بسیاری از افراد هستند که در برقراری ارتباط دیگران مشکل دارند. این که فرد نمی تواند با اجتماع ارتباط برقرار کند ، مسئله ای است که به تربیت شخصیت وی از دوران کودکی باز میگردد. در این مطلب قصد داریم که دلایل بروز چنین اختلالی را بررسی کنیم.
«من تنها هستم» «دوستی ندارم» «نمی دانم چگونه با افراد جدید برخورد كنم» «افراد جدید را ملاقات می كنم، اما نمی توانم به آن ها نزدیك شوم».
بیماران افسرده هر روز جملاتی مانند جملات فوق را به من می گویند. اغلب آنان عدم شركت در زندگی اجتماعی را مربوط به واقعه ای می دانند كه در كودكی در ضمیر ناخودآگاه جا گرفته است. شاید این گونه باشد؛ اما من راه حل را در برگشت به گذشته نمی دانم، بلكه در كمك كردن به آنان برای پیوستن به شبكه ی ارتباط اجتماعی در زمان حال، تشخیص می دهم.
گوشه گیری كامل فقط افراد نادری را راضی می كند. هر فردی نیاز به انواع مختلف ارتباط با مردم دیگر دارد. به هر حال نوع دقیق شبكه ی ارتباط اجتماعی برای هر كس بستگی به هدف ها و نیازمندی های او دارد. آن چه برای یكی خوب است، امكان دارد برای دیگری درست نباشد.
شبكه ی ارتباط اجتماعی رضایت بخش
همه ی شبكه های ارتباط اجتماعی رضایت بخش با وجود خصوصیات مختلف، مشخصات معین و كلی دارد.
۱ شبكه ی ارتباط اجتماعی به عنوان تكیه گاهی امنیتی، سودمند است. شما احساس تعلق داشتن می كنید. افرادی كه شما را می شناسند و قبولتان دارند، آن چه را می توانید از یكدیگر انتظار داشته باشید درك می كنند. می دانید وقتی كه بیمار می شوید چه كسی به دیدن شما می آید، چه كسی گل برایتان می فرستد، چه كسی تلفن می كند، و تا زمان به دست آوردن مجدد سلامتی چه كسی خود را نشان نمی دهد؟
۲ شبكه ی ارتباط اجتماعی شامل انواع روابط است. از ارتباط سطحی گرفته تا ارتباط بسیار نزدیك. دوستی وجود دارد كه علاقه مندید با او به ماهیگیری بروید، ولی هرگز درباره ی خرید با او صحبت نمی كنید یا دوستی دارید كه علاقه مندید او را دوبار در سال ملاقات كنید و دوستی كه هفته ای دوبار مشكلات خود را با او در میان می گذارید. امید است شبكه ی شما دارای دو یا سه نفری باشد كه بتوانید و بخواهید مسائل بسیار شخصی خود را با آنان در میان بگذارید.
۳ شبكه ی ارتباط اجتماعی شما متناسب با نیازهای ویژه ی شما است. اگر از نظر اخلاقی فرد برون گرایی هستید ممكن است به یك شبكه ی فعال دایمی كه شامل افراد بسیاری است، نیاز داشته باشید. از دوستان كم و شب های آرام كه درون گرا را راضی می كند حوصله تان سر می رود. مواظب باشید خیلی یكنواخت نباشد. بزرگ ترین برون گراها هم نیاز به لحظات آرام با دوستان نزدیك دارند. بزرگترین درون گراها نیز ممكن است گه گاه، شركت در یك جشن را دوست داشته باشند.
۴ شبكه ی ارتباطی شما دایماً تغییر می كند، چون در جریان زندگی، شما هم تغییر می كنید. همكار شغلی شما ممكن است دوستی نزدیك یا فرد كسالت آوری شود كه مجبور به دوری از او شوید. ممكن است علاقه مندی به ماهیگیری را از دست بدهید و دوستدار بازی بریج بشوید. ممكن است غنی تر یا فقیرتر بشوید، كارتان را تغییر دهید، ازدواج كنید، طلاق گرفته یا بیوه شوید، بچه دار شوید، به شهر دیگری منتقل شوید یا گرفتار تغییرات دیگری كه در زندگی پیش می آید، بشوید. هر یك از این موارد نیازها یا امكانات مختلفی پیش می آورد و شما باید شبكه ی اجتماعی خود را تغییر دهید.
شبكه ی ارتباط اجتماعی غیر رضایت بخش
افرادی كه دارای شبكه های اجتماعی غیر رضایت بخش هستند به پنج طبقه تقسیم می شوند.
