یکی از مفیدترین نظریه های رشد را اریکسون ارائه کرده است. بر اساس این نظریه رشد روان شناختی کودکان از طریق توجه به حل تعارضات روان شناختی خاص در هر دوره پیشرفت می کند. حل این تعارضات پایه استواری برای رشد آتی فرد ایجاد می کند بر عکس حل ناقص آن ها مشکلاتی را در مراحل بعدی رشد کودکان ایجاد می کند. نظریه اریکسون تمام طول زندگی فرد از نوزادی تا پیری را در بر می گیرد و راهنمای مفیدی برای تعیین مشکلات کلیدی است که کودکان و نوجوانان در طول زندگی با آن ها روبرو می شوند. خلاصه ای از تعارضات مشخص شده توسط اریکسون در زیر آمده است:
اعتماد در برابر بی اعتمادی (0-1 سالگی)
نخستین تعارض که کودک با آن روبرو می شود ایجاد تعادل بین روابط توام با اعتماد و خطر عدم وجود آن است. تداوم مراقبت از کودک در سال اول زندگی می تواند پایه ای برای رشد روابط اعتماد برانگیز با دیگران ایجاد کند. عدم تداوم در مراقبت سبب ایجاد سوء ظن و بی اعتمادی در کودک می شود و مشکلاتی در برقراری ارتباط کامل با دیگران به وجود می آورد.
خودمختاری در برابر شرم و تردید (1-3 سالگی)
دومین تعارضی که کودک با آن روبرو می شود ایجاد رشد حس کنترل بر روی رفتارها و عملکردهای بدنی آنان استوار است. مشکلات در رویارویی با این رفتارها و عملکردها منجر به آن می شود که کودکان در مورد توانایی های خود شک کنند و اظهار شکست در آن ها به وجود آید.
ابتکار در برابر احساس گناه (4-5 سالگی)
تعارض در این مرحله حساس به رشد فزاینده ای از عاملیت شخصی و مسئولیت پذیری مربوط می شود که گزینه متقابل آن تجربه فزاینده احساس شک و تردید و گناه است.
سازندگی در برابر احساس حقارت (6-12 سالگی)
چهارمین تعارض که در مقطع تحصیلبی ابتدایی نقش کلیدی دارد موفقیت کودکان در مقابله با چالش ها به واسطه کوشایی است که در برابر پرهیز از چالش ها و پذیرش شکست احساس حقارت را در فرد افزایش می دهد.
هویت در برابر آشفتگی نقش (13-18 سالگی)
مسئله روان شناختی اصلی نوجوانان رشد نوعی احسا سثبات و پایداری در این مورد است که آن ها در حالی که تغییرات بسیاری را تجربه می کنند در واقع چه کسی هستند. مغلوب این تغییرات شدن و افزایش انتظارات در قبال آن ها می تواند به شکست در رشد حساسی پایدار از هویت شخصی در فرد منجر گردد.
صمیمیت در برابر انزوا (19-25 سالگی)
موضوع اساسی در این مرحله یادگیری ایجاد رابطه ای صمیمی با یک شریک است نقطه مقابل آن پرهیز از ایجاد ارتباط صمیمی به دلیل آسیب ناشی از شکست در ایجاد چین ارتباطی است.
خلاقیت در برابر رکود (26-40 سالگی)
این مرحله با موفقیت در تمام عرصه های زندگی خانوادگی و یا اشتغال دوره رشد هستی مولد است. در مقابل آن کمبود رشد روان شناختی است که منجر به رکود در فرد
می شود.
یکپارچگی خود در برابر نومیدی (40 سالگی به بعد)
مسئله در این مرحله آن است که آیا فرد می تواند به گذشته خود یا احساسی از موفقیت نگاه کند در مقابل آن احساس بیهودگی و پوچی در نگاه به گذشته زندگی فرد قرار دارد.
این مطلب توسط مجله پزشکی دکتر سلام تهیه شده است. استفاده از آن فقط با ذکر منبع دکتر سلام(hiDoctor.ir) مجاز می باشد
