هر چند برای برخی انواع اعتیاد، عملی که از فرد سر میزند از نظر اجتماعی قابلقبول است و همین باعث میشود فرد متوجه اعتیادش نباشد و بهنوعی نتواند آن را تشخیص دهد. در حقیقت برخی رفتارها بسیار معمول و شایع هستند و میشود مورد توجه قرار نگیرند اما مرز بین رفتار طبیعی و رفتار اعتیادگونه کجاست و چگونه میتوان تفاوت آنها را تشخیص داد؟ در اینجا برخی رفتارهایی را که افراد و حتی شما ممکن است ندانید که به آنها اعتیاد دارید با هم مرور میکنیم.
آدمهایی که به کار اعتیاد دارند دنبال بهانهای برای کار کردن میگردند حتی اگر نیازی نباشد. ذهن آنها بهطور مداوم با کار و مسائل مربوط به آن مشغول است. این نوع اعتیاد یک اختلال وسواسی است که معتاد به آن حتی ممکن است کارش را دوست نداشته باشد.
اعتیاد به کار یک مشکل عاطفی است پس ربطی به ساعاتی که شما کار میکنید ندارد بلکه مربوط به ذهن شما و فرایندهای شیمیایی است که در بدن شما اتفاق میافتد و باعث تقویت این رفتار در شما میشود.
مانند هر نوع اعتیادی، اعتیاد به کار هم میتواند عواقب منفی در ابعاد دیگر زندگی ازجمله روابط خانوادگی و حتی سلامت جسمی داشته باشد. از آنجا که جامعه به کار زیاد بها میدهد بنابراین به سختی میتوان تشخیص داد که فردی به کار معتاد است.
وقتی همیشه آنلاین هستید
اشتیاق برخی افراد به بودن در فضای مجازی فراتر از سرگرمی است. بنابراین احتمالا باور این موضوع باتوجه به زمان زیادی که هر کدام از ما این روزها مقابل کامپیوتر صرف میکنیم، سخت نیست. براساس گزارش مرکز بازیابی معتادان به اینترنت، این روزها 5تا 10درصد مردم به اینترنت معتاد هستند. میزان اعتیاد در میان دانشجویان رو به افزایش است و برخی مطالعات این میزان را 15درصد ارزیابی کردهاند.
برخی مطالعات نشان داده است، معتادان به اینترنت تنها برای این آنلاین میشوند که احساس بهتری داشته باشند و زمانی که مجبورند دور از اینترنت باشند، احساس آدمهای در حال ترک را دار ند. همچنین معتادان ممکن است وقتی نمیتوانند به اندازه کافی آنلاین باشند، احساس تحریکپذیری، افسردگی و تنهایی کنند. معتادان به اینترنت بهطور متوسط 38ساعت در هفته آنلاین هستند.
وقتی کافئین خوشحالتان میکند!
این روزها مصرف نوشیدنیهای با کافئین زیاد در هر یک از کافیشاپهای شهر برای بیشتر مردم کاملا شایع است. اما آیا برایتان پیش آمده که درصورت فراموشکردن قهوه صبحگاهی دچار سردرد شده باشید یا عصبی برخورد کنید؟ اگر جوابتان مثبت است، احتمالا شما اعتیاد به کافئین دارید.
کافئین باعث افزایش تولید دوپامین که مرکز لذت را در مغز فعال میکند، میشود.
بیش از نیمی از آنهایی که کافئین مصرف میکنند، زمانی که سعی کردهاند نوشیدن قهوه را ترک کنند، علائم ترک را تجربه کردهاند.
دستتان به خاموش کردن تلویزیون نمیرود
آیا فکر اینکه دیدن سریال محبوبتان را از دست دادهاید، آزارتان میدهد؟ 5/12درصد از مردم میگویند به تلویزیون معتاد هستند. مطالعات نشان میدهد مردم زمانی که تلویزیون تماشا میکنند احساس آرامش بیشتری دارند و راحتتر با مسائل برخورد میکنند. آنها وقتی تلویزیون تماشا میکنند کمتر نگرانند و امواج مغزیشان فعالیت کمتری دارد و این دقیقا چیزی است که بیشتر افراد بعد از یک روز طولانی کاری میخواهند.
