فتق دیافراگم عمل جراحی برای اصلاح باز شدن یا پارگی در پرده دیافراگم یک نوزاد است. این شکاف در فتق نامیده می شود. این نوع نادری از نقص هنگام تولد است.این حفره قفسه سینه (که در آن قلب و ریه ها می باشد) از منطقه شکم جدا می کند
فتق دیافراگم عبارتست از وجود یک حفره (سوراخ) غیرطبیعی در قسمت دیافراگم. دیافراگم، اعضای داخل شکم (مثل روده) را از اعضای داخل قفسه سینه (مثل ریه) جدا می کند. این بیماری در زمان جنینی نوزاد به وجود می آید، یعنی نوزاد هنگام تولد این نقص را همراه خود دارد.
دیافراگم، عضله بزرگ گنبدی شکلی است که اعضای داخل شکم را از اعضای داخل قفسه سینه جدا می کند.
اعضای داخل قفسه سینه شامل قلب و ریه ها می باشد. اعضای داخل شکم هم شامل کبد، طحال، معده، روده باریک و روده بزرگ می باشد.
علاوه بر آن، دیافراگم به تنفس فرد نیز کمک می کند.
فتق دیافراگم
فتق دیافراگم عبارتست از وجود یک حفره (سوراخ) غیرطبیعی در قسمت دیافراگم.
هنگامی که دیافراگم دارای حفره یا سوراخ غیرطبیعی باشد، اعضای داخل شکم (مثل روده) می توانند از حفره بگذرند و وارد ناحیه قفسه سینه شوند.
در این حالت، روده به ریه فشار وارد می کند، در نتیجه ریه به طور طبیعی رشد نمی کند و بعد از تولد نوزاد، قادر به عملکرد مناسب نمی باشد.
نوزاد بعد از به دنیا آمدن، شروع به تنفس می کند و چون روده ها در قفسه سینه قرار دارند، نوزاد، هوا را وارد روده ها می کند.
فتق دیافراگم، قبل از تولد نوزاد، یعنی زمانی که جنین در رحم مادر است، ایجاد می شود.
فتق دیافراگم بیشتر در سمت چپ دیافراگم بروز می کند.
تشخیص فتق دیافراگم
بوسیله سونوگرافی از هفته دوازدهم بارداری تا قبل از تولد نوزاد، فتق دیافراگم مشخص می شود.
عکس‌برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه نوزاد نیز این مشکل را نشان می دهد.
اگر هم در زمان بارداری، این مشکل معلوم نشد، بعد از تولد نوزاد، در صورت داشتن مشکل تنفسی، فتق دیافراگم مشخص می شود.
سایر روش های تشخیص این مشکل عبارتند از:
– مادر باردار ممکن است دارای مقدار زیادی مایع آمنیوتیک در داخل کیسه جنین داشته باشد.
– سونوگرافی جنین، حفره قفسه سینه را غیرطبیعی نشان می دهد.
– حرکات نامنظم قفسه سینه نوزاد
– صدای تنفس در سمت چپ (سمتی که سوراخ دیافراگم دارد) وجود ندارد.
– صدای روده در قفسه سینه شنیده می شود.
علائم فتق دیافراگم
– به علت عملکرد غیرعادی دیافراگم و فشردگی و رشد غیر طبیعی ریه های نوزاد، مشکل تنفسی بروز می کند.
– به علت کمبود اکسیژن، پوست نوزاد کبودرنگ می شود.
– سریع نفس کشیدن (تاکی پنه)
– ضربان تند قلب (تاکی کاردی)
درمان فتق دیافراگم در دوران جنینی
اگر جنین دارای فتق دیافراگم شدید باشد، ممکن است در رحم مادر درمان شود. این روش درمانی از راه پوست جنین صورت می گیرد و به نام FETO خوانده می شود.
این عمل از 26 هفتگی تا 28 هفتگی بارداری صورت می گیرد. در این عمل، یک بالون را در ریه جنین وارد می کنند.
این بالون به رشد ریه های جنین کمک می کند. سپس در آخر بارداری و یا بعد از تولد نوزاد، این بالون توسط پزشک درآورده می شود.
FETO تنها در مراکز مخصوصی انجام می شود و خطر پارگی غشاهای جنین و زایمان زودرس را در بر دارد.
این روش درمانی در صورتی که شانس زنده ماندن نوزاد بسیار کم باشد، انجام می گیرد. اما اگر فتق دیافراگم خطر جدی به همراه نداشته باشد، بهتر است بعد از تولد نوزاد، او را درمان کرد.
درمان فتق دیافراگم بعد از تولد
در اولین ساعات بعد از تولد، نوزاد برای تنفس نیاز به کمک دارد. باید نوزاد را با بیهوشی عمومی، جراحی کرد.
جراح، شکافی را در قسمت بالای شکم نوزاد و زیر دنده ها ایجاد می کند. سپس اندام های شکمی را که از طریق حفره غیرطبیعی به سمت بالا (ریه ها) رفته اند را به آرامی از قفسه سینه پایین می کشد و حفره موجود در دیافراگم را ترمیم می کند و شکاف ایجاد شده را می بندد.
سپس لوله ای را در قفسه سینه قرار می دهد تا هوا، خون و مایعات را خارج کند و بافت ریه دوباره رشد کند.
اگر جراح، قطعه ای را برای ترمیم سوراخ دیافراگم در بدن نوزاد قرار دهد، هنگامی که نوزاد رشد کرد باید آن قطعه را از بدن او خارج کند.
بعد از جراحی، نوزاد برای تنفس نیاز به کمک دارد و باید در دستگاه تنفس مصنوعی قرار بگیرد.
برخی نوزادان مبتلا به فتق دیافراگم، بعدها دچار برگشت غذا از معده به مری (ریفلاکس) می شوند.
اثرات فتق دیافراگم بر نوزاد
نوزاد مبتلا به فتق دیافراگم ممکن است مشکل تنفسی، مشکل قلبی، کلیوی و یا نخاعی مثل نقص لوله عصبی (اسپینا بیفیدا) داشته باشد.
همچنین ممکن است دارای شکاف لب و یا کام (لب شکری) باشد.
شانس زنده ماندن نوزاد مبتلا به فتق دیافراگم
اگر این بیماری شدید باشد و یا اگر نوزاد دارای مشکلات دیگری باشد، خطر مرگ را در پی دارد.
بزرگ شدن روده ها بر ریه ها و قلب فشار زیادی وارد می کند و می تواند باعث مرگ شود.
به طور کلی شانس زنده ماندن نوزاد مبتلا به فتق دیافراگم، 60 تا 80 درصد می باشد.
روشی به نام اندازه گیری نسبت ریه به سر ( LHR) شانس زنده ماندن نوزاد را تعیین می کند. این روش را می توان حین سونوگرافی در بارداری انجام داد.
نوزادانی که زنده می مانند ممکن است دچار بیماری مزمن تنفسی شوند.
هیچ راه پیشگیری نیز برای این مشکل وجود ندارد.