وقتی گردو غبار به سمت محل زندگی تان می آید بهتر است از برخی راه و روش های پیشگیرانه در برابر عوارض و آلودگی آن استفاده کنید در این چند سال اخیر کشورمان طوفان های شن و ریزگردهای زیادی را تجربه کرده است که متاسفانه پیامدهای ناگوار آن برای سلامتی افراد ساکن بسیار مشکل ساز بوده است
چند سالی است که گرد و غبار و ریزگرد ها هر سال تابستان میهمان ناخوانده کشورمان می‌شود. این ریزگردها که گاهی کانون داخلی و بیشتر کانون خارجی دارند معمولا استان‌های جنوبی و غربی کشور را درگیر می‌کنند اما گاهی آنقدر میزان و شدت آنها زیاد می‌شود که به مناطق مرکزی کشور هم می‌رسند. اهالی اهواز، آبادان، ایلام، کرمانشاه و… چندسالی است که زندگی شان تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته و مشکلات بسیاری دارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، با شرایط نابسامان کشور عراق که کانون بسیاری از این ریزگردهاست، حل این مشکل دشوار شده است. با این حال با رعایت نکاتی می‌شود اثرات منفی این مساله را بر بدن کمتر کرد. هرچند که درد و ناراحتی هموطنان مان به دلیل حضور پررنگ ریزگردها بزرگتر از این حرف‌هاست!
گرد و غبار با بدن مان چه می‌کند؟
استان‌های هرمزگان، بوشهر، خوزستان و ایلام، بخش‌هایی از کرمان، سمنان، کرمانشاه و مرکزی با پدیده ریزگردها مواجه می‌شوند. استان سیستان و بلوچستان هم از سال‌ها پیش دچار این مشکل است.
هر بار که ریزگردها به کشور راه پیدا می‌کنند اهالی این استان‌ها دچار مشکلات تنفسی،سوزش چشم یا مشکلات قلبی می‌شوند و بسیاری از آنها مجبور می‌شوند به اورژانس و بیمارستان مراجعه کنند. کودکان، زنان باردار، سالمندان و بیماران ریوی و قلبی و البته جانبازان شیمیایی بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند و مشکل پیدا می‌کنند.
به گفته ملک افضلی رئیس گروه سلامت هوای مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، وقوع پدیده ریزگردها می‌تواند واکنش‌های حساسیتی، حملات قلبی و تنفسی را تشدید نماید و مشکلات استنشاقی حادی را ایجاد کند.
مهندس منوچهر جوکاران، کارشناس بهداشت محیط می‌گوید: «هوا و آنچه انسان و موجودات زنده تنفس می‌کنند به طور معمول ترکیبی از ۰۸ر۷۸درصد ازت، ۹۴ر۲۰ درصد اکسیژن و ۹۳ر۰ درصد آرگن و دی اکسید کربن ۰۳ر۰ درصد و بقیه گازهای بی اثر گزنون، هلیوم و کریپتون هستند.آلودگی هوا شامل هر ماده‌ای در هوا به آن مقدار و مدت که بتواند برای سلامتی انسان، گیاهان، حیوانات و محیط زیست اثر مضر داشته باشد است و باعث اختلال و کاهش بهداشت و رفاه عمومی انسان شود، می‌شود.هوای آلوده می‌تواند بهداشت عمومی و سلامت انسان را به خطر اندازد و گرد و غبار (ریزگردها) که شامل ذرات با قطر کمتر از ۵ر۲ pm(کمتر از ۵ر۲ میکرومتر) است در بعضی موارد تا قطر ۱۰ میکرومتر نیز در هوا وجود دارد و به دلیل اندازه کم می‌تواند در هوای تنفسی انسان تا عمق ریه نفوذ کرده و باعث ایجاد اختلالات جدی شود. ذرات با قطر بیشتر در قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفس مانده و با اخلاط بینی، دهان و گلو از بدن خارج می‌شوند. عبور طوفان ازصحرا و کویر کشورهای همسایه مانند عراق و عربستان باعث ایجاد ریزگردها می‌شود و همراه با گرد و غبار غلظت فلزات سمی مثل جیوه، سرب و ارسنیک نیز در هوا افزایش می‌یابد که این موارد نیز سلامت انسان را تهدید کرده و در دراز مدت باعث عوارض می‌شود.»ایجاد تنگی نفس، کاهش میزان اکسیژن خون، درد قفسه سینه برای افرادی که بیماری قلبی عروقی دارند، تشدید مشکلات زمینه‌ای برای افرادی که مشکل تنفسی دارند و تشدید بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت و آمفیزم شایع‌ترین مشکلات ناشی از گرد و غبار است.
دکتر ابراهیم رضی، فوق تخصص ریه می‌گوید:«ریزگردها می‌تواند ریه شما را تحریک کند.این تحریک ریه‌ها می‌تواند به شکل مستقیم و با تاثیر مستقیم ساختار ریزگردها روی بافت ریه بچه‌ها و سالمندان اتفاق بیفتد یا به شکل غیرمستقیم، سیستم ایمنی بدن آنها را تحریک کند و به طور موضعی، باعث بروز آلرژی و واکنش‌های آلرژیک بسیار شدید و افسارگسیخته در این گروه از افراد شود. این واکنش شدید آلرژیک می‌تواند به طور غیرمستقیم بر سلامت ریه‌ها تاثیری منفی بگذارد، در نتیجه ریزگردها می‌تواند با دو مکانیسم تحریکی و آلرژیک، سلامت ریه کودکان و سالمندان را به خطر بیندازد.»
