11

اخم و لبخند ، خوشحالی و ناراحتی عصبانیت و آرامش ، همه و همه حس هایی است که در تمام افراد وجود دارد. زمانی که اخم می کنیم حالت چهره مان تغییر می کند و زمانی که می خندیم نیز تغییراتی در چهره رخ می دهد. اما آیا تابحال  از خود پرسیده اید که این تغییرات چهره از کجا سرچشمه گرفته است؟

<وقتی عصبانی می شوی، جذابتری.>! شما وقتی عصبانی می شوید، چه شكلی می شوید؟ وقتی خوشحالید چطور؟ غم، یاس، هیجان، تاسف و تعجب در چهره شما چه اثری به جای خواهند گذاشت؟

اصلا تا به حال فكر كرده اید كه ما از كجا یاد گرفته ایم كه وقتی ناراحت و عصبانی می شویم، چرا اخم هایمان را درهم می كشیم؟ چرا مثلا چشمانمان گرد نمی شود؟ شاید بگویید خوب از اول تمام اطرافیانمان در این شرایط، این حالات را به چهره خود داده اند و این حالات صورت را از دیگران یاد گرفته ایم.

ولی محققان نظر متفاوتی دارند. تحقیقات جدید نشان می دهند دست كم بخشی از حالات صورت انسان از پدر و مادر به فرزندان به ارث می رسد و این عقیده كه انسان ها حالات صورت مرتبط با احساسات مختلف را از كودكی و با مشاهده دیگران یاد گرفته اند، درست نیست.

لبخند مادرانه یا پدرانه؟

این بار محققان فلسطینی این مطالعه جالب را درباره حالات چهره انسان ها انجام داده اند. به گزارش سایت اینترنتی “نیوساینتیست” این محققان به منظور درك این مطلب كه آیا حالات چهره هر فرد در شرایط احساسی مختلف از والدین به او به ارث رسیده و یا در كودكی با مشاهده حالت چهره دیگران آموخته شده، ۲۱ داوطلب كه نابینا به دنیا آمده بودند را به همراه ۳۰ تن از اقوام این افراد مورد آزمایش قرار دادند.

محققان از چهره این ۵۱ نفر هنگامی كه در حال بازگو كردن خاطرات شاد و غمگین خود بودند و همچنین هنگام حل یك معمای دشوار و نیز موقع شنیدن یك داستان جنایی و در مرحله آخر هنگام شنیدن یك خبر غیرمنتظره تصویربرداری كردند. در مرحله بعد محققان این تصاویر را كه در آنها تمامی تغییرات صورت داوطلبان، از جمله حركت ابروها، حالت چشمان و جمع شدن لبها ثبت شده بود، به رایانه وارد كرده و با یك نرم افزار آماری به بررسی آنها پرداختند.

نتیجه این مطالعه نشان داد افرادی كه نابینا متولد می شوند، به میزان زیادی در هنگام احساسات مختلف، حالاتی در صورت خود ایجاد می كنند كه مشابه حالات ایجاد شده در صورت اقوامشان هنگام مواجهه با همان احساسات است و این در حالی است كه این افراد هیچ گاه صورت اقوام خود را ندیده بودند. دانشمندان عقیده دارند با توجه به نتایج این مطالعه، احتمالا عوامل ژنتیكی در حالات صورت انسان ها نقش داشته و ژن ها بر عضلات و ساختار عصبی صورت تاثیر می گذارد.

زبان چهره شما

حالات مختلف چهره همه ما، ناشی از حركت یا موقعیت عضلات حالت دهنده زیر پوست صورت است. حالات چهره ما، بخشی از زبان بدن ما را شامل می شوند. شما ممكن است با طرف مقابلتان حتی یك كلمه هم صحبت نكنید ولی بدون شك می توانید با حالات چهره خود، آنچه را كه در ذهنتان دارید به او بفهمانید.

در حقیقت، حالات چهره یك راه ارتباطی غیركلامی بین ما و دیگران است. اگر توجه كرده باشید شما در روابط اجتماعی خود، در محیط كار، در منزل و در مدرسه، از این زبان بی صدا بسیار استفاده می كنید. مطالعات دانشمندان نشان می دهد به جز انسان، برخی از گونه های حیوانات نیز با حالات چهره خود با افراد هم گونه خود ارتباط برقرار می كنند. بسیاری از انسان ها این توانایی را دارند كه حالات مختلف صورت خود را برنامه ریزی كنند، یعنی به شكل ویژه ای، دقیقا مشابه خودشان بخندند اخم كنند و یا فریاد بكشند.

