معنی آب آوردن زانو چیست چرا این اصطلاح را به کار میبرند علل مهم برای بروز این حالت در زانوها چیست چه کارهایی برای برطرف کردن این مورد می توانیم انجام دهیم توصیه ها و پیشنهاد متخصصین در این زمینه کدامند؟چه راهکارهای درمانی به مبتلایان پیشنهاد میدهند برای جلوگیری از این عارضه چه توصیه هایی بهتر است در پیش بگیریم
ورم زانو که گاهی اوقات از آن با اصطلاح متداول «آب آوردن زانو» و واژه پزشکی افیوژن (تجمع مایع) نیز یاد می شود می تواند پیامد صدمه دیدن، استفاده بیش از اندازه یا بیماری باشد.
ورم مفصل زانو عملکرد و انعطاف پذیری زانو را محدود می کند. برای مثال بیمار مبتلا به علائم آب آوردن زانو به دشواری می تواند زانوی متورم را کاملا خم یا صاف کند و در زمان دراز کردن و بی حرکتی پا زانو معمولا 15 تا 25 درجه خمیدگی دارد. ورم زانو با توجه به عارضه اصلی دامن زننده به این شرایط در بخری موارد با هیچ علامت دیگری همراه نیست و برعکس گاهی دردناک و قرمز است و زانو توانایی تحمل وزن بدن را ندارد.
علت آب آوردن زانو خواه اندکی بیمار را آزار دهد، خواهد او را دچار دردی توان فرسا سازد باید مشخص شود و علائم آن به منظور تخفیف مشکلات آتی درمان شود ورم مزمن یا طولانی مدت می تواند به آسیب بافت مفصل، تحلیل و فروپاشی غضروف و نرمی استخوان بیانجامد، بنابراین در درمان آن نباید اهمال شود.
دلایل ورم زانو
در این مقاله به عارضه هایی اشاره می کنیم که از علت ورم زانو یا آب آوردن آن به شمار می رود، رایج ترین دلیل ورم زانوی ملایم تا متوسط صدمه و ضربه دیدن و عارضه های ناشی از استفاده مفرط، مانند آرتروز و التهاب بورس (بورسیت)، است.
آسیب و ضربه دیدن زانو
ضربه دیدن استخوان های زانو، رباط ها (لیگامان ها)، تاندون ها، مینیسک ها یا غضروف مفصلی درد و درم را به دنبال دارد. آسیب جدید باعث می شود تا خون به درون مفصل راه پیدا کند و در نتیجه کبودی، سفتی، گرما و ورم قابل توجه بروز یابد. این عارضه که از آن با اصطلاح «همارتوز» یاد می شود نیازمند مراقبت پزشکی و درمان فوری است. بیمار باید در صورت شدید بودن درد زانو، عدم تحمل وزن توسط زانو یا احتمال دادن شکستگی استخوان بی درنگ به پزشک مراجعه کند.
آرتروز زانو
تحلیل و فرسایش غضروف مفصل زانو می تواند نتیجه تولید بیش از اندازه مایع مفصلی و ورم متعاقب زانو باشد. ورم زانوی ناشی از آرتروز معمولا همراه با درد است.
التهاب بورس (بورسیت) عفونی و غیرعفونی
کیسه های بسیار کوچک باریک مملو از مایعی، به نام بورس، در سراسر بدن وجود دارد که به طور طبیعی از مفصل ها محافظت می کند. التهاب و انباشته شدن مایع اضافی در بورس های زانو تورم و آب آوردن این مفصل را به دنبال دارد.
نقرس
حمله نقرس را تجمع دردناک بلورهای بسیار ریز اسید اوریک در مفصل تعریف کرده اند ورم زانو گاهی به سرعت پدیدار می شود و معمولا در این حالت با درد طاقت فرسا، قرمزی و گرمی زانو همراه است.
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
آرتریت رومانوئید (روماتیسم مفصلی) یک بیماری خودایمنی تاثیرگذار بر عشاء ظریف مفاصل است که می تواند با قرمزی، التهاب، درد، سفتی و ورم زانو همراه باشد. علائم بیشتر در هر دو سمت بدن بروز می یابد، بنابراین اگر زانوی راست مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای زانوی چپ نیز بالا خواهدبود.
تومور
تومور خوش خیم یا بدخیم نیز در موارد اندک از علل ورم زانو به شمار می رود.
علائم همراه با تورم زانو
بدیهی است که ورم زانو به بزرگ شدن این مفصل می انجامد؛ این تورم معمولا در فرایند التهابی یا آسیب دیدن مفصل یا ساختارهای پیرامونی آن ریشه دارد. ورم مفصل عموما با علائم دیگری چون سفتی، درد، قرمزی، گرما و کاهش قابل ملاحظه دامنه حرکتی زانو همراه است. ورم زانو، بسته به علت دقیق آن، ممکن است در یک یا هر دو زانو رخ دهد. آرتروز نیز از علل رایج آب آوردن زانو محسوب می شود.
زمان مراجعه به پزشک
ورم زانوی ملایم تا متوسط را می توان در بسیاری موارد در خانه درمان کرد. بیمار باید در صورت مواجهه با موارد زیر به پزشک مراجعه کند:
• ورم شدید زانو یا ناهنجاری و بدشکلی قابل ملاحظه آن
• ناتوانی در صاف یا خم کردن کامل زانو
• درد طاقت فرسای زانو (تسکین نیافتن درد علیرغم مصرف مسکن های غیرتجویز)
• ناتوانی در انداختن وزن روی زانو یا احساس «خالی کردن» زانو
• گرم یا قرمز شدن پوست روی زانو
• بالا رفتن دمای بدن و تبدار بودن بیمار
• فروکش نکردن ورم پس از گذشت 3 روز یا بیشتر
راه ها و روش های درمان
درمان ورم زانو به علت آن بستگی دارد، با این حال روش های زیر از رایج ترین شیوه های کاهش ورم به شمار می رود:
یخ: از یخ برای کاهش سرعت جریان خون و در نتیجه فروکش کردن ورم و درد استفاده کرد. استفاده مناسب از یخ بسیار مهم است، چون اگر به درستی به کار برده نشود به تشدید درد و علائم می انجامد.
فشردگی: با استفاده از بریس ها و زانوبندها می توان زانو را تحت فشار قرار داد و ورم را کاهش داد.
دارو: پزشک گاهی داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی مانند ایبوپروفن را برای کاهش ورم زانو و همچنین کورتیکواستروییدهای خوراکی، مانند پردنیزون، را برای تسکین التهاب تجویز می کند.
بیرون کشیدن مایع مفصلی (اسپیریش): پزشک می تواند آب زانو را با سوزن تخلیه کند. البته لازم به ذکر است که گاهی اوقات دارد زانو دوباره آب بیاورد و ورم کند.
ترزیق کورتیزون: کورتیزون هورمونی استروییدی است که درد و التهاب را با سرکوب کردن سیستم ایمنی کاهش می دهد.
بالانگه داشتن پا: بالا نگه داشتن پا در درمان ورم زانو موثر است چون جاذبه زمین مایع را از زانو دور می کند. بهترین حالت این است که زانو بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.
استراحت: کاهش میزان فعالیت فشار کمتری را به زانو وارد می کند و در نتیجه ورم کاهش می یابد، اما اگر بیمار فعالیت های خود را محدود نکند زانو به طور مداوم آسیب می بیند و به تدریج بد و بدتر می شود.
*متخصص زانو
ماهنامه دنیای سلامت – دکتر سیروس افشار*
