بسیاری از افراد سیگاری به فکر راه حلی برای کنار گذاشتن عادت سیگار کشیدن هستند و در همین راستا از روش های مختلفی استفاده می کنند. استفاده از سیگارهای الکترونیکی یا همان الکترواسموک از روش های جایگزین برای سیگار واقعی است. اما مسئله اینجاست که آیا استفاده از این سیگارها ضرر دارد؟ آیا جایگزین مناسبی برای دخانیات است یا خیر؟
انداختن و دور زدن افراد است؟
اگرچه سیگار کشیدن طی دهه‌های گذشته کاهش یافته است، اما اعتیاد به تنباکو سالانه جان ۵۰۰ هزار نفر را می‌گیرد. از طرفی حدود ۱۶ میلیون نفر در سرتاسر جهان از بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار مانند بیماری ریوی انسدادی مزمن، سرطان و بیماری‌های قلبی‌عروقی در عذاب‌اند.
الکترواسموک که هیچ تنباکو و هیچ نوع ترکیبات قابل اشتعالی ندارد در قالب گزینه‌ای مطمئن‌تر در بازار وجود دارد. این سیگارها، محلول مایع درونشان را که حاوی نیکوتین است گرم کرده و به بخاری تبدیل می‌کنند که قابل استنشاق است و مقداری نیکوتین را وارد جریان خون می‌کنند. الکترواسموک‌ها در واقع نوع دیگری از سیستم نیکوتین‌رسانی به بدن هستند؛ درست مانند چسب‌ها و آدامس‌های نیکوتین.
اما واقعا این سیگارها مطمئن‌اند؟ آیا واقعا می‌توانند به افراد سیگاری کمک کنند تا سیگار را ترک کنند؟ آیا می‌توان گفت که الکترواسموک راهی به سوی محصولات مضر تنباکو است که جوانان شیفته استنشاق آن هستند؟
در جامعه پزشکی در ارتباط با موضوعات مرتبط به الکترواسموک‌ها اختلاف نظرات زیادی وجود دارد. تحقیقات کنترل‌شده در ارتباط با میزان امنیت و کارایی این دستگاه بسیار پراکنده و اندک است، بنابراین به سختی بتوان نتیجه‌گیری دقیقی ارائه کرد.
تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که الکترواسموک‌ها گزینه‌هایی به مراتب مطمئن‌تر هستند، هرچند که نمیتوان گفت ۱۰۰ درصد این‌گونه‌اند اما شاید بتوان گفت جایگزین خوبی برای افراد سیگاری محسوب می‌شوند تا عادت خود را ترک کنند. در برخی از تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته مشخص شد الکترواسموک‌ها ماده‌ای به نام فرم‌آلدهید تولید می‌کنند، ماده‌ای سمی که در دود سیگار یافت می‌شود. محققان دریافته‌‌اند که تحت شریط طبیعی، الکترواسموک‌ها فرم‌آلدهید کمتری نسبت به دود تنباکو منتشر می‌کنند و در نتیجه مقدار ناچیزی از آن به فضا می‌رود.
از طرفی در تحقیقات دیگری در ارتباط با محتوای سمی مایع الکترواسموک و افشانه‌هایی مانند آن مشخص شده که میزان ضرر آنها برای مصرف‌کنندگان یا افرادی که در معرض دود آنها قرار می‌گیرند به مراتب از دود تنباکو کمتر است. نخستین ماده شیمیایی که توسط الکترواسموک‌ها تولید می‌شود نیکوتین است که البته نمیتوان آن را عامل شاخص بیماری‌های مزمن ریوی و قلبی‌عروقی تلقی کرد.
محققان سازمان‌های معتبری همچون مرکز تنباکوی بریتانیا و نیز مؤسسه طب پیشگیری و اجتماعی دانشگاه ژنو به این نتیجه رسیده‌اند که الکترواسموک‌ها نقش مهمی در کاهش یا ترک مصرف تنباکو ایفا کرده‌اند. بر اساس شواهد مربوط به میزان امنیت و کارایی مربوط به پیشگری از مصرف تنباکو، دولت بریتانیا استفاده از الکترواسموک‌ها را در قالب روشی برای پیشگیری از مصرف سیگار مجاز دانسته است.
تحقیقات انجام شده در ارتباط با مقایسه استفاده از الکترواسموک‌ها و چسب‌های نیکوتین نشان می‌دهد که بیش از نیمی از افراد سیگاری توانستند مصرف سیگار خود را با استفاده از الکترواسموک‌ها کنار بگذارند نه با چسب‌های نیکوتین. با در نظر گرفتن تعداد افراد سیگاری، تمایل به استفاده از الکترواسموک‌ها آن هم تنها در بین درصد کمی از افراد سیگاری می‌تواند به بهبود سلامت هزاران نفر از مصرف‌کنندگان تنباکو کمک کند.
اما آیا می‌توان گفت که استفاده از الکترواسموک‌ها راهی برای رها شدن از شر اعتیاد فعال به تنباکو است؟ تحقیقات نشان می‌دهد هیچ ارتباطی بین استنشاق دود این نوع سیگارها در نوجوانان و استفاده از تنباکو وجود ندارد. طی تحقیقی که در مجله پابلیک هلث در همین زمینه چاپ شد محققان دریافتند که تعداد نوجوانانی که از الکترواسموک استفاده می‌کنند روز به روز در حال افزایش است. بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ درصد نوجوانانی که الکترواسموک استفاده می‌کردند از ۴ درصد به ۱۰ درصد افزایش یافت. تقریبا تمام استفاده‌کنندگان آن افراد جوانی بودند که در آن زمان سیگاری بودند یا قبلا سیگار می‌کشیدند.
با وجود جمعیت رو به افزایشی که از این دستگاه استفاده می‌کنند، جدیدترین آمار سیگار کشیدن در بین نوجوانان ۱۱ تا ۱۵ ساله در پایین‌ترین حد خود بوده است. این نشان می‌دهد که افزایش میزان آگاهی و استفاده از سیگارهای الکترونیکی هیچ تقارنی با افزایش میزان نوجوانان سیگاری ندارد.
بر اساس شواهد و مدارکی که امروز در اختیار داریم، می‌توان گفت که الکترواسموک‌ها به مراتب از مصرف سیگار ایمن‌تر هستند و می‌توانند به افراد سیگاری کمک کنند تا مصرف سیگار را کم کرده یا آن را ترک کنند و البته نمیتوان آن را راه‌کاری برای رها شدن از شر مصرف انواع محصولات تنباکویی در نوجوانان تلقی کرد.