چشم هم در این شرایط در معرض آسیب قرار می‌گیرد.به گفته دکتر مسیح‌هاشمی، فوق تخصص شبکیه، برخی از ریزگردها حاوی انواع آلودگی‌های میکروبی، ویروسی و عوامل رادیو ایزوتوپی است که می‌تواند سلامت چشم ما را به خطر بیندازد. از طرف دیگر برخی از ریزگردها می‌تواند حاوی مواد حساسیت زا هم باشد به همین دلیل است که ریزگردها می‌تواند باعث تحریک چشم شود و کیفیت اشک بیماران را مختل کند، بنابراین اهالی شهرهای غربی کشور باید در صورت احساس ناراحتی در چشم‌ها، روزی چهاربار از قطره اشک مصنوعی استفاده کنند. پوست هم از این اثرات منفی بی نصیب نمی‌ماند و این گردوغبار می‌تواند حساسیت، کهیر، اگزماهای دست و صورت، درماتیت تماسی، ترک لب و… ایجاد کند.
توصیه‌هایی برای بهتر شدن حال تان
برای کمتر کردن اثرات منفی ریزگرها راه‌هایی وجود دارد. اولین راه این است که اگر کار ضروری ندارید در معرض هوای آزاد قرار نگیرید و بیرون نروید. به خصوص افراد سالمند و کودکان، مادران باردار، افرادی که بیماری قلبی و عروقی و بیماری‌های زمینه‌ای ریه دارند. کسانی که بیماری‌هایی مثل آسم، آمفیزم و برونشیت دارند بهتر است در صورت نیاز از ماسک‌های P1، P2 آمفیزم استفاده کنند.
برای محافظت پوست هم هنگام خروج از خانه ضد‌آفتاب و مرطوب‌کننده بزنید و دستکش نخی هم به‌دست کنید. اگر زخمی دارید و می‌خواهید از خانه خارج شوید، حتما آن را ضد‌عفونی و پانسمان کنید و وقتی به خانه برگشتید حتما دست‌ها را بشویید. شوینده‌های غیرصابونی در این شرایط بهتر هستند.
بستن درب و پنجره اتاق‌ها و استفاده از سیستم تهویه مطبوع هم موثر است. به گفته رئیس گروه سلامت هوای مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، کولرهای آبی می‌توانند با دور تند ریزگردها را وارد اتاق کنند (کولرهای گازی با سیستم تهویه مطبوع، مطلوب هستند) با توجه به وجود ریزگردها و هوای گرم و ضرورت استفاده از کولرهای آبی باید قسمت‌های هواگیر کولرکاملاً به وسیله پوشال گرفته شده و مقدار کافی آب داشته باشند. باز بودن قسمتی از هواگیرکولر باعث آسان وارد شدن ریزگردها به محوطه کولر و ورود به ساختمان می‌شود و باید پس از هر بار افزایش غلظت ریزگردها در هوا در صورت امکان پوشال‌های کولر شست و شو و آب محفظه آن تخلیه شود.
تغذیه مناسب را فراموش نکنید
تغذیه هم در این شرایط بسیار تعیین‌کننده است و تا حدود زیادی می‌تواند به شما کمک کند. اول اینکه سعی کنید غذاها و میوه‌هایی که در معرض هوای آزاد قرار داشتند نخورید و میوه و سبزی‌ها را به خوبی بشویید.
نوشیدن آب، شیر و لبنیات باعث دفع مواد آلوده از طریق کلیه‌ها می‌شود. کلسیم موجود در شیر کم‌چرب از جذب آلاینده‌های موجود در گرد و غبار و هوای آلوده جلوگیری می‌کند اما مصرف لبنیات و شیر پرچرب به دلیل کاهش کارایی سیستم ایمنی و بروز بیماری‌های ریوی در هوای آلوده توصیه نمی‌شود. مصرف بیشتر آنتی‌اکسیدان‌ها هم به بدن کمک می‌کند به راحتی رادیکال‌های آزاد مضر را از بین ببرد. پس بیشتر ویتامین‌های Cو E، کاروتنوئیدها، سلنیوم و پلی‌فنول‌ها مصرف کنید. انواع میوه و به خصوص خانواده توت‌ها و نوشیدنی‌هایی مثل چای سبز آنتی اکسیدان فراوانی دارند. ویتامین E یکی از ویتامین‌هایی است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و استفاده از آن در شرایط گرد و غبار و آلودگی هوا توصیه می‌شود. روغن سویا، روغن آفتابگردان و سایر روغن‌های گیاهی، جوانه گندم، روغن ماهی، روغن زیتون و انواع مغزها از منابع این ویتامین هستند.
خوردن میوه‌هایی مثل مرکبات (پرتقال، نارنگی، گریپ فروت و…) و سبزیجات و صیفی‌هایی مثل فلفل سبز، کلم بروکلی، گل کلم، کلم برگ، گوجه فرنگی، سبزیجات برگ سبز، اسفناج، کیوی، طالبی، توت فرنگی و سیب زمینی را هم فراموش نکنید. سیب در میان انواع میوه‌هایی که وجود دارد، بیشترین تاثیر را بر دستگاه تنفسی دارد پس این میوه را حتما در رژیم غذایی تان قرار دهید. در مقابل خوردن فست فودها،غذاهای کنسروی و تنقلاتی مثل چیپس و پفک را که مواد نگه دارنده دارند مدتی کنار بگذارید تا بدن تان کمتر آسیب ببیند.
