چه علائم رفتاری و جسمانی در فرزندمان می تواند ما را مشکوک به ابتلای وی به اوتیسم کند چه رفتارهایی باید با این کودکان باید داشته باشیم
بالا رفتن هر روزه آمار کودکان مبتلا به اوتیسم، میتواند هر پدر و مادری را نگران کند و میل ناخودآگاه والدین به پنهان کردن عیبها و ناتوانیهای فرزندانشان هم میتواند فرصت شناخت بهموقع این بیماری و شروع درمان را از آنها بگیرد. مطالعات جدید نشان میدهند که در سالهای اخیر جمعیت اوتیسمیها بیشتر شده و درحالی که در سال2010 از هر 110کودک یک نفر به اوتیسم مبتلا بوده، در سال2012 از هر 88کودک یک نفر به این بیماری دچار شده است.
اختلال اوتیسم یکدرصد جمعیت عمومی را تحتتاثیر قرار میدهد و میتواند تا پایان عمر ناتوانیهای جدی را در مبتلایانش ایجاد کند. اگر شما هم بهتازگی مادر شدهاید یا قصد مادر شدن دارید، بهتر است با شایعترین نشانههای بیماری اوتیسم آشنا شوید. متخصصان میگویند اگر حتی یکی از این نشانهها را در فرزندتان مشاهده کردید، باید موضوع را با یک روانپزشک کودک در میان بگذارید و با راهنماییهای او نسبت به سلامت مغز و روان فرزندتان اطمینان پیدا کنید. همچنین اگر کودک شما به یکی از نشانههای زمینهای که در ادامه معرفی میکنیم دچار بود، بهتر است هر چه سریعتر موضوع را با متخصص در میان بگذارید. البته ابتلا به هر کدام از این نشانهها، نمیتواند به معنای صددرصد اوتیسمی بودن کودکتان باشد، اما میتواند مثل یک زنگ خطر، شما را نسبت به غیرعادی بودن شرایط کودکتان آگاه کند تا با شناسایی بهموقع مشکل و شروع بهموقع درمان، به کودکتان در داشتن زندگی طبیعیتری در آینده کمک کنید.
از چه حرف میزنیم؟
اوتیسم یک معلولیت رشدی دائمی است که بر چگونگی ارتباط برقرار کردن فرد با آدمها و جهان اطرافش تاثیر میگذارد. اوتیسمیها به شیوهای متفاوت با آدمهای دیگر جهان را درک کرده و به آن واکنش نشان میدهند. مبتلایان اوتیسم را میتوان در یک طیف بیماری مجسم کرد. به این معنا که همه اوتیسمیها به یک درجه به این بیماری دچار نمیشوند و درحالی که برخی آنها میتوانند زندگی شبه طبیعی داشته باشند، این اختلال در برخی دیگر میتواند به اندازه ناتوان شدن در طبیعی زندگی کردن شدت بگیرد. ناتوانیهای یادگیری و ارتباطی از شایعترین مشکلات اوتیسمیها هستند و باعث میشوند که اغلب بیماران مبتلا به این اختلال در تمام عمر به پشتیبانی دیگران نیاز داشته و نیازمند درمان شدن توسط متخصصان مختلف باشند.
صدایم را میشنوی؟
وقتی نام کودکتان را به زبان میآورید پاسخی از طرف او میبینید؟ اصلا او نامش را میشناسد و به آن واکنش نشان میدهد؟ نوزادان حداکثر از 6ماهگی نامشان را میشناسند و وقتی صدایشان میکنند، به سمت صدا برمیگردند، درحالی که نوزادان اوتیسمی حتی در ماههای بعد هم با شنیدن نامشان واکنشی نشان نمیدهند. بررسیهایی که محققان انجام دادهاند نشان میدهد که تنها 20درصد نوزادانی که بعدا بهعنوان بیماران مبتلا به اوتیسم شناخته میشوند، نسبت به نامشان واکنش نشان میدهند؛ بهعبارت دیگر 80درصد کودکان اوتیسمی، در سال اول زندگی هیچ واکنشی با صدا کردن نامشان نشان نمیدهند و بسیاری از والدین این اتفاق را به اشتباه بهعنوان مشکل شنوایی فرزندشان تعبیر میکنند.
باوجود این کودکان اوتیسمی به مشکلات شنوایی دچار نیستند، بلکه به شیوه انتخابی برای شنیدن صداها اقدام میکنند. برای مثال آنها وقتی اسمشان را صدا میکنند، واکنشی نشان نمیدهند، درحالی که وقتی یک دفعه تلویزیون روشن میشود، صدا را میشنوند و به طرفش برمیگردند. این کودکان در ماههای اول هم با شنیدن صدای مادر توجهی نشان نمیدهند.
توجهش جلب نمیشود؟
مشکل در توجه و تمرکز در اوتیسمیها به وضوح دیده میشود و درواقع کودک همزمان باتوجه والدین یا دیگر افراد به چیزی، به آن توجه نمیکند. بچههای عادی میتوانند بااشاره دیگران به چیزی توجه کنند. برای مثال وقتی مادر به سمت یک عروسک میرود و میگوید «نینی رو ببین!» کودک میتواند برای مدتی هرچند محدود به آن توجه کند، درحالی که کودکان اوتیسمی از چنین توجهی بیبهرهاند و بااشاره هیچکسی به سمت موضوعی توجهشان جلب نمیشود. گذشته از این، این کودکان نمیتوانند ارتباط چشمی با دیگران برقرار کنند.
