نارسایی شریانی در چه مواقعی دیده میشود؟

نارسایی شریانی در هر شرایطی که جریان خون از بدن افت کند و یا  حرکت شریان ها را متوقف کند بوجود می آید.یکی از شایعترین علل نارسایی شریانی آترواسکلروز، و یا “سخت شدن شریان ها است.” مواد چرب بر روی دیواره شریان ها پلاک میسازد و باعث باریکی و سفتی می شود و باعث میشود که خون بسختی در سرخرگها جریان داشته باشد

نارسایی شریانی اندام ها معمولا در مردان بیشتر رخ داده و می توان گفت که شایع ترین علت معلولیت و ناتوانی است. پا بیشترین محل درگیری است ، اما اندام های فوقانی ممکن است مبتلا شوند. سن شروع و شدت بیماری تحت تاثیر نوع و تعداد عوامل خطرساز آترواسکلروز قرار دارد. در بیماری شریان محیط (PAD) ، ضایعات انسدادی عمدتا به قسمت هایی از سیستم شریانی محدود می شود که از آئورت از زیر شریان های کلیوی تا شریان پشت پایی وجود دارد. اما بیماری انسدادی دور اغلب در مبتلایان به دیابت شیرین و سالمندان دیده می شود.

محل های معمول انسداد ناشی از آترواسکلروز شریان های بزرگ

بررسی و یافته های تشخیصی

• حس سردی یا کرختی در اندام ها ممکن است همراه با لنگیدن متناوب باشد و به دلیل کاهش میزان جریان خون شریانی ایجاد می شود.
• هنگام معاینه ، اندام ممکن است که در لمس ، سرد احساس شوند؛
• با بالا بردن آن رنگ پریده و با آویزان کردن اندام قرمز تیره یا سیانوز گردند.
• تغییراتی در پوست و ناخن ، زخم ، گانگرن و آتروفی عضلانی ممکن است دیده شود.
• بروئی ممکن است با استتوسکوپ سمع گردد.
• نبض های محیطی کم شده یا وجود ندارند.
• معاینه نبض های محیطی به عنوان بخشی از بررسی بیماری انسدادی شریان ، اهمیت دارد.
• نبض های نامتقارن بین اندام ها و یا فقدان لمس نبض به طور طبیعی یک نشانه ی بیماری شریان محیطی (PAD) است.

وجود ، محل و وسعت بیماری انسدادی شریان توسط گرفتن یک تاریخچه ی دقیق از علایم و معاینه ی بالینی تشخیص داده می شود. رنگ و درجه ی حرارت اندام مورد توجه است و نبض لمس می شود. ناخن ها ممکن است ضخیم و کدر و پوست براق و آتروفیک ، خشکی همراه با اختلال در رشد مو باشد. یک بررسی مقایسه ای در اندام راست و چپ انجام می شود.

تشخیص بیماری انسدادی شریان محیطی ممکن است از طریق استفاده از داپلر موج مداوم (CW) و شاخص های مچ پا-براکیال (ABIs)، تست صفحه ی متحرک برای وجود لنگیدن ، اولتراسونوگرافی داپلکس ، یا سایر مطالعات تصویری صورت گیرد.

درمان دارویی

• پنتوکسی فیلین (ترنتال) و سیلوستازول(پله تال) برای درمان لنگیدن علامت دار به کار می روند.

1. پنتوکسی فیلین انعطاف پذیری اریتروسیت را بالا برده و پائین آورنده ی غلظت فیبرینوژن خون، ضد پلاکت می باشد.
2. سیلوستازول یک بازدارنده ی فسفو دی استراز III با اثر متسع کننده ی عروق است همراه با آن خاصیت ضدت جمع پلاکت دارد.

• عوامل ضد تجمع پلاکت مثل آسپرین یا کلوپیدوگرل (پلاویکس) به پیشگیری از تشکیل ترومبوآمبولی ایجاد کننده ی انفارکتوس میوکارد و یا سکته ی مغزی کمک می کنند. آسپرین اثر کاهش دهنده ی خطر وقایع قلبی-عروقی (انفارکتوس میوکارد، سکته ی مغزی ، مرگ در بیماران با بیماری قلبی-عروقی ) در بیماران عروقی را نشان داده است، اما اثرات جانبی ناشی از آسپرین شامل آشفتگی و خونریزی معدی-روده ای است.

• درمان با استاتین، میزان وقوع علایم لنگیدن متناوب جدید را در بیماران با انفارکتوس میوکارد ابتدایی یا علایم آنژین را کاهش داده و زمان راه رفتن بدون درد را در بیماران PAD بهبود می بخشد. این دارو ها همچنین اثرات مفید بر التهاب عروق، تثبیت پلاک، اختلال عملکرد اندوتلیال و ترومبوز دارند.

