همیشه همه ی منظور افراد از طریق رفتار های کلامی به فرد رسانده نمی شود. بسیاری از اوقات می توان با در نظر گرفتن حرکات فرد ، به نکات زیادی در باره وی دست یافت. بسیاری از روانشناسان از این روش برای درمان بیماران خود استفاده می کنند.
کارل راجرز، روان شناس معروف، گفته است که: «وظیفه روان درمانی تماماً عبارت است از پرداختن به ناکامی در ارتباطات …. ارتباطات واقعی هنگامی رخ می دهد که گفته ها را بشنویم ودرک کنیم، به ایده ها و نگرش ها از نقطه نظر طرف مقابل نگاه کنیم، احساس او را درک کنیم و به چهارچوب ذهنی او در رابطه با چیزی که از آن صحبت می کند دست یابیم.»
داشتن مهارت در برقراری ارتباط، هم در زندگی شخصی و هم در زندگی کاری و حرفه ای به انسان کمک می کند. هر چند مهارت در برقراری ارتباط شفاهی و کتبی هم حائز اهمیت است امّا روان شناسان اجتماعی بر این باورند که رفتارهای غیرشفاهی، درصد بزرگی از ارتباطات بین فردی روزانه ما را تشکیل می دهند. چگونه می توان مهارت های برقراری ارتباطات غیرشفاهی را بهبود بخشید؟
این توصیه ها می تواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید علائم غیرشفاهی سایر افراد را بخوانید و توانایی شخصی خود در برقراری ارتباط موثر را افزایش دهید.
۱) به علائم غیرشفاهی توجه کنید
انسان ها می توانند به شیوه های گوناگونی به برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات بپردازند. بنابراین به چیزهایی مانند تلاقی نگاه ها، حرکات سر و دست هنگام صحبت کردن، حرکات بدن و لحن صدا توجه کنید. تمام این علامت ها قادرند اطلاعات مهمی را که در قالب کلمات ادا نشده اند منتقل سازند. با توجه دقیق تر به رفتارهای غیرشفاهی سایر مردم، توانایی خود شما در برقراری ارتباط غیرشفاهی نیز افزایش و بهبود خواهد یافت.
۲) به رفتارهای ناسازگار توجه کنید
اگر حرف های آدم ها با رفتارهای غیرشفاهی آن ها همخوانی نداشت، شما باید حواستان را جمع کنید. برای نمونه، کسی ممکن است به شما بگوید که خوشحال است، در حالی که اخم کرده و به زمین خیره شده است. پژوهش ها نشان داده اند که هنگامی که کلمات با علائم غیرشفاهی همخوانی ندارند، معمولاً مردم آنچه گفته شده است را نشنیده گرفته و در عوض به علائم غیرشفاهی مثل حالت ها و هیجان ها توجه می کنند.
۳) به هنگام حرف زدن، بر روی لحن صدایتان تمرکز کنید
لحن و آهنگ صدا، ارزش اطلاعاتی خاصی دارد و به راحتی می تواند احساساتی از قبیل اشتیاق، بی علاقگی یا خشم را منتقل سازد. توجه کنید که چگونه لحن صدای شما بر واکنش دیگران نسبت به شما تأثیر می گذارد و سعی کنید با استفاده از لحن صدا بر ایده ها و مطالبی که می خواهید منتقل کنید تاکید نمائید. برای مثال، اگر می خواهید علاقه زیادتان به یک چیز را نشان دهید، اشتیاقتان را با به کارگیری یک لحن مهیج و پرشور بیان کنید.
۴) از تلاقی نگاه ها استفاده کنید
هنگامی که افراد به چشمان طرف مقابلشان نگاه نمی کنند، این طور به نظر می رسد که دارند از زیر بار چیزی شانه خالی می کنند یا سعی دارند چیزی را پنهان نگاه دارند. از سوی دیگر، تلاقی زیاد نگاه ها هم می تواند ستیزه جویانه، تحریک کننده یا تهدید آمیز جلوه کند. هر چند تلاقی نگاه ها بخش مهمی از ارتباطات است امّا به یاد داشتن این نکته نیز اهمیت دارد که یک تلاقی نگاه خوب به معنی خیره شدن ثابت به چشمان طرف مقابل نیست. برخی متخصصان ارتباطات انسانی توصیه می کنند که بین هر دو تلاقی نگاه، چهار تا پنج ثانیه فاصله بیاندازید.
