آمبولی شریانی وقفه ناگهانی جریان خون به اعضای بدن یا بخشی از بدن به علت لخته (آمبولی) است. آمبولی؛ لخته خون یا یک قطعه از پلاک است که مانند یک لخته عمل می کند. آمبولی به معنی بیش از یک لخته و یا تکه ای از پلاک است. هنگامی که لخته از جایی به جای دیگر بدن می رود آمبولی نامیده می شود. آمبولی شریانی ممکن است یک یا چند لخته باشد.لخته شدن می تواند در جریان خون عروق گیر کند وباعث ایجاد انسداد خون و اکسیژن شود، که می تواند به مرگ بافتی ( نکروز) منجر شود
آمبولی شریانی ( سرخرگی ) عبارت است از تشكیل لخته خونی در قلب یا یك شریان كه ممكن است به
به اعضای بدن که آن سرخرگ خونرسانی میکند رفته و سبب قطع خونرسانی شود .
آمبولی ( لخته خون ) شریان‌های بزرگ یا كوچك را در هر نقطه از بدن، به ویژه شریان‌های‌اندام تحتانی یا شریان‌هایی كه به مغز، روده، اندام‌های فوقانی یا كلیه می‌روند، درگیر می‌كند.
علایم شایع :
بسته به مكان استقرار آمبولی، موارد زیر رخ می‌دهند:
۱. اندام‌ها: درد و سردی در اندام تحتانی یا فوقانی ( پاها و دستها )؛ ضعف، كرختی، سوزن سوزن شدن و احساس سوزش؛ ضعف یا فقدان نبض بعد از محل انسداد جریان خون. این علام با استراحت فروكش می‌كنند.
۲. روده: درد شدید شكمی، تهوع، استفراغ که بعد از غذا خوردن تشدید میگردد .
۳. مغز: كوری موقت، مشكل در تكلم، فلج نسبی، كاهش شنوایی، سردرد ، گیجی واختلال هوشیاری.
علل بیماری :
در برخی بیماریها لخته ممكن است در داخل قلب یا رگ خونی تشكیل شود. با رشد لخته، قسمت‌های كوچك یا بزرگی كنده می‌شوند و با جریان خون به اندام‌ها ، شكم ،مغز یا سایر قسمت‌ها می‌روند. تعدادی از این بیماریها عبارتند از:
۱. بیماری دریچه‌ای قلب
۲. اختلال در ضربان قلب
۳. سکته قلبی
۴. انوریسم یا گشاد شدگی شریان
پیشگیری :
در صورت ابتلا به اختلال در ضربان قلب یا بیماری دریچه‌ای قلبی برای كنترل بیماری، به برنامه درمان خود پایبند باشید. برای ممانعت از تشكیل لخته‌های خونی ، داروهای ضد انعقاد مصرف كنید. برای سالم نگه داشتن عروق خونی، مرتب ورزش كنید.
عواقب مورد انتظار :
به اعضای آسیب دیده، وضعیت رگ خونی عضو و اندازه آمبولی بستگی دارد. لخته‌های موجود در اندام‌ها را می‌توان با جراحی برداشت و باعث تسكین علایم شد. لخته‌هایی كه به مغز، كلیه و روده‌ها می‌روند، ممكن است قبل از این كه بتوان آنها را برداشت، باعث مرگ یا ناتوانی دایمی گردند. لذا نیز به بررسی سریعتر و دقیقتر نیز دارد.
عوارض احتمالی :
مرگ بافت یا آسیب شدید به سلول‌هایی كه در اثر یك لخته از اكسیژن محروم شده‌اند.
سیاه شدن اندام که منجر به قطع دست و پا میگردد.
درمان :
آزمون‌های تشخیصی می‌تواند شامل آرتریوگرافی (رادیوگرافی خونی پس از تزریق ماده حاجب) باشد. درمان زودهنگام، ضروری و معمولاً نیازمند جراحی (آمبولكتومی) است. جراحی برای ترمیم یا جایگزینی عروق خونی آسیب‌دیده یا برای برداشتن یك لخته به وسیله بالن یا بای‌پس عروقی میباشد.
داروها :
ضد انعقادها برای رقیق كردن خون و كاهش احتمال ایجاد آمبولی، گشادكننده‌های عروقی برای اتساع عروق خونی.
فعالیت :
تا برقراری مجدد جریان خون به وسیله جراحی یا درمان‌های دیگر، استراحت كامل الزامی است.
رژیم غذایی :
در طول بهبودی رژیم غذایی خاصی ندارد. البته در صورت وجود بیماری زمینه ای همانند فشار خون و دیابت نیازمند كنترل رژیم غذایی هستند.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه فرمایید :
۱. اگر علایم بعد از جراحی عود كنند.
۲. اگر دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبی ایجاد كنند.
۳. اگر شما یا یكی از اعضای خانواده‌تان علایم آمبولی شریانی را داشته باشید. این یك اورژانس است! فوراً از پزشك كمك بخواهید.