با توجه به علاقه زیاد بدنسازان به استفاده از مکمل های ورزشی برای عضله سازی، روز به روز به طرفداران این قبیل داروها افزوده می شود می خواهیم از عوارض و تاثیرات منفی این داروها بیشتر بدانیم و به اطلاعاتمان بیافزاییم با ما همراه باشید
بسیاری از این داروها از مشتقات هورمون مردانه تستوسترون هستند (مانند اکسی متالون) که به میزان حدود ۱۰ برابر دوز درمانی معمول برای افزایش حجم عضلات مورد استفاده قرار می گیرند.
سید علی فاطمی عضو هئیت مدیره انجمن داروسازان ایران درخصوص مصرف این نوع داروها می گوید: در مجموع مصرف هیچ دارویی برای بدن سازی مجاز نیست؛ به همین دلیل داروهایی که در بعضی باشگاه ها در دسترس ورزشکاران قرار می گیرد، همگی از مسیر های قاچاق تهیه می شوند لذا ضرری که از جانب این داروها به مصرف کنندگان وارد می شود، هم به دلیل عوارض جانبی ذاتی این محصولات است و هم به این دلیل این که هیچ نظارتی روی این کالاها وجود ندارد.
وی افزود: بخش زیادی از داروهای موجود در بازار فرآورده های بدن سازی، تقلبی هستند و اگر هم تقلبی نباشند، احتمالا به دلیل رعایت نشدن شرایط نگهداری قابل مصرف نیستند. به همین دلایل به عنوان یک توصیه کلی از ورزشکاران درخواست می شود که به هیچ وجه به منظور بدن سازی از دارو استفاده نکنند.
به گفته این متخصص فارماکولوژی تجمع آب و نمک در بدن، ایجاد جوش صورت، طاسی، تحریک پذیری، پرخاشگری، کوتاه شدن قد، حمله قلبی و مشکلات کبدی از جمله عوارض جانبی این دسته از داروها هستند.
رواج مصرف هورمون رشد و انسولین در بین ورزشکاران
وی با ابراز تاسف از این که مصرف هورمون رشد و هورمون انسولین در بین برخی از ورزشکاران رشته بدن سازی رایج شده است ادامه می دهد: افزایش فشار خون، دیابت و بدشکل شدن استخوان ها، از عوارض جانبی شایع هورمون رشد بوده و افت قند خون با علائم احساس خواب آلودگی، ضعف، گیجی و حتی کما از عوارض مصرف بیش از حد هورمون انسولین محسوب می شود.
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران هشدار می دهد: بعضی از داروهای مورد مصرف در بدن سازی، با افزایش هورمون آدرنالین بدن باعث افزایش فعالیت دستگاه عصبی و در نتیجه افزایش انرژی در مصرف کننده می شوند (مانند یوهیمبین) که اضطراب، تندی ضربان قلب، افزایش فشار خون، بی‌خوابی از عوارض جانبی شایع این داروها هستند و در موارد نادر نیز حملات وحشت، توهم، سردرد، سرگیجه، گُرگرفتگی پوست و حتی نارسایی کلیوی و تشنج می تواند اتفاق بیافتد.
چنانچه مکمل ها از داروخانه ها تهیه شوند جای نگرانی نیست
فاطمی با اشاره به این که جدا از داروها، مکمل های غذایی از جمله فرآورده هایی هستند که مورد توجه بدن سازها قرار می گیرند، بیان می کند: پروتئین ها (از جمله کراتین) اسید های آمینه (مانند آرژینین) و مشتقات آنها، ویتامین ها (مانند ویتامین ای)، پروبیوتیک‌ها، آنزیم‌های گوارشی و مواد معدنی در فهرست مکمل ها قرار دارند که اگر این محصولات از طریق داروخانه ها تهیه شوند، جای هیچ نگرانی نیست.
وی می افزاید: چون هم از منبع تهیه آنها و هم شرایط نگهداری شان اطمینان وجود دارد، هرچند در صورتی که در استفاده از این ترکیبات دقت کافی صورت نگیرد مصرف بیش از حد آنها می تواند عوارض خطرناکی مانند بالا رفتن فشار خون و آسیب کلیه ها را به همراه داشته باشد.
همان طور که از سوی وزارت بهداشت تاکید شده و بر اساس بخشنامه سازمان غذا و دارو، عرضه مکمل های غذایی فقط در داروخانه‌های سراسر کشور مجاز است زیرا موضوع تقلب و قاچاق در خصوص مکمل‌های غذایی یکی از مشکلات شایع در عرصه جهانی تولید و پخش این فرآورده‌هاست که متاسفانه بازار ایران نیز به این مشکل مبتلا شده است.
مهدی سجادی دبیر انجمن داروسازان ایران نیز با اشاره به قاچاق مکمل‌های غذایی به دلیل وجود کارگاه‌های متعدد زیر پله‌ای در کشورهای همسایه و شیوع تولید غیر قانونی آن بیان می کند: این موضوع از اهمیت خاصی برخوردار است و به همین دلیل وزارت بهداشت، بحث واردات، تولید و عرضه آنها را به دقت دنبال می‌کند.
وی در خصوص عوارض استفاده از مکمل های قاچاق و تقلبی عنوان می کند : مکمل‌های غذایی وارداتی و تولید داخل جهت مصرف باید دارای استانداردهای مناسب بوده و انحراف از این استانداردها می‌تواند موجب بروز عوارض و آسیب‌های جدی به مصرف‌کنندگان شود.
سجادی ادامه می دهد: عموم مکمل‌های غذایی که به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند، فرآورده‌هایی هستند که نتوانسته‌اند حداقل‌های استاندارد و تأییدیه‌های بین‌المللی را اخذ کنند.
دبیر انجمن داروسازان ایران خالص نبودن مواد موثره یا اضافه کردن ماده ناخالص به همراه ماده موثره را یکی از انواع تقلبات در مکمل های غذایی قاچاق عنوان کرده و تصریح می کند: کیفیت نداشتن ماده مؤثره که باعث افت مقدار ماده مؤثره در طول زمان پایداری محصول می‌شود، می‌تواند یکی از انواع تقلبات در مکمل‌های غذایی قاچاق باشد.
به گفته وی آلودگی به مواد پاتوژن میکروب‌ها که باعث تجزیه مواد مؤثره می‌شود و احتمال ایجاد بیماری یا صدمه جسمی در صورت استفاده را به دنبال خواهد داشت، در برخی موارد مشاهده می‌شود.
سجادی به وجود مواد سمی در مکمل های تقلبی و قاچاق اشاره کرده و بیان می کند: وجود مواد سمی یا باقیمانده حشرات به همراه مواد مؤثره (در خصوص فراورده‌های گیاهی) و همچنین جدید بودن فرآورده و فقدان اطلاعات کافی به جهت سالم و ایمن بودن مصرف آن از نظر ایجاد بیماری یا آسیب‌دیدگی نیز در خصوص مکمل‌های قاچاق مطرح است.
بهتر است افراد قبل استفاده از هر نوع دارو و مکمل غذایی برای پرورش اندام و بدنسازی با پزشک مشورت کنند و با صلاحدید و تجویز وی اقدام به مصرف هر نوع دارو یا مکمل کنند تا گرفتار عوارض جسمی جبران ناپذیر در اثر مصرف داروها و موادی که صرفا باید از داروخانه که تنها مرجع رسمی تهیه این محصولات است، نشوند.
گزارش از زهرا رحیمی
