871813_239
برگ انگور چه ارزش تغذیه ای دارد برگ مو از دیر باز در غذاهای ما ایرانی ها استفاده شده است می خواهیم به فایده های درمانی این گیاه پی ببریم

درخت انگور که درخت تاک و مو نیز نامیده می شود، درختچه ای بالارونده است که از دیوار و درختان مجاور بالا می رود. ساقه ای گره دار و برگ های متناوب دارد. برگ های انگور پنج لوب دندانه دار و به رنگ سبز تیره است. برگ درخت انگور یا برگ مو دارای خواص زیادی است و کاربردهای فراوانی دارد. زنان ایرانی در اواسط فصل بهار و بعد از رویش برگ های مو، از آن غذای خوشمزه ای به نام «دلمه» درست می کنند که طعم بی نظیر و خوشمزه ای دارد. گفته می شود بیشترین خاصیت مو به فیبرهای موجود در آن برمی گردد. هرچقدر رنگ برگ مو تیره تر و تازه تر باشد، ارزش غذایی آن بیشتر است؛ زیرا میزان فیبرش بیشتر و الیافش ضخیم تر است. هرچقدر رنگ سبز برگ ها تیره تر باشد، بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین A) بیشتری خواهدداشت.

ترکیبات شیمیایی

دارای ساکارز، لوولز، اینوزیت، مواد نشاسته ای و تعدادی اسیدهای آلی، تانن، تارتارات، قند، اگزالات دوپتاس، دوپتاس، بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین A)، کلسیم، پتاسیم، آهن و به مقدار کمی ویتامین C است.

ترش مزه بودن برگ مو به دلیل وجود اسیدهای آلی در آن است.

دم کرده برگ مو

برای تهیه دم کرده برگ مو، مقدار 15 تا 20 گرم از آن را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید 10 دقیقه بماند.

خواص درمانی

•  استفاده از برگ مو برای درمان استفراغ مفید است.

•  یکی از مهم ترین کاربردهای طبی برگ مو قابض بودن آن است.

• برگ مو از نظر تغذیه، مقوی و اشتهاآور است.

• با مصرف آن سیستم گوارشی ضدعفونی می شود.

• برای برطرف کردن بیماری نقرس و زردی (یرقان) بسیار مفید است.

• برای برطرف کردن اسهال خونی می توانید برگ های تازه مو را دم کرده و مصرف کنید.

•  تحقیقات نشان داده که ضماد برگ مو سردردهای میگرنی را برطرف می کند.

•  در رفع بی نظمی های دستگاه وریدی موثر است.

•  بواسیر را درمان می کند.

•  برای درمان زکام و عفونت های روده به عنوان یک ضدعفونی کننده گران بها شناخته شده است.

•    در درمان برونشیت مزمن کاربرد دارد.

•    مصرف برگ مو برای خونریزی ها مفید است.

•    گرد و خشک شده برگ مو در بهبودی زخم ها بسیار موثر است.

•    اختلالات گردش خون مربوط به زمان بلوغ و یائسگی را به خوبی رفع می کند.

•    خوردن دم کرده آن هنگامی که صورت قرمز می شود و پوست ملتهب است، اثرات بسیار مفیدی دارد.

• ادرارآور است.

• گرد برگ های جوان و خشک شده مو، اثر خوبی در رفع خونریزی های رحمی و تقویت مویرگ های بینی دارد.

• از دم کرده برگ مو می توان برای شست و شوی چشم در موارد ملحتمه استفاده کرد.

• برای رفع واریس می توانید از دم کرده برگ مو استفاده کنید.

• استفاده از جوشانده برگ مو از سقط جنین جلوگیری می کند.

• برگ مو سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است که برای سلامت قلب و کاهش وزن مفید هستند.

چند نسخه دارویی

•  30 گرم برگ تازه یا خشک شده مو را در یک لیتر آب بجوشانید، سپس صاف کرده و روزی یک تا سه فنجان بنوشید. این دمنوش در درمان زخم معده، خونریزی معده، اسهال و استفراغ کاربرد فراوان دارد.

• 25 گرم از برگ مو را در یک لیتر آب دم کنید. این دمنوش برای درمان بیماری هایی مانند اسهال و یرقان بسیار مفید است.

• چهار تا پنج گرم گرد برگ های خشک شده و جوان مو را با مقداری عسل یا شربت قند مخلوط کرده و برای بهبودی اسهال خونی، استفراغ و زخم معده مصرف کنید.

•    برای برطرف کردن سرمازدگی دست و پا، جوشانده برگ مو را تهیه کرده و دست و پا را به مدت 15 دقیقه در آن قرار دهید.

• برای درمان عفونت های روده و زکام می توانید چهار گرم برگ خشک مو را در یک لیوان آب جوش دم کرده و روزی دو تا سه فنجان مصرف کنید تا بهبودی حاصل شود.

