یکی از مسائلی که امروزه بسیاری از افراد دچار آن هستند و سالانه میلیون ها نفر برای درمان آن به پزشک مراجعه می کنند ، افسردگی است. افسردگی می تواند دلایل متعددی داشته باشد و همچنین روانشناسان این اختلال را به چند دسته تقسیم کرده اند که در این مطلب به بررسی هر یک می پردازیم.
طبقه بندی افسردگی
خفیف، متوسط، شدید
افسردگی خفیف: در افسردگی خفیف، خلق پایین ممكن است ایجاد شود وبعد از مدتی از بین برود. این بیماری اغلب بعد از یك واقعه استرس زا بروز می كند. شخص ممكن است به غیر از احساس خلق پایین، احساس اضطراب و نگرانی هم داشته باشد. تغییر در نحوه زندگی، اغلب تمام آن چیزی است كه برای درمان این نوع افسردگی لازم است.
افسردگی متوسط: در افسردگی متوسط، خلق پایین طول كشیده و باقی می ماند و شخص دچار علایم جسمی نیز می گردد. گرچه این علایم از فردی به فرد دیگر فرق می كند. در چنین مواردی، فقط تغییر در نحوه زندگی به ندرت باعث بهبودی میشود و نیاز به درمان دارویی هم وجود دارد.
افسردگی شدید: افسردگی شدید یك بیماری تهدیدكننده زندگی می باشد كه دارای علایم شدیدی می باشد. بیمار دچار علایم و مشكلات جسمی، هذیان ها و توهمات شده و مراجعه به پزشك در اولین فرصت از اهمیت زیادی برخوردار است.
سایر اصطلاحات افسردگی
سایر اصطلاحاتی كه بطور رایج در پزشكی برای توصیف انواع افسردگی بكار می روند عبارتند از: افسردگی واكنشی، افسردگی درون زاد، افسردگی عصبی، افسردگی روانی، افسردگی دوقطبی، افسردگی یك قطبی، افسردگی تهییجی، افسردگی تاخیری، افسرده خویی، افسردگی پنهان، افسردگی عضوی، افسردگی راجع به كوتاه مدت و افسردگی مفصلی.
افسردگی واكنشی: پزشكان از اصطلاح افسردگی واكنشی (Reactive Depression) در دو مورد استفاده می كنند. در مورد اول، به افسردگی هایی كه به علت یك حادثه استرس زا ایجاد شده است، واكنشی اطلاق میشود كه مدت این افسردگی ها هم معمولاً زیاد نیست. چنین افسردگی هایی را می توان به صورت یك پاسخ طبیعی تشدید یافته در مقابل ناملایمات زندگی نیز درنظر گرفت.
انجام مشاوره، حمایت خانواده، كنترل استرس و بعضی از اقدامات عملی، ممكن است تمام آن چیزهایی باشند كه برای درمان این بیماری لازم هستند.
با اینحال، یك حادثه استرس زا می تواند باعث شروع افسردگی شدیدی شود و افرادی كه مستعد به این بیماری هستند می توانند بعد از شروع بیماری شان، زندگی پراسترسی را داشته باشند. در صورت وقوع چنین وضعیتی، بسیار مشكل است كه دقیقاً بگوییم كه این افسردگی، واقعاً واكنشی به استرس بوده است.
اصطلاح واكنش افسردگی را همچنین برای مواردی كه یك شخص هنوز می تواند به موقعیتهای اجتماعی واكنش نشان داده و از آن لذت ببرد نیز بكار می برند.
افسردگی درون زاد: افسردگی درون زاد: (Endogenous Depression) بدون هیچ دلیلی ایجاد میشود. این افسردگی معمولاً شدید بوده و بیمار احتمالاً دچار علایم جسمی افسردگی همچون از دست دادن اشتها و كاهش وزن، صبح خیلی زود از خواب بیدار شدن، بدتر شدن خلق در هنگام صبح و كاهش میل جنسی، می باشد. این نوع افسردگی معمولاً فقط با درمان، بهبود می یابد.
اشكالی كه استفاده از این نوع روشها برای توصیف انواع افسردگی وجود دارد این است كه همین علایم بیماری می تواند در بعضی افراد به علت حوادث استرس زا ایجاد شود. بعلاوه، فقط بخاطر اینكه شما قادر نیستید كه روی یك حادثه استرس زا انگشت بگذارید و ان را مشخص نمایید كه باعث بروز افسردگی شده است به این معنی نیست كه چنین حادثه استرس زایی وجود نداشته است.
افسردگی عصبی: اصطلاح افسردگی عصبی (Neurotic Depression) برای توصیف نوع خفیفی از افسردگی بكار می رود كه در آن، در بعضی روزها حال بیمار خوب است و در بعضی روزها حالش بد میشود. چنین بیمارانی معمولاً عصرها بیشتر احساس افسردگی می كنند. در چنین نوعی از افسردگی، بیمار ممكن است شبها در بخواب رفتن مشكل داشته باشد و در نیمه هی شب هم از خواب بیدار میشود، اما این افراد صبح های زود بیدار
نمی شوند. بعضی از این بیماران بیش از حد می خوابند و بعضی نیز احساس می كنند كه بیشتر از معمول تحریك پذیر شده اند.
