اضطراب مسئله ای است که در ابتدا مشکل بسیار ساده ای به شمار می رود ، اما در صورتی که این مشکل ساده حل نشود می تواند باعث ایجاد اختلال در فرد شود. این اختلال باعث می شود که ذهن شما به طور کامل درگیر شود.
اضطراب ، بصورت موذیانه وناپیدا با بیقراری و زیركی خاصی ، بمرور تمام گوشه های ذهن را اشغال می كند وآرام آرام به پیش می تازد و مثل خوره همه جای وجود فرد را درگیر میكند. اضطراب از شیوع بسیار بالائی برخوردار است وفقط در ایلات متحده بیش از ۶۵ میلیون نفر را درگیر كرده است !بسیاری از ما در طول زندگی خود به درجاتی از اضطراب دچار شده یا میشویم.آیا خبر دارید كه علم پزشكی، بسرعت در حال كشف درمانهای مناسب برای این معضل است ؟در بسیاری از موارد ، نگرانی و اضطراب ، متعاقب خجالتی بودن ، افسردگی ، حملات اضطراب منتشر( پانیك )و یا بدنبال استرسهای شدید روحی پدید می اید.
نگرانی چیست ؟
نگرانی در حقیقت شكل ویژه ای از ترس است، درحقیقت مجموعه ای از حافظه ،تصویرسازی ، خاطرات قبلی ، وخلق و خو در ایجاد نگرانی دخالت دارند .نگرانی اشكال و چهره های متفاوتی از خود نشان میدهد اما اغلب با احساس ناامنی ، كم قدرتی و ناتوانی بروز میكند.اغلب ما منشاء این حالت ناگوار را در بیرون از خودمان تلقی میكنیم ، و سعی میكنیم زندگی ومحیطمان را مسؤل آن بدانیم! اما باید توجه داشته باشیم كه اینگونه تفكرات فقط آسیب پذیری ما را افزایش خواهد داد. اغلب مبتلایان خود این نكته را قبول دارند كه حتی در بهترین شرایط محیطی نیز درجاتی از نگرانی و اضطراب را تجربه خواهند كرد!
برخی از محقین تصور می كنند كه میزان كنترل مغزی بر تعدیل استرسها و اثرات آنها در مبتلایان به استرس كمتر از سایرین است، و ماده ای بنام گابا ( گاما آمینوبوتیریك اسید ) را درایجاد این مشكل دخیل می دانند و اعتقاد دارند كه كمبود این ماده یا پاسخ نامناسب سلولهای خاصی در مغز ( نسبت به آن ) میتواند استعداد فرد را نسبت به استرسها افزایش داده و باعث حالات اضطرابی گردد.برعكس كسانیكه مقادیر كافی گابا داشته و پاسخ مناسبی به آن میدهند ، انسانهائی آرام و خونسرد هستند. درمقابل برخی محققین اعتقاد دارند ژنی بنام اس.ال.سی.آ.۴ درافراد مستعد اضطراب وجود دارد كه باعث افزایش حالات اضطرابی ، بدبینی ، و تفكرات منفی گرایانه درآنها میگردد. بسیاری از محققین نیز نحوه ی زندگی و استرسهای دوران كودكی را در ایجاد اضطرابهای دوران بلوغ مؤثر میدانند.بهرحال و با هر مكانیسمی كه تصور كنیم ، بررسیهای مختلف وتصویر برداریهای پیشرفته مغزی نشانگر فعالیت بیش از حد بخشی از قشر مغز ( كورتكس سینگولیت ) در مبتلایان به اضطراب بوده است.
یكی از جدیدترین یافته های مااینست كه مغز ارگانی بسیار انعطاف پذیر بوده ، قابلیت تطابق بسیار بالائی را با محیط دارد.
باید توجه داشته باشیم كه :ما نمیتوانیم مغز خودمان را با یك مغز جدید جایگزین كنیم اما قادریم آن را مجددا شكل دهیم ، دوباره تربیت كنیم و آن را بار دیگر تنظیم ( Reset ) كنیم !شما قادر به تغییر آن هستید !
در بسیاری از موارد میتوان با كنكاش در گذشته و بازنگری آن آسیب زمینه ساز اضطراب و نگرانی را شناسائی كرد.
