هنگام سحر و افطار چه مواد غذایی برایمان مفید هستند مصرف کدامیک برای سلامتی بدن ما موثرتر است منوی غذایی توصیه شده توسط متخصصین تغذیه در این ماه را برایتان آورده ایم
چند سالی است که حلول ماه مبارک رمضان با روزهای بلند تابستان همزمان شده و بسیاری از روزه‌داران برای آنکه بتوانند روزهای طولانی و گرم را تاب بیاورند، در وقت سحر و افطار بیش از حد مایعات یا مواد غذایی مصرف می‌کنند یا سراغ غذاهای نامناسب می‌روند و درنتیجه با پایان ماه مبارک رمضان دچار اضافه‌وزن شده یا به خاطر بروز ناراحتی‌های گوارشی اصلا موفق نمی‌شوند تمام روزه‌های خود را بجا بیاورند.
اگر سال‌های گذشته با چنین مشکلاتی مواجه شده‌اید، احتمالا امسال هم سردرگم مانده‌اید که برای حفظ سلامت بدن طی یک ماه روزه‌داری چه روندی را باید در برنامه غذایی خود درپیش بگیرید که در پایان ماه مبارک رمضان با سری برافراشته نماز عید فطر را بجا بیاورید. در این مطلب به شما خواهیم گفت کدام غذاها برای وعده‌های سحری و افطاری مناسب‌ترند و چگونه پیش از حلول ماه مبارک رمضان جسم خود را برای روزه‌داری آماده کنید.
سحری بخوریم یا نه؟
خوردن وعده سحری در روزه‌داری اصل سالم ماندن است، ضمن آنکه روزه‌دار در ساعات سحر از برکات معنوی فریضه خود نیز بهره‌مند می‌شود. با خوردن سحری مناسب می‌توان به پایداری سطح آب و قند خون در طول روزهای بلند کمک کرد. میوه‌های حاوی فیبر و سالاد گزینه‌های مناسبی هستند که مصرف آنها در کنار وعده اصلی می‌تواند به این منظور کمک کند. نوشیدن بیش از حد آب در این وعده ممکن است منجر به سوء‌هاضمه و مشکلات گوارشی شود بنابراین بیشتر از دو لیوان آب در وعده سحری توصیه نمی‌شود. همچنین به‌دلیل کاهش تعداد وعده‌های غذایی در این ماه، کل مقدار مصرف غذا نیز باید حتما کاهش یابد. برخی افراد به تصور اینکه روزه‌داری باعث تضعیف بدن آنها می‌شود، بین افطار تا سحری مصرف مواد غذایی را با توجیه نادرست تقویت بدن افزایش می‌دهند که این مسئله باعث می‌شود در پایان ماه مبارک رمضان، وزن بدن و چربی خون افزایش یابد و در کمال تاسف برخی روزه‌داران از منافع سلامت‌‌بخش روزه باز بمانند.
بخور نخورهای سحر
برخی افراد تصور می‌کنند با حذف وعده سحری می‌توانند لاغرتر شوند اما این تصور کاملا اشتباه است و آسیب‌هایی مانند مشکلات گوارشی، زخم و ورم معده، ضعف و بی‌حالی در طول روز، پرخاشگری و… را به‌دنبال خواهد داشت. همچنین بیدار ماندن بعد از سحری به دلایل پزشکی بهتر از خوابیدن است.
اما برای راحت تحمل کردن گرسنگی، خوب است هنگام سحری از خانواده حبوبات بیشتر استفاده کنید مثلا میتوانید از عدسی، باقلا، لوبیا چشم‌بلبلی و نظایر آن به صورت عدس پلو، باقلا پلو و… استفاده کنید. همچنین مصرف غذاهایی مانند برنج، ماکارونی و سیب‌زمینی بهتر است کاهش یابد تا قند خون‌تان ثبات بیشتری داشته باشد. تثبیت قند خون تحمل گرسنگی را راحت‌تر کرده و تغییرات خلق‌وخو همچنین خستگی فکری را کاهش می‌دهد و تمرکز حافظه را نیز بهبود می‌بخشد.