از شما تقلید میکند؟
بچههای نوپا عاشق تقلید کردن هستند. آنها دوست دارند کفشهای پاشنهدار مادر را بپوشند و روسریاش را به نشانه خرید رفتن سر کنند. آنها دوست دارند مثل پدرشان جدول حل کنند یا مثل دختر کوچک همسایه رفتار کنند. با وجود این کودکان مبتلا به اوتیسم میلی به تقلید کردن از دیگران ندارند. آنها وقتی دیگران دست میزنند، به تقلید از آنها دستشان را بههم نمیکوبند یا صدا و حالات چهره دیگران را هم تقلید نمیکنند. اگر کودکتان در اواخر سال اول یا دومین سال زندگیاش میلی به تقلید کردن از دیگران ندارد، میتوانید نسبت به مبتلا بودنش به این بیماری شک کنید.
نمیگذارد نوازشش کنید؟
اوتیسمیها اغلب حساسیت بیشتر از حد یا بسیار کمتر از حد نسبت به صدا، لمس شدن، طعم، بو، نور یا رنگ نشان میدهند؛ حساسیتی که میتواند از نظر آدمهای طبیعی عجیب و غیرعادی بهنظر برسد. این کودکان ممکن است به شکل افراطی میل به نوازش شدن داشته باشند یا اینکه به شکلی افراطی از آن پرهیز کنند. بیتوجهی به درد هم میتواند یکی از نشانههای اوتیسمی بودن کودک باشد و در صورت همراه شدن با نشانههای دیگر باید انگیزه بررسی سلامت نوزادتان را در شما تقویت کند.
کارهایش تکراری است؟
رفتارهای تکراری و تکرار بیمعنای کلمات هم میتواند از نشانههای ابتلا به اوتیسم باشد. این کودکان رفتارها و علائق تکراری دارند و بهشدت نسبت به تغییر رویه زندگیشان واکنش نشان میدهند. گذشته از این، برخی کودکان اوتیسمی به چرخیدن یا به وسایلی که میچرخد مثل پنکه و لباسشویی علاقهمند هستند و ممکن است ساعتها خود را با تماشای آنها سرگرم کنند. اگر دیدید کودک اوتیسمی بیدلیل چندین دقیقه دور خودش میچرخد یا بالا و پایین میپرد، تعجب نکنید. رفتارهای تکراری و بیهدف از ویژگیهای این کودکان است.
درست حرف نمیزند؟
اختلالات تکلم میتواند به دلایل مختلفی در کودکان ایجاد شود اما اگر فرزندتان در کنار دیگر علائمی که گفته شد، از توانایی حرف زدن هم بیبهره بود، میتوانید نسبت به سلامتش شک کنید. کودکان اوتیسمی نمیتوانند ارتباط کلامی موثری را ایجاد کنند و حتی اگر چندین واژه را یاد بگیرند، استفاده موثر و هدفمندی از آنها نمیکنند. واژه سازی آنها غیرطبیعی است، واژه من را به زبان نمیآورند و خودشان را سومشخص خطاب میکنند و بهجای ارتباط کلامی برقرار کردن مثل طوطی واژگانی که از دهان دیگران بیرون میآید را تکرار میکنند.
از سندرم تخمدان پلیکیستیک بترسید
قبل از اینکه حتی فکر باردار شدن به سرتان بزند، زیرنظر متخصص زنان وضعیت تخمدانهایتان را بررسی کنید و اگر دچار تخمدان پلیکیستیک هستید، فکر باردار شدن را از سرتان بیرون کنید. محققان میگویند تا زمانی که از شر این مشکل خلاص نشدهاید، برای بارداری اقدام نکنید، چراکه باتوجه به بررسیهای انجام شده، بچههایی که مادرشان دچار تخمدان پلیکیستیک بوده، بیشتر از دیگر کودکان درمعرض ابتلا به اوتیسم قرار دارند.
از نظر محققان، مشکلات تخمدانی مادر تنها بارداری را برای او سخت نمیکند و نظم عادت ماهانهاش را بههم نمیزند، بلکه سلامت کودکش را هم بهخطر میاندازد. سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)، 5 تا 15درصد خانمها را به خود مبتلا میکند و باعث میشود که سطح هورمون آندروژن که در بدن مردها بیشتر ترشح میشود، در بدن خانمهای مبتلا بالا برود. یک مطالعه جدید نشان میدهد که خطر ابتلا به اوتیسم در فرزندانی که مادرانشان دچار این مشکل بودند تا 59درصد بیشتر از دیگر کودکان است و بهخاطر تاثیری که هورمونهای مادر روی جنینش میگذارد، احتمال اوتیسمی شدن کودک در سالهای بعد بالا میرود.
مجله سیب سبز – ترجمه بهاره اسلامی
