چپ یا راست دست بودن مسئله ای است که برای بسیاری از افراد سوال برانگیز است. تحقیقات نشان داده است که بیش از 90 درصد افراد دنیا راست دست بوده و فقط 10 درصد از افراد هستند که چپ دست اند. این موضوع در تمام اعضای بدن نیز صدق می کند ، اگر توجه داشته باشید یک گوش شما بهتر از گوش دیگر می شنود و یا یک چشم شما قوی تر از چشم دیگر است.
چپ دست بودن افراد مشهوری نظیر بیل گیتس، پیرس برازنان (بازیگر معروف فیلم های جیمز باند)، نیكول كیدمن و لوییزكندی (طراح معروف لباس) شاید ناخودآگاه شما را به این فكر فرو ببرد كه احتمالا چپ دست ها انسان های موفق تری هستند. شاید به این فكر كنید كه ای كاش شما هم چپ دست بودید و یا در مورد سایر مزایای چپ دست بودن بیندیشید.
اینكه دقیقا چرا یك نفر راست دست و یا چپ دست می شود، هنوز به صورت یك راز باقی مانده است ولی برخی نظریه ها در این مورد وجود دارند. یك نظریه، ترشح زیاد هورمون های جنسی قبل از تولد را عامل چپ دست شدن افراد می داند. از سوی دیگر، محققان دانشگاه دانشگاه كالیفرنیا آمریكا معتقدند كه چپ دست و یا راست دست شدن افراد تا حد زیادی به توسط ژنتیك تعیین می شود. طبق نظر این محققان، یك ژن اختصاصی جهت راست دست شدن وجود دارد كه چنانچه فردی آن را به ارث ببرد، راست دست می شود. نكته جالب این است كه حتی در صورت عدم وجود این ژن باز هم معلوم نیست كه آن شخص حتما چپ دست شود. یعنی امكان راست دست شدن وی هنوز وجود دارد.
افراد راست دست به طور مشخص نیمكره مغزی سمت چپشان بزرگتر است. در ۹۵ درصد از افراد راست دست قابلیت های تكلمی در نیمكره چپ مغزی وجود دارد. در حالی كه بر اساس پژوهش های دانشگاه كالیفرنیا، دو نیمكره مغزی در افراد چپ دست اندازه مشابهی داشته و موجب ایجاد ساختار مغزی منعطف تری می شوند. این در حالی است كه تنها در ۷۰ درصد از چپ دست ها قابلیت های تكلمی در نیمكره مخالف (راست) قرار دارد. این طور به نظر می رسد كه احتمالا عدم وجود ژن راست دستی، به مغز این افراد اجازه می دهد تا به طور مساوی و متناوب با مغز راست دست ها رشد كند. نیمی از افراد باقی مانده از هر دو گروه چپ دست ها و راست دست ها از هر دو نیمكره مغزی شان استفاده می كنند و بر طبق بررسی ها، این گونه افراد از هوش بالاتری برخوردارند.
علاوه بر این، دیده شده است كه رابط مغزی بین دو نیمكره در افراد چپ دست ۱۱ درصد بزرگ تر از راست دست ها است كه نشانگر ارتباطات قوی تر و عمیق تر دو نیمكره در پردازش اطلاعات است.
نكته جالب اینجاست كه چپ دست ها و راست دست ها به طور متفاوتی به دنیا نگاه می كنند. روان شناسان دریافته اند كه غالب بودن یك دست با تفاوت هایی در طرز تكلم و تجسم و نگریستن به یك تصویر همراه است.
پروفسور گلین هامفریز معتقد است كه در افراد راست دست ، نیمكره راست تصویر كلی را می بیند و نیمكره چپ بر روی جزئیات آن تصویر تمركز می كند در حالی كه این موضوع در مورد چپ دست ها وجود ندارد. وی همچنین معتقد است كه آسیب و تخریب مغزی می تواند احساس درك انسان ها از جزئیات را در افراد راست دست و چپ دست به طرق مختلفی تحت تاثیر قرار دهد.
یك موضوع بسیار جالب دیگر در مورد چپ دست ها این است كه بر اساس تحقیقات دانشگاه دوبلین، درآمد كارگرهای چپ دست حدود ۴ درصد بیشتر از راست دست هاست.
پژوهشگران این دانشگاه بر این باورند كه چپ دست ها به ویژه مردان در مواجهه با یك موقعیت جدید خود را راحت تر تطبیق می دهند زیرا در استفاده از سمت راست مغزشان واردترند. اینها جزء مواردی هستند كه باعث می شوند تا چپ دست ها بیشتر در نزد رئیسشان محبوب باشند.
اما در جامعه امروزی مشكلات زیادی برای چپ دست ها وجود دارد. اصول كلی جامعه و زندگی، غالبا برای راست دست ها طراحی شده اند به طوری كه طراح معروف لباس، لوییزكندی، مجبور شد تا برای طراحی هایش یك قیچی مخصوص چپ دست ها را سفارش دهد.
علاوه بر این، متاسفانه برخی خانواده ها به دلایل خرافی، دید خوبی نسبت به چپ دست شدن فرزندشان ندارند و سعی می كنند تا با انجام اعمالی نظیر بستن دست چپ فرزندشان او را تحریك و وادار به راست دست شدن كنند. این افراد باید توجه داشته باشند كه انجام اعمال فوق موجب خواهد شد تا فرزندشان در آینده قادر به انجام كارهای ظریف با دست خود نبوده و در كارهای روزمره شان دچار كندی محسوس شوند.
غیر از موارد فوق، تحقیقات نشان داده اند كه افراد چپ دست نسبت به مشكلات و آسیب هایی نظیر ابتلا به آلرژی ها، بیماری های خودایمنی، افسردگی، سوء مصرف مواد، الكل، سیگار، صرع، اسكیزوفرنی و اختلالات خواب مستعدترند و بیشتر از افراد راست دست درگیر حوادث جدی نظیر سوانح رانندگی می شوند. بررسی آمار می تواند به طور بالقوه نشان دهنده درگیری بیشتر افراد چپ دست با حوادث زندگی باشد كه موجب می شود درصد كمتری از این افراد، طول عمر بیشتری داشته باشند.
امروزه در دنیا چپ دست ها تقریبا یك جامعه برای خود درست كرده اند به طوری كه روز ۲۲ مرداد ۱۳( آگوست) روز جهانی چپ دست ها نامیده می شود. علاوه بر این، در برخی نقاط دنیا فروشگاه هایی وجود دارند كه اجناسی را می فروشند كه صرفا برای افراد چپ دست طراحی شده اند. كسی چه می داند، شاید در آینده شهر یا كشوری هم مخصوص چپ دست ها ایجاد شود.