به‌علاوه هنگام سحری از خوردن غذاهای سنگین گوشتی و سرخ کرده خودداری کنید. این غذاها باعث افزایش تشنگی می‌شوند. مصرف غذاهای پرنمک و سرخ شده در ماه رمضان اثر زیانبار بیشتری دارد و این یک ماه فرصت خوبی برای ترک عادات بد غذایی است پس از فرصت استفاده کنید تا هم در ماه رمضان سلامت بمانید و هم با پایان این ماه همچنان از ترک عادات بد غذایی‌تان باز هم نفع ببرید.
دور این غذاها خط بکشید
یکی از اشتباه‌های رایج مصرف غذاهای بسیار شیرین یا پرچرب در وعده سحری است چون افراد تصور می‌کنند از این طریق می‌توانند انرژی روزانه خود را ذخیره کنند درحالی‌که خوردن خوراکی‌هایی مثل شیرینی‌های خامه‌ای یا شله‌زرد، شیربرنج و… به مقدار زیاد یا مصرف غذاهای پرچربی مانند کله‌پاچه براساس مکانیسمی موسوم به «دامپینگ» باعث ترشح ناگهانی انسولین و به‌دنبال آن افت قندخون و ضعف، بی‌حالی و احساس گرسنگی می‌شود ضمن اینکه احساس تشنگی را نیز در طول روز افزایش داده و از طرف دیگر به علت کالری بالا می‌تواند منجر به تجمع چربی، افزایش وزن و چاقی شود. یادتان باشد نوشیدن آبمیوه طبیعی از انتخاب‌های خوب در وعده سحری است.
قندهای مرکب و پروتئین‌ها گزینه‌های بهتری برای طولانی‌شدن زمان سیری در وعده سحری یا رفع گرسنگی در وعده افطاری به حساب می‌آیند.
قندهای مرکب موادی هستند که در ترکیبات غلات، سبزیجات و سبزیجات نشاسته‌ای مثل سیب‌زمینی یافت می‌شوند. اگر فرد روزه‌دار به‌جای استفاده از نان سفید یا نان‌های شیرمال از نان‌های سبوس‌دار استفاده کرده و میوه و سبزیجات، پروتئین‌های گیاهی و حیوانی را در وعده‌های سحری خود بگنجاند، قند این مواد کم‌کم وارد سیستم گوارشی او شده و مانع از ترشح بیش از حد انسولین در بدن می‌شود و وقتی میزان قند به یک‌باره در خون افزایش پیدا کند، دستگاه گوارش برای تجزیه قندها و انتقالش به سلول‌های بدن، انسولین زیادی ترشح می‌کند که همین امر موجب کاهش قند خون و دل‌ضعفه و سرگیجه در فرد روزه‌دار می‌شود.
مایعات گرم فراموش نشود
چون دستگاه گوارش در زمان افطار برای دریافت حجم بالای مواد غذایی آمادگی ندارد، توصیه می‌شود وعده غذایی سبک و ملایم مشابه وعده صبحانه درنظر گرفته شود. نوشیدن مایعات نسبتا گرم مانند شیر، چای کم‌رنگ به همراه نان سبوس‌دار، پنیر، گردو و سبزی از انتخاب‌های مناسب هستند.
مصرف قندهای ساده (مانند زولبیا و بامیه و انواع شربت و شیرینی) باعث افزایش ناگهانی قند خون شده که منجر به ترشح زیاد انسولین می‌شود و باتوجه به اینکه انسولین موجب کاهش قند خون می‌شود، فرد خیلی زود احساس ضعف و گرسنگی خواهد کرد بنابراین به جای استفاده از زولبیا و بامیه مواد طبیعی مانند عسل و کشمش و خرما آن هم در حد اعتدال توصیه می‌شود.