درمان جراحی

• جراحی برای تشدید لنگیدن متناوب و ناتوانی یا خطر قطع عضو به دلیل از دست رفتن بافت ، مطرح است.
• انتخاب روش جراحی به درجه و محل تنگی یا انسداد بستگی دارد.
• سایر توجهات مهم وضعیت کلی سلامتی بیمار ، طول مدت روش که می توان تحمل کرد و میزان امید به زندگی است.
• برخی مواقع انجام قطع عضو به عنوان درمان تسکینی بیشتر از بای پس شریانی ضروری می باشد.
• در صورت انجام اندارترکتومی ، برش روی شریان ایجاد کرده و آتروم ایجاد کننده ی انسداد برداشته می شود.

اندارکتومی آئورت ایلیاک ، (A) جراح عروق ناحیه درگیر را می شناسد ، (B) جریان خون را با قلب قطع می کند

(C) پلاک را بر می دارد ، (D) محب برش روی رک را بخیه زده تا جریان خود مجددا برقرار شود .

در صورت انتخاب جراحی پیوند ورید ، در اتاق عمل باید مراقب بود که بعد از جدا شدن ورید به آن آسیبی وارد نیاید (برداشتن ورید از بدن بیمار ). یک سر ورید بسته شده و سپس آن را توسط محلول حاوی هپارین پر میکنند و از نظر از بودن و احتمال نشت و سوراخ بودن کنترل می کنند. پس از انجام این کار، بایستی ورید را داخل یک محلول حاوی هپارین به منظور پیشگیری از خشک و شکننده شدن آن نگهداری می کنند.

تدابیر پرستاری

حفظ گردش خون

• هدف اولیه در مراقبت بعد از عمل بیماران تحت روش های عروقی ، ابقای گردش خون کافی از طریق ترمیم شریان می باشد.
• نبض ها ، بررسی داپلر ، رنگ و درجه ی حرارت ، پرشدگی مجدد مویرگی و عملکرد حسی و حرکتی اندام های مبتلا را کنترل کرده و با اندام دیگر مقایسه می کنند؛ این مقادیر در ابتدا هر ۱۵ دقیقه ثبت شده و سپس در صورت ثابت ماندن وضعیت بیمار، به طور پیش رونده در فواصل طولانی انجام می شود.
• ارزیابی داپلر عروق دور نسبت به پیوند بای پس باید برای کلیه ی بیماران پس از عمل جراحی به دلیل وجود حساسیت بیشتر از لمس نبض ، انجام گردد.
• ABI حداقل یک بار هر ۸ ساعت در ۲۴ ساعت اول و سپس یکبار در روز تا زمان ترخیص مورد پایش قرار می گیرد (معمولا برای بای پس شریان های پشت پا بررسی نمی شود).
• گردش خون کافی باید برقرار و حفظ شود.
• عدم حضور نبض ممکن است دلالت بر انسداد ناحیه ی پیوند ناشی از ترومبوز داشته و جراح را باید فورا مطلع ساخت.

پایش و درمان عوارض احتمالی

• پایش مداوم برون ده ادراری ، فشار ورید مرکزی ، وضعیت ذهنی ، سرعت و حجم نبض امکان تشخیص زودرس و درمان عدم تعادل مایعات را فراهم می کنند.
• خونریزی ممکن است ناشی از تجویز هپارین در طی جراحی یا نشت از محل اناستوموز رخ دهد. هماتوم نیز ممکن است تشکیل شود.
• به منظور پیشگیری از ترومبوز ، از روی هم انداختن پاها و قرار دادن طولانی مدت اندام ها پایین تر از سطح قلب اجتناب شود.
• ادم یک یافته ی طبیعی بعد از جراحی است. در حالی که بالا قرار گرفتن اندام ها و تشویق بیمار به تمرین اندام ها در تخت می تواند ادم را کاهش دهد.
• اعمال فشار تدریجی یا جوراب ضدآمبولی ممکن است در برخی از بیماران به کار رود ، اما بایستی مراقب بود که از وارد آمدن فشار روی رگ دور به محل پیوند بای پس خودداری گردد .
• ادم شدید و درد اندام و کاهش حس لمس انگشتان دست و پا می تواند نشانگر بروز سندرم کمپارتمان باشند.

ارتقای مراقبت در منزل و جامعه محور

برنامه ی ترخیص بیمار شامل بررسی توانایی وی به جهت انجام فعالیت های روزمره ی زندگی به طور مستقل میباشد. پرستار وجود یک شبکه ی کمک رسانی به بیمار و خانواده را با انجام فعالیت های روزمره ی زندگی (ADLs) تعیین می کند. بیمار به داشتن تغییر در شیوه ی زندگی مستلزم توسط ظهور یک بیماری مزمن ، شامل مدیریت درد و اصلاح رژیم غذایی ، فعالیت و بهداشت (مراقبت از پوست) تشویق می گردد. پرستار از داشتن اطلاعات و توانایی بررسی هرگونه عوارض بهد از عمل جراحی نظیر عفونت ، انسداد شریان یا گرافت ، کاهش جریان خون توسط بیمار اطمینان حاصل نماید. پرستار به بیمار در توسعه و اجرای برنامه ی توقف استعمال تنباکو کمک می کند.