، درد گاهی اوقات حالت هشدار‌دهنده دارد. مثلا در برخورد دست با یک جسم داغ، سیگنال درد به‌عنوان یک هشدار به کمک ما می‌آید تا از آسیب بیشتر جلوگیری کند. اما گاهی درد نشان‌دهنده وجود یک مشکل در بدن است. دردهای طولانی‌مدت (مزمن) از این نوع هستند. در این حالت باید منشأ ایجاد درد حتما پیدا شود تا مشکل در حد امکان برطرف شود. لذا توصیه این است که هیچ‌گاه برای درمان دردهای مزمن به مصرف خودسرانه مسکن‌ها رو نیاوریم، چرا که علاوه بر تأخیر در تشخیص بیماری‌های بالقوه خطرناک می‌تواند موجب بروز عوارض جانبی خطرناک و گاهی پایدار شود.
این داروها با تداخل در تولید یا تعداد پیام‌های درد یا تاثیر بر مرکز تفسیر درد در مغز باعث تسکین درد می‌شوند. آنچه در مورد استفاده از داروهای مسکن باید در نظر داشت این است که مصرف گهگاه این داروها یا استفاده براساس دستور پزشک یا توصیه داروساز، معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی هرگونه مصرف خارج از این مسیر می‌تواند بشدت خطرناک باشد.
یکی از پرمصرفترین داروها برای تسکین درد، استامینوفن است. این دارو برای دردهایی که منشأ التهابی دارند چندان موثر نیست لذا بیماری که یک درد مرتبط با التهاب را تجربه می‌کند، برای مشاهده اثر ضددرد ممکن است میزان مصرف را افزایش دهد. غافل از این که مصرف دوز بالای استامینوفن می‌تواند به ایجاد آسیب کبدی شدید و پایدار منجر شود. استامینوفن به صورت ترکیب با کدئین نیز وجود دارد که در مصرف مداوم این دارو نسبت به اثرات تسکینی آن در بدن تحمل ایجاد می‌شود. یعنی مصرف آن در دوز معمول دیگر اثرات تسکینی ایجاد نمی‌کند بنابراین بیمار به مرور مصرف را افزایش داده و علاوه بر آسیب‌های کبدی، دچار نوعی از اعتیاد نیز می‌شود.
اما گاهی دردها همراه با التهاب و تورم هستند. داروهایی وجود دارند که با جلوگیری از تولید مواد مرتبط با ایجاد التهاب در بدن باعث تخفیف درد می‌شوند. این داروها برای تخفیف دردهای مفصلی، رگ به رگ شدن یا کشیدگی عضلات، سایر دردهای عضلانی، اسکلتی و بعضی از دردهای داخل شکمی (مانند دردهای دوران قاعدگی) کارایی مناسبی دارند. ایبوپروفن، ایندومتاسین، پیروکسیکام، ناپروکسن، مفنامیک اسید و … مثال‌هایی از این داروها هستند. این داروها در مصرف کوتاه‌مدت معمولا عارضه حادی ندارند، اما زمانی که برای مدت طولانی چند ماه تا چند سال استفاده شوند می‌توانند عوارض شدیدی ایجاد کنند. به‌طور کلی شایع‌ترین عارضه این داروها مشکلات گوارشی است که از تهوع و دل درد تا ایجاد زخم‌های گوارشی در بلند‌مدت متفاوت است. البته حتی مصرف اشکال غیر‌خوراکی این داروها می‌تواند عارضه گوارشی را به دنبال داشته باشد. از عوارض شدید این داروها که در مصرف بلند‌مدت ممکن است رخ دهند می‌توان به نارسایی کلیوی، احتباس مایعات، نارسایی قلبی، سرگیجه و وزوز گوش و بندرت عوارض کبدی اشاره کرد. همچنین این دسته از داروها دارای یک سقف اثر هستند به این معنی که مصرف دارو بیش از یک میزان معین باعث رفع بیشتر درد نمی‌شود، بلکه فقط عوارض جانبی بیشتری را به بیمار تحمیل خواهد کرد.
فراموش نکنیم که دارو یک تیغ دولبه است. مصرف صحیح و بجای آن شفابخش و مصرف بیش از اندازه آن مخاطره‌انگیز خواهد بود. برای انتخاب یک داروی صحیح، داروساز بهترین مشاور شماست.
*داروساز
روزنامه جام جم