بهترین افطاری‌ها
همان‌طور که گفته شد وعده افطار را بهتر است با یک نوشیدنی ولرم مانند چای، آب یا شیر به همراه مواد قندی حاوی فیبر مانند خرما آغاز کرده و با یک غذای سبک مثل نان و پنیر یا آش و سوپ کامل کنید.
مصرف غذاهای نرم یا شلی مانند فرنی و شله‌زرد و مانند آنها هم برای شروع افطار مناسب هستند، البته در حد اعتدال. همچنین برخلاف سحری، میتوانید از غذاهایی مانند برنج، ماکارونی، سیب‌زمینی و غذاهای شیرین‌تر بیشتر استفاده کنید. برای پیشگیری از بروز ناراحتی‌های گوارشی و ترش کردن و سوزش سر معده از مصرف زیاد غذاهای شیرین و چرب مانند زولبیا و بامیه در وعده‌های سحری یا افطاری پرهیز کنید.
شام؛ یک ساعت بعد از افطار
حدودا 45دقیقه تا یک ساعت بعد از افطار یک وعده شام سبک به شکل شام‌های معمول و با پرهیز از پرخوری به همراه سبزی و سالاد تکمیل‌‌کننده نیازهای تغذیه‌ای فرد است. مصرف مواد غذایی پرچرب و پرکالری هنگام شام که فاصله چندانی نیز با زمان خواب ندارد از عوامل بروز افزایش وزن است.
فاصله پس از افطار تا سحر زمان مناسبی برای تامین آب مورد نیاز بدن است که باید مصرف آن تدریجی باشد. همچنین استفاده از میوه‌ها نیز برای تکمیل هرم تغذیه‌ای در همین زمان توصیه می‌شود. نوشیدن مقادیر زیاد آب به‌ویژه آب سرد می‌تواند مشکلاتی مانند سوء‌هاضمه، دل‌درد و بی‌اشتهایی را برای فرد در پی داشته باشد. جهت تامین آب لازم از حدود یک‌ساعت بعد از افطار تا نیم‌ساعت قبل از سحر، دست‌کم 6لیوان آب بنوشید.
کم‌شیرین بمانید!
بهتر است یادمان باشد در وعده‌های افطار نیز میزان قند مصرفی خود را کنترل کنیم. به گفته متخصصان تغذیه، مصرف بیش از حد شیرینی بعد از 18-17 ساعت گرسنگی، درست مثل آن است که فرد تشنه‌ای آب یخ بنوشد. مسلما این فرد نه‌تنها سیراب نشده بلکه ولع نوشیدن آب در او بیشتر و بیشتر می‌شود.
بعد از ساعت‌های طولانی گرسنگی، ضعف بدن فرد روزه‌دار با مصرف مقداری قند (خرما، زولبیا و بامیه و…) برای مدتی کوتاه فروکش خواهد کرد اما بعد، میل او به خوردن مواد قندی بیشتر، افزایش می‌یابد و نتیجه‌اش که همان اضافه‌وزن، بدشکلی بدن، بالا رفتن قند خون و فشار خون، افزایش LDL (کلسترول بد خون)، افزایش اسید اوریک و اوره و… است، در پایان ماه مبارک نمایان می‌شود!
شاهد این مدعا هم، آمار موجود در این زمینه است که می‌گوید: «میزان مصرف مواد قندی و چربی (قند، خرما، زولبیا، بامیه، حلوا و…) در یک ماه مبارک رمضان در خانواده‌ها، بیشتر از 11ماه دیگر سال است!
می‌خواهید چاق نشوید…
همان‌طور که بهتر است 10روز مانده به شروع ماه مبارک، میزان غذا خوردن و نوشیدن چای و قهوه را کاهش دهیم تا در ماه مبارک فشار کمتری به بدن وارد شود، بعد از ماه رمضان هم بهتر است تا چند روز، وعده‌هایی غذایی را سبک‌تر میل کنیم تا بدن فرصت پیدا کند و به وعده ناهار- که برای یک ماه از برنامه روزانه‌مان حذف شده بود- مجددا عادت کند.
مجله سیب سبز:
