شایع ترین الگوی وراثت سندرم آلپورت است سندرم ممکن است یک الگوی اتوزومال مغلوب (15 درصد) و یا یک الگوی اتوزومال غالب (5 درصد) رخ دهد. همه انواع سندرم آلپورت در نهایت به بیماری پیشرفت کلیوی end-stage مبتلا می شوند.هر چند میزان پیشرفت بسیار متغیر است ولی تفاوت در سه الگوی توارث است
سندرم آلپورت بيماري ژنتيکي است که در آن ژن يکي از پپتيدهاي سازنده کلاژن نوع IV جهش يافته است. اين نوع کلاژن در غشاء پايه گلومرولهاي کليه، گوش داخلي و چشم وجود دارد . سندرم آلپورت يك بيماري سيستميك است كه با درگيري چشمي همراه مي باشد.
اين بيماري مادرزادي تحت تاثير يک ژن منجر به نقص در کلاژن 4 ، داراي علائمي به شرح زير است :
1 — گلومرولونفريت و نارسايي کليه.
2 — ناشنوايي
3 — کم شدن پلاکت و کاهش عمل انعقادي پلاکتها
4 — اغلب آب مرواريد در چشم وجود دارد
سندرم آلپورت يک بيماري ژنتيکي مي باشد که به علت موتاسيون در کلاژن کليه ، گوش ها، و چشم ها را درگير مي کند.اين سندرم به اسم دکتر آلپورت نامگذاري شده است. او اين بيماري را در سال 1927 در خانواده اي انگليسي که تمام اعضاي اين خانواده بيماري کليه پيشرفته و ناشنوايي داشتند شناسايي کرد. او بيان کرد که مردان به علت مشکل کليه فوت کرده اند ولي زنان کمتر تحت تاثير اين بيماري قرار گرفته اند و تا سن پيري زندگي کردند.
اين بيماري وراثتي غالب بوده و در مردان بسيار بيشتر و شديد تر از زنان ديده مي شود. علائم اين سندرم عبارتند از: اختلالات کليوي همراه باکم شنوايي حسي- عصبي پيش رونده و ناهنجاري هاي چشمي. کم شنوايي در ۴۰-۶۰% موارد و نقص بينايي در ۱۵% موارد ديده شده است. کاهش شنوايي به طور معمول در محدوده ي ملايم تا شديد قرار داشته و فرکانس هاي بالا را به صورت دوطرفه و متقارن درگير مي کند. ضايعه شنوايي مي تواند به تنهايي يا همراه با بيماري هاي کليوي ظاهر شود. سن شروع کم شنوايي قبل از دوران بلوغ است
نشانه هاي سندرم آلپورت:
1-ضايعات كليوي پيشرونده، غير قابل برگشت بوده و سرانجام منجر به چروكيدگي كليه هاخواهد شد.
از نظر باليني – علامت برجسته آن هماچوري است كه گاهي خالص و گاهي همراه با آلبومين اوري آمينو اسيداوري و حتي پيوري خواهد بود.
از نظر آسيب شناسي – ضايعات كليوي عبارتند از مخلوطي از ضايعات گلومرولونفريت – پيلونفريت و نفريت اینترسيشيل
ضايعات لوله هاي ادراري بخصوص لوله هاي درهم پيچيده اغلب پيشرفته بوده شامل انواع دژنرسانس(چربي، گليكوژن و هيدروپيك) مي باشد كه با پيشرفت بيماري منجر به نكروز خواهد شد. در نسج علاوه بر فيبروز و ارتشاح سلولهاي واكنشي وجود توده و يا رشته هاي سلولي دیده می شودكه از سلولهايي با سيتوپلاسم روشن غبارآلود درست شده اند و براي بيماري منظره اختصاصي ايجاد مي نمايند.
اين سلولهاي غبار آلود اكثراً همان سلولهاي پوشش لوله هاي ادراري دژنره مي باشند بعضي از مصنفين معتقدند كه سلولهاي آندوتليال رگها نيز مي توانند به اين نوع سلولهاي تبديل گردند. نكته جالب طرز توزيع اين سلولهاي غبار آلود اين است كه در اكثر موارد بصورت حلقه در حد فاصل ناحيه مركزي و قشري قرار مي گيرند.
2-اختلال شنوايي – بصورت كري عصبي دو طرفي مي باشد كه بطور معمول از بدو طفوليت گريبان گير بيمار خواهد بود.
3-ضايعات چشمي كه در بعضي موارد ديده مي شود بيشتر متوجه عدسي و رتين مي باشد درباره پاتوژن بيماري تئوريهاي مختلفي من جمله آلودگي مادر به بعضي از انواع عوامل عفونت زا بخصوص استرپتوكوك هموليتيك B و يا مسموميت هاي مادران در زمان بارداري بيان شده است ولي آن چيزي كه امروزه بيشتر به آن توجه شده و مورد قبول بيشتر دانشمندان است پيدايش اختلال خاص ژنتيك و تاثير آن بر روي آنزيم است.
مشکلات کليه(نهايتا نارسايي کليه) همراه با کاهش شنوايي حسي عصبي دوطرفه و گاه مشکلات چشمي است . اين بيماري معمولاً کودکان را مبتلا مي‌کند و در بيماران نوجوان به مراحل پيشرفته مي انجامد. سندرم آلپورت دومين علت شايع ژنتيکي نارسايي کليوي است.
فهرستي از علائم و نشانه هاي سندرم آلپورت عبارتند از:
• گلومرولونفريت
• خون در ادرار
• ناشنوايي عصبي
• اختلالات چشم
• رسوب هايي در چشمها
• خال هايي در چشمها
• اختلال کليه
• نارسايي کليه
• رنگ غير طبيعي ادرار
• از دست دادن بينايي
• سرفه
• تورم عمومي
• تورم پا
• تورم مچ پا
• تورم پا
• فک کوچک پايين
• هيپوپلازي صورت مياني
• آب مرواريد
• چشمان بيرون زده
• پل بيني صاف
• بيني کج
• فتق مغبني
• شل شدن عضلات شکمي
• رکتودياستاز
• انگشتان غيرطبيعي
• مفاصل هيپر اکستنت شده
• کاهش تون ماهيچه اي
• آتروفي مغز
• قوسي کام بلند
• لب بالايي نازک
• ليوميوماتوز تراشه
• ليوميوماتوزبرونش
• ليوميوماتوز مري
• نفريت
• هيپوپاراتيروئيديسم
• عقب ماندگي ذهني
• عقب ماندگي گفتار
• عقب ماندگي رشد
• ناشنوايي
• نزديک بيني
• ضعيف در کنترل سر در نوزادان
• مشکل تغذيه اي در نوزادان
علت سندرم آلپورت
سندرم آلپورت به علت موتاسيون ارثي در ژن کلاژن به وجود مي آيد. اكنون مشخص شده است كه بيشتر موارد AS به د ليل جهش در ژن COL4A5كلاژن مي باشد.
اين ژن زنجير آلفا – 5 كلاژن نوع 4 راكد مي نمايد و روي كروموزوم X قرار گرفته است. به د ليل اينكه خانمها دو كروموزومXدارند(XX) خانمهاي مبتلا معمولا يك نسخه طبيعي و يك نسخه غير طبيعي از ژن را دارا مي باشند. اما مردان فقط يك نسخه كروموزوم X دارند.
(XY) لذا اگر جهش COL 4A5را به ارث ببرند اين نسخه غير طبيعي ژن تنها نسخه اي است كه دارند و اثرات آن شديدتر مي باشد. كلاژن نوع IV در غشاهاي پايه(BM)يافت مي شود كه سدها يي انتخا بي بين سلول ها مي باشند. در كليه، غشاي پايه گلومرول، فرآورده ها ي دفعي را به ادرار فيلتر مي كند درحاليكه مولكولها ي مفيد را در جريان خون نگه مي دارد.در سندرم آلپورت، كلاژن غير طبيعي اين عملكرد فيلتراسيون را مختل مي كند و منجر به از دست رفتن پروتئينها و گلبولها ي قرمز خون به ادرار مي گردد. عارضه خون در ادرار(هماچوري) يك علامت عمومي در همه ي انواع AS مي باشد. در گوش، كلاژن غير طبيعي در ناحيه حلزو ني منجر به ناشنوايي پيشرونده مي شود كه ابتدا توانايي شنيدن صداها ي بلند از دست مي رود. همچنين كلاژن غير طبيعي مي تواند روي عدسي چشم نیز تاثير بگذارد. در حال حاضر نارسا يي كليوي ناشي ازAS ، به وسيله ي دياليز يا براي برخي افراد با پيوندكليوي درمان مي شود. با اين وجود ژن درماني ممكن است يك روز درماني براي AS را با جايگزين كردن ژن COL4A5 معيوب فراهم آورد.
بحث در مورد درمان سندرم آلپورت:
در حال حاضر به علت عوارض نارسايي کليه و تنگي آئورت درمان با دياليز يا در برخي موارد به پيوند کليه درمان صورت می گیرد. درمان با ژن درماني و سلول هاي بنيادي هم از جمله روش های درمان می باشد.