مسئله این است که اتکا به چیزهایی مانند تلویزیون برای کم کردن استرس میتواند رفتار اعتیادگونه ایجاد کند و مانند داروهای مخدر هرچه بیشتر به آن بپردازید کمتر از شر آن خلاصی مییابید. به عبارت دیگر ایجاد آرامش جلوی تلویزیون باعث میشود شما برای خاموش کردن تلویزیون و انجام کاری دیگر داوطلب نباشید.
همیشه لیلی، همیشه مجنون
بعضی آدمها عاشق، عاشق شدن هستند. دانشمندان میگویند این افراد به عاشق شدن معتاد شدهاند و نمیتوانند بدون عشق زندگی کنند. از نظر آنها حدود 5تا 10درصد کسانی که اهل ایالاتمتحده هستند به عشق اعتیاد دارند و بههمین دلیل محققان در تلاش هستند تا با بررسی بیشتر این موضوع، فکری به حال این اعتیاد عجیب و غریب کنند. عاشق بودن، با خودش نوعی احساس هیجان و دلبستگی میآورد اما معتادان به عشق بیش از آنچه باید با این احساس درگیر میشوند. آنها درواقع نوعی احساس وسواسگونه پیدا میکنند.
در نوعی از این اعتیاد عاشقانه، فرد با وسواسی غیرقابل کنترل، نگران رابطه عاشقانه و فرد مورد علاقهاش است. چنین افرادی مدام به این فکر میکنند که هرگز نمیتوانند بدون عشقشان زندگی کنند و گمان میکنند وجود فردی که به او این احساس را دارند، تنها دلیل شادی در زندگیشان است. یکی دیگر از انواع اعتیاد به عشق زمانی اتفاق میافتد که فرد معتاد برای رسیدن به یک رابطه عاطفی ایدهآل، مدام بهدنبال روابط جدید میگردد و باوجود آزمون و خطاهای بسیار، نمیتواند خودش را قانع کند که رابطه فعلی میتواند رابطهای مناسب برایش باشد.
وقتی شما عاشق هستید، بدنتان مقدار زیادی مواد شیمیایی را در خود آزاد میکند که باعث میشود سرزنده، شاداب، خوشحال همچنین سرشار از انگیزه باشید. در این مواقع عشق در بدن شما مثل ترکیب شیمیایی دوپامین عمل میکند. گذشته از این، با بهوجود آمدن چنین احساسی سطح اکسیتوسین در بدنتان بالاتر میرود و بههمین دلیل احساس دلبستگی و ارتباط متقابل در وجودتان تقویت میشود.
چنین اتفاقاتی را بدن معمولا در ماههای آغاز رابطه تجربه میکند و افرادی که به عشق معتاد شدهاند، مدام بهدنبال رابطههای جدید و عشقهای تازه میگردند تا همیشه این احساسات هیجانانگیز را در خود داشته باشند و همیشه در اوج عشق به سر ببرند. دانشمندان معتقدند، برخی عوامل میتوانند جستوجوی همیشگی عشق را توجیه کنند. شاید برای برخی معتادان به این احساس، مشکلات مرتبط با ساختار مغز، یکی از دلایل سیریناپذیری از عشق باشد. تجربههای اجتماعی همچنین تجربههایی که فرد در سالهای قبل در خانواده مشاهده کرده است هم میتوانند نقش مهمی در این مورد بازی کنند.
بعضی پژوهشگران حتی گناه را بر گردن فرهنگ میاندازند و میگویند بعضی فرهنگها آنقدر روی عشق تمرکز و تبلیغ میکنند که اهالیشان تصور میکنند زندگی بدون این حس، حتی برای یک روز هم ممکن نیست.
آیا معتادان به عشق به رابطه زناشویی هم اعتیاد دارند؟
گرچه در بسیاری مواقع، عشق و ارتباط زناشویی به نوعی همراه و مکمل یکدیگر هستند و فرایندهای شیمیایی مشابهی را در بدن باعث میشوند اما اعتیاد به عشق، لزوما با اعتیاد به این رابطه همراه و همردیف نیست. گرچه بررسیها میگویند برخی افراد به هر دوی این موضوعات اعتیاد دارند اما پژوهشگران بر این باورند که هیچ ارتباط قطعی میان این دو وجود ندارد و خیلی افراد تنها بهدلیل ماهیت عشق سراغ آن میروند و گاهی حتی نبود ارتباط زناشویی، تاثیری بر وجود این حس در آنها نمیگذارد. با همه اینها به نظر میرسد این گروه باید با مشاوره یک متخصص برای تجربه زندگی شاد و بدون دغدغه راهنمایی بگیرند.
