سرطان کولورکتال از سرطانهایی است که در راست روده یا روده بزرگ است. هر دو این اندام ها در قسمت های پایین تر از دستگاه گوارش قرار گرفته است. روده بزرگ درسمت راست روده است .وقتی که زود تشخیص داده شود ، قابل درمان است.
این سرطان اول به صورت پولیپ (غده های خوش خیم در سطح داخلی روده بزرگ) ظاهر می شود.
دو نوع شایع پولیپ ها عبارتند از: آدنوم و هیپرپلاستیک.
پولیپ ها در رشد سلول ها و ترمیم دیواره روده بزرگ اختلال ایجاد می کنند. بیشتر پولیپ ها خوش خیم می باشند، اما برخی از آنها سرطانی می شوند.
اگر این پولیپ ها را زود تشخیص داده و از روده بزرگ خارج کنیم، از سرطان کولورکتال جلوگیری می‌شود.
عوامل خطر سرطان کولورکتال که نمی توان آنها را تغییر داد
– سن : بیشتر مبتلایان به این نوع سرطان بیشتر از 50 سال سن دارند.
– ابتلا به بیماری های التهابی روده و یا پولیپ روده
– سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان کولورکتال
– سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه و یا تخمدان
عوامل خطر سرطان کولورکتال که می توان آنها را کنترل کرد
– رژیم غذایی دارای مقدار زیادی گوشت قرمز و یا گوشت های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس
– چاقی
– چاقی شکم
– کمی تحرک بدنی
– سیگار کشیدن
– نوشیدن الکل
علائم هشداردهنده سرطان کولورکتال
معمولا هیچ علامتی برای این سرطان وجود ندارد. برای این منظور بهترین کار غربالگری (کولونوسکوپی) می باشد.
هرچه قدر زودتر سرطان را تشخیص دهیم، درمانش بهتر خواهد بود.
سرطان که پیشرفت کند، بیمار ممکن است متوجه خون در مدفوع خود شود، درد شکم داشته باشد، تغییر اجابت مزاج داشته باشد (گاهی یبوست و گاهی اسهال داشته باشد)، کاهش وزن بدون دلیل داشته باشد و احساس خستگی کند.
زمانی که این علائم ظاهر می شوند، تومور بزرگ شده است و درمان سخت تر است.
کولونوسکوپی واقعی
از آنجایی که نمی توان متوجه این سرطان شد (علامتی ندارد)، لذا غربالگری تنها راه تشخیص آن می باشد.
در آغاز سن 50 سالگی، بیشتر مردم باید کولونوسکوپی را هر 10 سال یک بار انجام دهند.
در روش کولونوسکوپی، برای بررسی روده بزرگ و راست روده، یک دوربین کوچک را وارد روده می کنند.
این آزمایش تنها تومورها را مشخص نمی کند، بلکه پولیپ ها را از بدن خارج می کند و به این وسیله از سرطان کولورکتال جلوگیری می شود.
کولونوسکوپی مجازی
در کولونوسکوپی مجازی، با استفاده از سی تی اسکن، تصاویر سه بعدی از کولون (روده بزرگ) گرفته می شود و از دوربین استفاده نمی شود.
با این روش می توان پولیپ و دیگر ناهنجاری ها را دید، ولی پولیپ ها را نمی توان از بین برد، در حالی با کولونوسکوپی واقعی می توان پولیپ ها را از بدن خارج کرد.
عکسبرداری با اشعه ایکس از روده بزرگ
در این روش، با استفاده از یک مایع گچی به نام باریوم می توان پولیپ ها، تومورها و تغییرات بافت داخل روده بزرگ و مقعد را دید.
همانند کولونوسکوپی مجازی، هر گونه ناهنجاری که با این روش دیده می شود نیاز به پیگیری با کولونوسکوپی واقعی دارد.
راه های تشخیص سرطان کولورکتال
اگر آزمایش نشان داد که توموری وجود دارد، قدم بعدی بیوپسی (نمونه برداری از بافت روده) می باشد.
با کولونوسکوپی، پزشک پولیپ ها و نمونه بافت های غیرعادی را از روده بزرگ برمی دارد.
سپس این بافت ها را در زیر میکروسکوپ نگاه می کند تا ببیند سرطانی شده اند یا نه.
مراحل سرطان کولورکتال
وجود سرطان در هر یک از مراحل زیر، نوع درمان را مشخص می کند.
– مرحله صفر : سرطان تنها در لایه داخلی روده بزرگ یا مقعد قرار دارد.
– مرحله 1 : سرطان دورتر از دیواره داخلی روده بزرگ یا مقعد منتشر نشده است.
– مرحله 2 : سرطان در لایه عضلانی روده بزرگ یا مقعد انتشار یافته است.
– مرحله 3 : سرطان در همان منطقه، در یک و یا چند گره لنفاوی انتشار یافته است.
– مرحله 4 : سرطان به دیگر مناطق بدن انتشار یافته است مانند: کبد، ریه و استخوان ها.
جراحی برای سرطان کولورکتال
در تمام مراحل سرطان، یکی از رایج ترین درمان ها، جراحی و بیرون آوردن تومور می باشد.
در مواردی که سرطان گسترش یافته است، ممکن است لازم باشد بخشی از روده بزرگ یا مقعد را برداریم. میزان بهبودی در جراحی بسیار زیاد است.
اگر تومور به قسمت های مختلف بدن پخش شده باشد، جراحی درمان کننده سرطان نیست، اما می تواند تومورهای اضافی را بردارد و علائم سرطان را کاهش دهد.
درمان سرطان کولورکتال
هنگامی که سرطان در مرحله 3 باشد، گاهی اوقات درمان می شود.
درمان شامل: جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی می باشد.
پرتودرمانی و شیمی درمانی، علائم سرطان را کم می کنند و بیماران می توانند بیشتر زندگی کنند.
روش فرسایش بسامد رادیویی (RFA)
اگر به طریقه جراحی، تومورها از بین نروند، RFA لازم می شود.
فرسایش بسامد رادیویی، سوزاندن تومور با استفاده از گرمای شدید است.
توسط سی تی اسکن، پزشک یک دستگاه سوزن مانند را وارد بدن می کند تا تومور و مناطق اطراف آن را بسوزاند.
پیشگیری از سرطان کولورکتال
با رژیم غذایی درست و ورزش می توان از این سرطان جلوگیری کرد.
بهترین رژیم عبارت است از: رژیم غذایی کم چرب به همراه مقداری فیبر و میوه ها و سبزیجات.
بهترین میزان ورزش عبارت است از: 5 روز و یا بیشتر در هفته و هر بار به مدت 30 دقیقه.