خیلی جالب است اگر فكر كنیم به اندازه تمام انسان های روی این كره خاكی ژست های اختصاصی در چهره افراد در شرایط احساسی متفاوت شكل می گیرد. بسیاری از انسان ها حتی اگر تلاش كنند افكار خود را پنهان كنند نمی توانند حالات چهره خود را از دید دیگران پنهان كنند. چندی پیش دانشمندان دانشگاه بوفالوی نیویورك روشی ابداع كردند كه می تواند دروغگویان را از روی حالات صورتشان تشخیص دهد. به گزارش یونایتد اینترنشنال، این دانشمندان معتقدند آموزش این روش به كاركنان ایست بازرسی امنیتی كمك می كند تا علائم آگاهانه و ناآگاهانه رفتاری در ارتباط با دروغ را شناسایی كرده و تغییرات حالات چهره افراد دروغگو مانند برافروختگی صورت را تشخیص دهند.

كامپیوترهای مهربان

این روزها كامپیوترها عرصه فرمانروایی خود را روزبه روز وسیع تر می كنند تا جایی كه حتی می توانند حالات چهره شما را بخوانند. محققان موفق به ساخت دستگاهی كامپیوتری شده اند كه می تواند ذهن شما را بخواند. این محققان در نخستین مرحله با استفاده از یك دوربین ویژه از صورت شما فیلم برداری می كنند، سپس این تصاویر به كامپیوتر منتقل شده و سپس وضعیت ۲۴ نقطه از چهره شما ارزیابی می شود.

زاویه بینی، زاویه ابروها و گوشه های لب مورد ارزیابی قرار می گیرد. تكان دادن سر، بالا انداختن ابروها و كشیدن گوشه های لب همه معانی خاصی دارند. محققان با مطالعه مجموعه این حالات در چهره افراد می توانند آنچه در ذهنشان می گذرد را پیش بینی كنند. پروفسور پیتر رابینسون، استاد تكنولوژی كامپیوتر از دانشگاه كمبریج معتقد است: <باید باور كرد كه روش های بسیار محدودی وجود دارد كه انسان ها با آن حالات و احساسات خود را به دیگران نشان می دهند.> این محققان برای ساختن برنامه كامپیوتری خود، از تعدادی بازیگر خواسته اند كه حالات مختلف چهره انسان را در شرایط روحی و احساسی مختلف به خود بگیرند و سپس تصاویر متعددی از آنها تهیه كرده اند.

جالب تر اینكه آنها پا را از این نیز فراتر گذاشته و از این تكنولوژی برای تامین امنیت رانندگان در طی رانندگی در جاده ها بهره جسته اند. به این ترتیب با همكاری یك شركت اتومبیل سازی بزرگ، این دستگاه را در داخل اتاق اتومبیل، مقابل راننده نصب كرده اند. بنابراین با ارزیابی حالات خستگی، خواب آلودگی یا گیجی رانندگان از روی حالات چهره آنها، زنگ خطر به صدا درآمده و رانندگان را به توقف دعوت می كند. البته این تكنولوژی هنوز مراحل تحقیقاتی را طی می كند اما می توان امیدوار بود تا چند سال آینده این سیستم به اتومبیل ها افزوده گردد.

چشم های سخنگو

روانشناسان با مطالعه حالات چهره انسان ها در شرایط مختلف توانسته اند بعضی از كلیدهایی كه در چهره هر فرد در شرایط ذهنی متفاوت شكل می گیرد را شناسایی كنند. به عنوان مثال، اگر هنگامی كه در حین صحبت كردن با دیگری او چشمانش را برمی گرداند می تواند نشان دهنده نیرنگ، دروغ یا گناه باشد، حركت چشم ها به سمت بالا می تواند نشانه غضب یا عصبانیت باشد. بالا انداختن ابرو زمانی كه یك ابروی دیگر پایین باقی می ماند مفهومش این است كه <حرف شما را باور نمی كنم.> اگر مخاطب شما بینی اش را لمس می كند، نشانگر آن است كه موضوعی را كتمان می كند. فراخ كردن بینی نشانه خشم، غضب و عصبانیت است.

لب های سخت و جمع شده نشانه تنش و عدم پذیرش است. تبسم با لب های بسته، تنها برای ادای ادب و احترام و نزاكت است. اگر به چهره اطرافیانتان دقت كنید بسیاری از این حالات را در چهره شان خواهید یافت كه می تواند نشان دهنده افكارشان باشد، فقط كافی است كمی دقت كنید.