۱ فرد تنها: زن یا مردی كه در تنهایی زندگی می كند. شاید دارای فامیل باشد، ولی ارتباط با والدین، خواهر و برادرها، عموزاده ها و خاله زاده ها، كم، سطحی، یا بد است. فرد تنها با همكار، مغازه دار صحبت می كند، ولی نه بیش تر از آن. این افراد هر چه بیش تر به این وضع ادامه دهند مهارت اجتماعی آنان كم تر می شود و بیش تر از تماس های اجتماعی دوری می كنند.
۲ فردی كه دارای شبكه ی ارتباط اجتماعی نیست ولی ارتباطاتی (معمولاً به ندرت) با افراد دیگر دارد: برای مثال فرد مجردی كه گاهی اوقات با فرد دیگری دوستی می كند، ولی اغلب چون نمی توانند نیازهای یكدیگر را برآورند روابطشان قطع می شود.
۳ زوج هایی كه از مردم دورند: این دسته زن و شوهری هستند كه از بقیه ی دنیا جدا شده اند. هر یك از آن دو انتظار دارد كه همسرش تمام نیازهای او را برآورد، ولی چون این كار برای زمانی طولانی غیر ممكن است، تنش ها و رنجش هایی به وجود می آید كه اغلب سبب مشكلاتی در زندگی زناشویی می شود.
۴ شخصیت مسدود شده كه نمی تواند مسائل درونی و خصوصی خود را با دیگران در میان بگذارد: دكتر آرنولد لازاروس در كتاب خود به نام «رفتار درمانی و ماورای آن» یك شخصیت مسدود شده را به صورت تصویری نشان می دهد. او می تواند روابط سطحی E D C برقرار كند، اما هرگز نمی گذارد كه افراد به حوزه ی A او برسند، به همین دلیل از ارتباط نزدیك محروم است. خارجی ترین سطح، نماینده ی سطحی ترین روابط اجتماعی است كه ممكن است بگویید «نام من است» «كیك شكلاتی را خیلی دوست دارم» «از فیلم دیشب تلویزیون لذت بردم».
درونی ترین سطح (A) نشان دهنده ی شخصی ترین مسائلی است كه می توانید احتمالاً درباره ی خود بگویید. این شامل احساسات عمیق و ایده هایی است كه شما را آسیب پذیر می كند.
سطوح B D نماینده ی یك رشته سطوح ارتباطی است كه چندان مطابق محتوای گفته های پر اهمیت شما نیست. سطح D شما ممكن است سطح B برای دیگری باشد. به هر حال افراد به ندرت در برقراری ارتباطات خود در سطح مناسب مشكل دارند.
در داویر متحدالمركز قسمت چپ دایره ی نسبتاً كوچك A نشان می دهد كه سطح منحنی متناسب با سطوح ارتباطی دیگر است.
در دوایر متحدالمركز وسط A بزرگتر شده دیوار محكمی به دورش كشیده می شود، بدین معنی كه فرد چیزهای كمتری برای در میان گذاشتن دارد و دیواری به دور ارتباط خود كشیده است كه نمی تواند افكار و احساسات خود را به راحتی، در روابط نزدیك آشكار سازد.
سومین دوایر متحدالمركز اوج پیشرفت شخصیت مسدود شده را نشان می دهد. دیواره ضخیم تر و محكم تر شده است و حالا شخص در ابراز هر موضوع شخصی و مفهوم دار با خودش مشكل بزرگی دارد. مهم نیست كه ظاهر او چگونه است، او فقط می تواند روابط سطحی با دیگران داشته باشد و اغلب از احساسات و افكار و آرزوهای خود آگاه نیست.
۵ شخص بی تفاوت كاملاً نقطه ی مقابل شخصیت مسدود شده است: وی فاقد حصارهای احساساتی و درك سطوح ارتباطی و درجات مختلف خصوصیتی است كه لازمه ی موقعیت های مختلف است. در مقابل فرد مسدود شده كه ممكن است، تماس زیاد بدون ارتباط نزدیك داشته باشد. فرد بی تفاوت به سوی دیگران رفته، اجازه نمی دهد ارتباط ها رشد كنند. وقتی كه دیگران به افشاگری خصوصیات وی در اولین برخورد پاسخ نمی دهند، احساس می كند كه از او دوری می جویند. دایماً در حال رنجش است. اگر بدون توجه احساسات عمیق خود را به غریبه ها ابراز كنید بعضی آن را به ضرر شما به كار می برند.
