عدم شناخت استعدادهای فردی باعث بیمصرف ماندنشان میشود و برعکس تشخیصشان باعث شکوفایی و رشد بیشترشان. مشکل اصلی وقتی بروز میکند که کودک قرار است در مسیری قرار بگیرد و انتخاب کند و راهی را پیشرو دارد که قبلا اطرافیانش طی نکردهاند و تازگی دارد. در چنین شرایطی شناخت استعدادها و تواناییهای خاص کودک که قبلا به کمک بزرگترهایش اتفاق افتاده است، به او کمک میکند تا مسیر خود را روشنتر ببیند و راحتتر و مصمم‌تر انتخاب کند.
فعالیتهای کودک را یک بررسی دقیق کنید
ریشه توانایی‌ها و استعدادهای نهانی کودکان همواره در برخی از فعالیتهای معمولی و کودکانه آنها، پنهان شده است. اگر به عقب برگردید و روزهای قبل را بررسی کنید، می‌بینید که فرزندتان قبل از دوران کودکی و در دوران خردسالی به برخی فعالیت‌ها و کارها علاقه عمیق‌تری داشته است. تمام آن فعالیت‌ها را پشت‌سر هم به عقب برگردید تا بالاخره به نقطه‌ای برسید که روشن میکند کودکتان به چه چیزی بیشتر علاقه دارد.
بیشتر علایق که ریشه در وراثت و ژنتیک دارند یا به راحتی فراموش میشوند و یا اینکه بیش از اندازه پرداخت میشوند، بنابراین ممکن است در این میان استعدادهای دیگر به چشم نیایند پس در این زمینه باید به دنبال آن دسته از استعدادهایی باشید که کودک را هیجان زده میکنند و او با انجام آنها به وجد می‌آید.
به دنبال پرسشها و پروژههای کتاب کار در این زمینه باشید
معمولا برخی پرسشنامه ها که در اغلب تحقیقات مورد استفاده قرار میگیرند، میتوانند کمک زیادی کنند و باعث کشف استعدادهای پنهان کودکان شوند.
اگر یکی از این پرسشها را مدنظر قرار دهید و شروع به پاسخ دادن به سوالاتشان کنید خواهید دید که کمکم ذهنتان باز میشود و به چیزهایی فکر میکنید که قبلا فکرش را نمیکردید در این پروسه، بخش پنهان و پوشیده علایق کودک بیدار میشود و فرصت شناخته شدن را به دست می‌آورد.
حرف زدن با خود کودک
استعداد با هوش، مهارتهای اجتماعی و خلاقیت فرق دارد. همه ما استعدادهایی داریم که ممکن است هیچگاه آنها را نشناخته باشیم. گاهی این استعدادها بسیار واضح هستند ولی ما باز هم آنها را نمیبینیم. حرف زدن با کودکان یکی از بهترین شیوهها برای تشخیص استعدادهای آنهاست. از آنجاییکه والدین تجربه زندگی دارند میتوانند راهنماییهای فوق‌العادهای برای فرزندانشان داشته باشند. والدین میتوانند به فرزندان خود کمک کنند تا بفهمند و یاد بگیرند که چگونه با رفتارهای امروزشان، زندگی آیندهشان را میسازند.
شما میتوانید از آنها بپرسید که در طول انجام کار یا فعالیت مورد نظرشان، چه احساسی داشتند؟ چرا این احساس را داشتند؟ از او بپرسید آیا میتوانی مثال بزنی؟ چه چیزی را بیشتر از همه دوست داری؟ چه چیزی را دوست نداری؟ البته کودک را نباید با این نوع سوال هر روز بمباران کرد بلکه باید در فضای مناسب قرار بگیرند. کودکان تجربیات خود را به خوبی انعکاس میدهند و رفته رفته در این امر نیز موفقتر میشوند و به زودی میتوانند تواناییهای خود را بهتر برای شما توصیف کنند. هرچه اطلاعات شما در مورد عملکرد آنها در محیطهایی مثل مدرسه، باشگاه ورزشی و کلاسهای هنری بیشتر باشد، راحتتر میتوانید تواناییهای آنها را کشف کنید.
این اطلاعات به شما بینش بیشتری میدهد که به پرورش بهتر استعدادهای کودکتان کمک میکند.
به کودک خود حق انتخاب بدهید
به یاد داشته باشید که در آخر راه کودکتان باید مسیر خودش را پیدا کند و بسیار مهم است که خودش تجربه کند پس باید به او اجازه دهید تا تصمیم بگیرد و آن کاری را انجام دهد که خودش میخواهد. حمایت و تشویق شما بسیار لازم است اما کودک باید فضای کافی برای تصمیمگیری داشته باشد.
شما میتوانید به او پیشنهاد بدهید اما به هیچوجه اجبار در کار نباشد مثلا او را به کلاس موسیقی ببرید و با موسیقی آشنا کنید یا اینکه او را به کلاسهای هنری و ورزشی ببرید تا از میان آنها علایق کودکتان مشخص شود و خودش به شما بگوید که با کدامیک راحتتر است و دوست دارد آن را ادامه بدهد.
در زمان بازی رفتارها و حالات کودکتان را مورد توجه قرار دهید
به جای اینکه برای تمام فعالیتهای کودکتان برنامه‌ریزی کنید، بگذارید که خودش تصمیم بگیرد و کاری را که دوست دارد انجام دهد. در سکوت به او نگاه کنید، چه میکشد چگونه آواز میخواند و… آیا کودکتان شخصیت ورزشی دارد؟ یا اینکه از فعالیتهای درسی لذت میبرد؟ کودکان استعدادها و تواناییهای خود را با بازیهای خود نشان میدهند. آیا کودکتان ترجیح میدهد به تنهایی بازی کند یا بازی با دیگران را دوست دارد؟ این مشاهدات کمک زیادی به شما میکنند و شما را به هدفتان میرسانند.
به علایق کودکتان احترام بگذارید و انتخابهای او را حمایت کنید
گاهی اوقات به اشتباه فکر میکنیم چون آنها سن کمی دارند، پس احمق هستند و خیلی چیزها را نمی فهمند. بهتر است دخالتهای بیجا را فراموش کنید. کودکان همیشه نمیدانند استعدادهایشان در چیست اما به زودی یاد میگیرند. آنها نیاز دارند که شما فرصت کافی در اختیارشان قرار دهید تا خودشان تشخیص دهند. هرگز کودک خود را لای منگنه نگذارید شاید او از چیزی که شما میخواهید، هیچ لذتی نمیبرد. او را به زور به مسیری هل ندهید که نمیخواهد و وقتی که راهی را انتخاب کرد، او را حمایت کنید مگر اینکه احساس کنید ممکن است خطری تهدیدش کند.
هرگز به استعدادها و توانایی‌هایشان بی‌توجهی نکنید
بسیار مهم است که به یاد داشته باشید کودکتان به راحتی آن چیزی را که در آن استعداد بسیار زیاد دارد فراموش میکند و کنار میگذارد اگر فقط و فقط احساس کند شما به او توجه ندارید و اهمیت نمیدهید.
مثلا وقتی که مشغول انجام کار مورد علاقهاش است به او بگویید: «بهتر نیست اینها را جمع کنی و به تکالیفت برسی». سعی کنید که دیدگاه خود را عوض کنید و او را بیشتر درک کنید.
ما در مقام والدین کودکان وظیفه داریم کودکان خود را به درستی پرورش دهیم و به آنها کمک کنیم در آینده انسانهای بهتری باشند.
ما باید برای آنها پناهگاه امنی باشیم و محیطی دوستداشتنی را فراهم کنیم تا این شکوفه‌ها، گل شوند و میوه بدهند.