پوستت را نکنند
کندن، خاراندن، فشار آوردن و با گوشه ناخن پوست را کندن، بهنظر بیضرر میآید اما نه همیشه. اعتیاد به کندن پوست شامل وسواس کندن و کشیدن پوست است حتی اگر باعث صدمه و خونریزی شود. برخی از این نوع معتادان از ناخنشان برای این کار استفاده میکنند و برخی هم وسایلی مانند قیچی به کار میبرند. این معتادان گاهی تا 12ساعت در روز را صرف کندن پوستشان میکنند.
این بیماری تنها مربوط به قسمت خاصی از بدن نیست و میتواند دستها، بازوها، صورت و تقریبا هر جای دیگری باشد. برخی هم رفتار وسواس گونهای نسبت به قسمت خاصی از بدن دارند. برای بسیاری از افراد مبتلا این رفتار زمانی اتفاق میافتد که فرد تحت استرس قرار میگیرد و گاهی حتی بهصورت ناخودآگاه این کار را انجام میدهد. بیشتر این نوع معتادان را نیز زنان تشکیل میدهند.
خرید حالتان را خوب میکند
تا به حال شده که به شما بگویند خیلی خرید میکنید؟ بهنظر میرسد اعتیاد به خرید دستکم یک نفر از 20نفر را درگیر میکند. این نوع اعتیاد میتواند حتی برای حساب بانکی شما هم مخرب باشد، بنابراین چه چیزی باعث میشود شما به جای خرید اضطراری یک جفت کفش نو دیگر بخرید؟ چیزی که اتفاق میافتد این است که خرید باعث میشود بدن شما آندورفین آزاد کند که این باعث تحریک مرکز لذت در مغز شما میشود.
یکی دیگر از دلایلی که معتادان به خرید را به فروشگاهها میکشاند، این است که این کار احساسات منفی مانند غم و اندوه و افسردگی آنها را تسکین میدهد. اما از کجا باید فهمید که چه زمان عادتهای خرید از کنترل خارج شده است. یکی از بارزترین نشانهها این است که بهطور مداوم بیشتر از بودجهای که دارید، خرج کنید. این افراد شاید در ذهنشان اینگونه باشد که کم خرج کنند اما کنترلی بر این تصمیم ندارند و این اتفاق بارها و بارها میافتد. معتادان به خرید اینگونه خود را متقاعد میکنند که به آن چیزی که خریدهاند نیاز داشتهاند.
غذایی که به آن حساسیت دارید
بله درست است. شما ممکن است به چیزی که به آن حساسیت دارید معتاد باشید. این یک پدیده عجیب و غریب اما بسیار شایع است. وقتی به ریشه علمی این موضوع برگردید، خواهید دید که این عادت هم دقیقا مانند سایر موارد اعتیاد عمل میکند. هنگامی که شما به یک ماده غذایی واکنش آلرژیک نشان میدهید بدن مقدار زیادی آندورفین آزاد میکند و باعث شادی شما میشود. این حالت میتواند مانند مصرف داروها اعتیادآور باشد و شما مدام بهدنبال این غذاها بهمنظور تکرار احساس خوبی که داشتید، هستید. این فرایند میتواند درنهایت تبدیل به اعتیاد به مواد آلرژیک شود. موادغذایی که این حالت را ایجاد میکنند شامل شکلات، سویا، فرآوردههای لبنی و گندم هستند.
اعتیاد به بازی
در میان جوانان یکی از شایعترین انواع اعتیاد به اینترنت، اعتیاد به بازیهای آنلاین است. بههمین دلیل سازمانی بهنام خط بازیکنان آنلاین تشکیل شده تا به معتادان به بازیهای آنلاین کمک کند در 12مرحله بر اعتیادشان غلبه کنند