•  جوشانده 30 گرم برگ جوان مو در یک لیتر آب برای درمان عدم دفع ادرار، واریس و اختلالات گردش خون مفید است.

چند توصیه ساده

•    قبل از مصرف، برگ مو را با آب فراوان و تمیز بشویید و با قرار دادن در محلول آب و سرکه به مدت پنج دقیقه، آن را ضدعفونی کنید.

• بعد از شستن، برگ ها را روی پارچه تمیزی پهن و خشک کنید.

•   بهتر است از برگ موهای خانگی استفاده کنید تا از وجود مواد سمی در آن مطمئن باشید.

• سعی کنید از برگ های تازه و در فصل خود استفاده کنید.

•    نگهداری برگ مو در فریزر یا آب نمک توصیه نمی شود.

•    بهتر است در حین پخت از کمترین زمان ممکن و حرارت پایین استفاده کنید تا ضریب تبدیل بتاکارون به ویتامین A سه برابر شود.

•    سرخ کردن برگ مو تا حدودی باعث تغییر برخی از مواد مغذی آن به خصوص ویتامین C می شود؛ بنابراین بهتر است آن را سرخ نکنید و به شکل دم پختی و آب پز مصرف کنید.

•برگ مو معمولا برای پیچیدن دلمه استفاده می شود و پختن و سرخ کردن آن تا حدی باعث تغییر برخی از مواد مغذی اش، به خصوص ویتامین C می شود، بنابراین بهتر است شیوه پختن برگ مو در مدت زمان کمتر و با حرارت پایین باشد.

• برگی که در غذاها استفاده می کنید از درختچه های موی خانگی تهیه شود تا احتمال زدن سم به آن در کمترین میزان باشد.

• برگ ها را قبل از مصرف کاملا تمیز کنید یعنی آن را داخل پارچه خیس قرار بدهید و در مدت زمانی کوتاه آن را مصرف کنید. نگهداری برگ مو در فریزر یا آب نمک نیز توصیه نمی شود و بهتر است این برگ را در فصل خود و تازه به تازه به مصرف برسد.

خواص پیچک ها و شاخه های نازک مو

شاخه های تازه و نازک مو نیز خواص برگ مو را دارند و حتی بهتر از آن هستند. شاخه تازه مو، بواسیر را درمان می کند. برای این کار باید خاکستر چوب مو یا خاک اره چوب مو را تمیز و در سرکه خمیر کرد و پس از اجابت مزاج در محل بواسیر مالید.

خواص اشک مو

از پیچک های مو در اثر کوبیدن و فشار، شیره ای استخراج می کنند که مصرف 30 تا 60 گرم آن در روز، خونریزی های داخلی مانند اسهال خونی، اخلاط خونی، خونریزی رحمی و بواسیر را درمان می کند.

• مصرف شیره بهاری مو (اشک مو) به مقدار یک قاشق قهوه خوری در صبح ناشتا، برای دفع سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا مفید و موثر است.

• کمپرس زخم ها با شیره بهاری (اشک مو) باعث التیام سریع زخم ها می شود.

•  اگر چشم قرمز شده یا مزه ها ورم کرده باشند، با ریختن اشک مو در چشم، خیلی زود ورم مژه و قرمز شدن چشم معالجه می شود.

• اشک مو، زگیل را درمان می کند، البته باید به دفعات روی زگیل مالیده شود.

• اگر اشک مو را روی تب خال بمالند، آن را مداوا می کند.

خواص شکوفه های انگور

•  شکوفه های انگور تقویت کننده قلب و معده است.

• شکوفه انگور، بهبوددهنده استفراغ، باد گلو و سکسکه است.

• شکوفه های انگور، ترش کردن غذا در معده را درمان می کند.

برای استفاده در موارد ذکرشده می توان 10 گرم از گرد شکوفه های انگور را با کمی آب خرد یا آن را بجوشانید و بعد از هر وعده غذایی، نیم تا یک استکان مانند چای نوشید.

نکاتی مربوط به پخت برگ انگور

ترکیب های نهفته در برگ این درخت باعث بهبود عملکرد معده و هضم راحت تر غذا می شود؛ اما برای حفظ این خاصیت برگ مو، باید هنگام استفاده از آن به چند نکته توجه شود:

•  از آن جا که برگ گیاه مو، خاصیت سرد و خشکی دارد، اگر به خوبی پخته نشود باعث نفخ و حتی یبوست می شود؛ به همین دلیل باید کاملا پخته شود به طوری که هنگام خوردن بافت آن زیر دندان نرم باشد.

• هنگام پخت این غذا توصیه می شود حتما از شیره انگور استفاده کنید زیرا علاوه بر اینکه به هضم راحت تر غذا در معده کمک می کند، از عوارض سرد و خشک بودن برگ مو و ابتلا به یبوست می کاهد. به همین دلیل بهتر است هنگام پخت دلمه به آن شیره انگور اضافه کنید.

*محقق طب سنتی

مجله نیک و نو – آزاده بهرامی*