حملات پانیك یا اضطرابهای حمله ای :
گاهی اوقات سیستم هشداردهنده ی مغز انسان سیگنالهای خطر را اشتباه تفسیر میكند ، مثل اینكه برای خاموش كردن سیگار از چند سطل آب بهره گیرد !این سیستم هشدار دهنده در عمق مغز قرار گرفته است ولی بسادگی قابل تخریب و آسیب است ! از جمله علائم آسیب این سیستم میتوان به نگرانی اشاره كرد .در حملات پانیك فرد مرتبا از دوره های شدید و آزار دهنده ی اضطراب رنج می برد.تنفس تند ، افزایش ضربانات قلبی ،وموجی از ترس و نگرانی در سرتاسر بدن ، با تظاهرات مربوطه ی آن . در طول حمله ، شخص بیقرار شده و شدیدا نا آرام میگردد.ممكنست حملات پانیك باعث ترسهای مرضی مثل اجتماع گریزی ، ترس از صحبت كردن در جمع ، و… شود.درمانهای ایین حالت عبارتند از دارودرمانی و حساسیت زدائی تدریجی ، به این معنی كه بتدریج و در شرایط كنترل شده ، بیمار را در همان شرایط اضطراب آور قرار میدهند و بمرور بر شدت آن می افزایند ، تا جائی كه اثرات نا مطلوب آن را از بین ببرند.میزان موفقیت این روش را بین ۶۰ ۸۰% ذكر كرده اند.نوع دیگری از اضطراب نیز هست كه با حملات پانیك ( اضطرابهای حمله ای شدید ) تظاهر میكند اما بندرت بصورت منفرد مورد توجه قرار می گیرد، این حالت را اختلال اضطرابی منتشر یا (G.D.A ) می نامند.( در اینجا قصد وارد شدن به مباحث پیچیده و تخصصی اضطراب را نداریم ، بهمین خاطر به ذكر نام این موارد اكتفا می كنیم.)
برخی داروهای مورد استفاده در بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی( مصرف خودسرانه ی هیچیك از این داروها را به شما توصیه نمی كنیم) :
بنزودیازپینها :
شایعترین داروهای ضد اضطراب را این گروه به خود اختصاص می دهد ، اینها با خاموش كردن سیستم اعلام خطر در مغز ، عمل میكنند ، عیب اصلی و مهم اینها ، ایجاد عادت وحتی اعتیاد است ، همچنین در برخی موارد با مواد الكلی تداخل اثر بسیار خطرناك و كشنده ای خواهند داشت . بهمین خاطر معمولا بصورت كوتاه مدت استفاده می شوند.
داروهای مسدود كننده بتا :
این داروها كه معروفترینشان پروپرانولول یا ایندرال است ، میتوانند اثرات جانبی اضطراب مثل لرزش دستها ، طپش قلب ، تعریق و… را مهار كنند .بهمین خاطر معمولا یكساعت قبل از قرار گرفتن در شرایط استرس زا ( مثل سخنرانی ، مجامع عمومی ، امتحان ، و… ) با مقادیر تعیین شده توسط پزشك ، مصرف میشوند و گاهی با صلاحدید پزشك بصورت مرتب و منظم تجویز می شوند.
نكته مهمی كه درمورد این داروها باید به آن توجه داشته باشیم ، منع مصرف آن در مبتلایان به آسم است.
بوسپیرون یا بوسپار یكی از داروهای ضد اضطراب جدید است كه اثرات آرامبخشی و اعتیادآور ندارد اما تاثیرآن كمتر از بنزودیازپین هاست .
داروهای ضد افسردگی :
این داروها نیز نقش ضد اضطرابی خوبی دارند. برخی داروهای این گروه با مهار برداشت مجدد سروتونین عمل می كنند . داروهای فوق خصوصا در بیمارانی كه بیش از حد به فكر فرو می روند ، بسیار ارزشمند خواهند بود. تفكر بیش از حد نیز مثل سردردهای شدید است ، بدین معنی كه برطرف شدن آن به فرد احساس آرامش و شادابی خواهد داد. درحقیقت این احساس به فرد دست خواهد داد كه شخص دیگری شده است ، البته در حقیقت این شخص خود اوست اما در لباسی سالم و شاداب.داروهای مهار كننده بازجذب سروتونین در حملات پانیك بسیار مناسبند.
داروهای مهار كننده مونو آمینو اكسیداز :
داروهای این گروه مثل ناردیل نیاز به تغییر رژیم غذائی دارند ، بهمین خاطر چندان پرطرفدار نیستند اما در مواردی خاص ، ارزشمندند.