افسردگی روانی: افسردگی روانی (Psychotic Depression) یك افسردگی شدید بوده و بیمارانی كه به چنین افسردگی دچار میشوند به علایم جسمی آن نیز مبتلا شده و ممكن است ارتباطشان را با واقعیت از دست بدهند. آنها ممكن است به هذیانها و یا توهمات نیز دچار شوند. بیماران مبتلا به افسردگی روانی همیشه به درمان پزشكی نیاز دارند.
افسردگی دوقطبی: افسردگی دوقطبی (Bipolar Depression) نام دیگر بیماری شیدایی افسردگی (مانیك دپرسیو) می باشد. افراد مبتلا به بیماری شیدانی افسردگی در بعضی مواقع دچار خلق بالا هستند و در دوره هایی نیز به خلق پایین دچار می شوند كه می تواند افسردگی آن خفیف ویا شدید باشد. وقتی چنین بیمارانی در حالت خلق بالا (شیدانی) قرار دارند آنها احتمالاً احساس خوشحالی و سرخوشی دارند، به خواب و خوراك كمتر از حد معمول نیاز دارند و احساس می كنند كه حال عمومی شان خیلی خوب است. آنها در چنینمواقعی دارای انرژی زیادی می باشند، خیلی سریع و تند حرف می زنند و احساس می كنند كه انگار افكار در مغز آنها در حال مسابقه دادن هستند. قضاوت آنها مختلف و بد شده و ممكن است دچار هذیانها و یا توهمات نیز بشوند اما این هذیانها و توهمات با آن نوعی كه در افسردگی روانی دیده میشود فرق دارد و محتوای آنها بسیار مثبت تر است. در چنین مواقعی بعضی از بیماران فكر می كنند كه خیلی پولدار هستند و آدم معروفی شده اند و یا اینكه از قدرت زیادی برخوردارند. این خلق بالا نیز همانند خلق پایین می تواند به بیمار آسیب برساند. گاهی اوقات قضاوتهای نادرست و توهمات آنها منجر به ایجاد مسایل مالی میشود. در بعضی موارد، این بیماران خرجها و ولخرجی های زیادی انجام می دهند.
افسردگی یك قطبی: افسردگی یك قطبی (Unipolar Depression) اصطلاحی است كه برای توصیف افسردگی ای كه در اكثریت افراد ایجاد میشود بكار می رود و نشان دهنده این است كه در این نوع افسردگی، فقط خلق پایین دیده میشود و خلق بالا در آن رخ نمی دهد.
افسردگی تهییجی: افسردگی تاخیری (Retarded Depression) نیز توصیف علایم نوعی افسردگی است كه فرآیندهای جسمی و ذهنی بیمار، كند و آهسته شده و اشكال در تمركز حواس نیز اغلب وجود دارد. وقتی كه این بیماری خیلی شدید میشود، بعضی از این افراد حتی نمی توانند حركت كرده، حرف بزنند و یا غذا بخورند.
افسرده خویی: اصطلاح افسرده خویی (Dysthymia) به افسردگی خفیف و طول كشیده اطلاق می گردد. پزشكان در مواردی كه در یك دوره دو ساله به مدت بیش از دو ماه، افسردگی در فردی ایجاد شود، چنین تشخیصی را مطرح می سازند. علایم اصلی این بیماران، تردید و بی تصمیمی و كم شدن باعث طبع می باشد. در چنین بیمارانی، روان درمانی ممكن است بهتر از دارو درمانی جواب بدهد.
افسردگی پنهان: افراد مبتلا به افسردگی پنهان (Masked Depression) اظهار می دارند كه اصلاً احساس افسرده بودن ندارند (حتی با وجودیكه سایر علایم افسردگی را دارا می باشند). در چنین افرادی ممكن است قبل از اینكه تشخیص افسردگی داده شود، آزمایشات و معاینات متعددی برای پیدا كردن مشكلشان انجام شود. علایم جسمی مثل درد سینه یا مشكلات خوابیدن این بیماری با مصرف داروهای ضدافسردگی بهبود می یابد.
افسردگی عضوی: افسردگی عضوی یا ارگانیك (Organic Depression) نامی است كه به نوعی افسردگی داده شده است كه به علت یك بیماری جسمی و یا مصرف بعضی از داروها ایجاد شده است.
افسردگی راجعه كوتاه مدت: اصطلاح افسردگی راجعه كوتاه مدت (Brief Recurrent Depression) به نوعی از افسردگی گفته میشود كه افسردگی شدید فقط به مدت چند روز ایجاد میشود و سپس برطرف می گردد.
افسردگی فصلی: اصطلاح افسردگی فصلی به نوعی افسردگی گفته میشود كه به علت كم تابیدن نور خورشید در روزهای كوتاه زمستان ایجاد می گردد. این بیماران ممكن است میل زیادی به خوردن چیزهای شیرین و یا شكلات داشته باشند و در طی ماههای زمستان، نیاز آنها به خوابیدن افزایش می یابد.