۵) در مورد علائم غیرشفاهی سوال بپرسید
اگر از علائم غیرشفاهی طرف مقابل گیج شده اید از سوال پرسیدن واهمه نداشته باشید. یک ایده مناسب این است که تفسیر خود از آنچه گفته شده است را بازگو کنید و بپرسید که منظور او را درست متوجه شده اید یا نه. مثلاً در قالب جمله ای مانند «پس منظور شما این است که …»
۶) از علائم برای اثر بخش تر و با معنی تر کردن ارتباطات استفاده کنید
به یاد داشته باشید که ارتباطات شفاهی و غیرشفاهی، دست در دست هم برای رساندن یک پیام فعالیت می کنند. شما می توانید ارتباطات کلامی خود را با به کارگیری حرکات سرو دست که مؤید گفته های شما باشند بهبود ببخشید. این کار خصوصاً به هنگام سخنرانی یا ارائه مطلب در حضور تعداد زیادی از حضّار مفید است.
۷) همه علامت ها را با هم در نظر بگیرید
یک علامت منفرد می تواند معانی مختلفی داشته باشد و یا شاید کاملاً بی معنی باشد. کلید درک دقیق رفتار غیرشفاهی، در نظر گرفتن همه علائم با هم است. اگر شما تنها بر روی یک علامت دست بگذارید و تأکید کنید ممکن است به نتیجه گیری نادقیق و اشتباهی درباره آنچه طرف مقابل سعی دارد منتقل کند برسید.
۸) زمینه و بافت صحبت را در نظر بگیرید
هنگامی که با دیگران ارتباط برقرار می کنید همواره موقعیت و زمینه ای که در آن، ارتباط شکل گرفته است را در نظر بگیرید. برخی موقعیت ها نیازمند رفتارهای رسمی تری هستند که در شرایط دیگر ممکن است کاملاً به گونه متفاوتی تعبیر و تفسیر گردند. توجه کنید که رفتارهای غیرشفاهی برای موقعیتی که در آن قرار دارید مناسبند یا نه. اگر می خواهید ارتباطات غیرشفاهی خود را بهبود بخشید، توجه داشته باشید که علائم شما باید با موقعیتی که در آن قرار دارید همخوانی داشته باشند.
۹) آگاه باشید که علائم ممکن است بد فهمیده شوند
برای بعضی ها، محکم دست دادن نشانه شخصیت قوی و شل دست دادن نشانه کمبود تحمّل و شکیبائی است. این مثال نکته مهمی را درباره تحمل بدفهمی علائم غیرشفاهی نشان می دهد. مثلاً شل دست دادن ممکن است کاملاً به دلیل دیگری نظیر التهاب مفاصل باشد. همواره به یاد داشته باشید تمام رفتارهای یک فرد را با هم در نظر بگیرید.
۱۰) تمرین، تمرین، تمرین
بعضی افراد به نظر می رسد که راه و رسم استفاده مؤثر از ارتباطات غیرشفاهی و تفسیر صحیح علامت های دیگران را به طور ذاتی بلدند. این افراد کسانی هستند که معمولاً گفته می شود توانایی «خواندن فکر مردم» را دارا می باشند. شما نیز می توانید با بذل توجه کافی به رفتارهای غیرشفاهی و تمرین گونه های مختلف ارتباطات غیرشفاهی با دیگران، به این مهارت دست یابید. از طریق توجه کردن به رفتارهای غیرشفاهی و تمرین مهارت های خود، شما می توانید توانائی های ارتباطی خود را به نحو چشمگیری بهبود ببخشید.
