان به راحتی آن را در معرض خطر قرار داده ایم.
گزارش از : زهرا رحیمی
