نرمی غضروف، یک بیماری است که در آن غضروف در زیرسطح استخوان کشکک (کلاهک زانو) نرم است. این وضعیت در میان جوانان، افراد ورزشکار رایج است، اما همچنین ممکن است در بزرگسالان مسن تر دچار ورم مفاصل زانو رخ دهد.
شایعترین علت درد مزمن زانو است. این بیماری در واقع نوعی نرم شدن غضروف کشکک است و علت این نرم شدن در اکثر اوقات حرکت نامتعادل کشکک روی مفصل زانو، رفتار نامناسب با زانو در حین فعالیت های بدنی یا ورزشی، ضربه و یا ضعف عضلات ران است.
آناتومی مفصل زانو
زانو بزرگترین مفصل بدن است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. قسمت پایینی استخوان ران، قسمت بالایی استخوان ساق و استخوان کشکک. قسمت انتهای پایینی استخوان ران روی ساق حرکات لولایی دارد و کشکک در فرورفتگی شیار مانند پهنی که در جلوی انتهای پایینی استخوان ران قرار دارد میتواند به طرف بالا و پایین حرکت کند. سطح پشتی کشکک و سطح جلویی انتهای پایینی استخوان ران پوشیده از غضروف هستند و این پوشش غضروفی اجازه میدهد تا کشکک بتواند به راحتی روی این شیار به بالا و پایین حرکت کند. مفصل بین کشکک و انتهایی پایینی و قدامی ران را مفصل پاتلوفمورال Patellofemoral joint میگویند.
کندرومالاسی کشکک چگونه ایجاد میشود
از عوامل مهمی که زمینه را برای ایجاد این بیماری مستعد میکند تغییر شکل مسیر شیار مانندی است که کشکک باید در حین بالا و پایین رفتن در جلوی قسمت پایینی استخوان ران طی کند. گاهی هم خود استخوان کشکک به علت عدم تعادل بافت هایی که به آن متصل میشوند به یک طرف منحرف یا کج میشود و به درستی در شیار مربوطه حرکت نمیکند. به این وضعیت حرکت نامناسب کشکک یا Patellar maltracking میگویند. نتیجه این وضعیت توزیع نامناسب نیروها است بطوریکه به قسمت هایی از غضروف کشکک فشارهایی بیش از قسمت های دیگر آن وارد میشود و همین امر موجب نرم شدن و ریش ریش شدن غضروف میشود.
بیماری در زنان بیشتر است بطوریکه شیوع آن در زنان دو برابر مردان است. در نوجوانان در سنین رشد بیشتر است و در ورزش هایی مثل دویدن، دوچرخه سواری، فوتبال، تنیس و اسکی بیشتر دیده میشود بخصوص اگر فرد ورزش را تازه شروع کرده باشد یا شدت انجام آنرا به ناگهان زیاد کند. به نظر میرسد در کسانی که صافی کف پا دارند یا زانوهای پرانتزی دارند این بیماری بیشتر دیده میشود.
علائم بیماری نرمی غضروف کشکک چیست
مهمترین علامت کندرومالاسی کشکک احساس درد گنگ و آزار دهنده‌ایست که بیشتر در داخل یا جلوی زانو احساس میشود. این درد موقع بلند شدن از زمین یا بلند شدن از روی صندلی بیشتر میشود. بخصوص موقعی که بیمار مدت زیادی نشسته است و میخواهد بلند شود دچار درد زانو میشود. درد در حین بالا یا پایین رفتن از پله زیاد میشود. همچنین اگر بیمار مدت زیادی دو زانو یا چهار زانو بنشیند دچار درد زانو میشود.
بعضی از بیماران ممکن است یک احساس سفتی یا پری در زانو داشته باشند. از علائم دیگر صدا دادن زانو است بطوریکه بیمار در حین حرکت زانویش احساس خرت خرت صدا دادن زانو میکند و یا حتی آنرا میشنود.
اگر بیماری مدت زیادی ادامه یابد به علت ضعیف شدن عضله چهارسر ران، بیمار دچار احساس خالی شدن زانو میکند.
درد و ضعف عضله چهارسر ران میتواند موجب بروز لنگش در بیمار شود.
تشخیص نرمی غضروف کشکک چگونه است
پزشک پس از صحبت با بیمار در باره مشکلات وی و پس از معاینه زانو از وسایلی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن ، ام آر آی یا آرتروسکوپی برای تشخیص بیماری کمک میگیرد.