سلامت روان در افراد موضوع بسیار مهمی است که بسیاری از خانواده ها به آن توجه چندانی ندارند ، همچنین جوامع نیز در رابطه با بیماری هایی که احتمال بروز آنها در افراد وجود دارد آگاه سازی درستی انجام نداده اند. به همین علت بسیاری از افراد نمی توانند در مراحل اولیه بیماری خود به پزشک مراجعه کنند.
فشارهای ناشی از بیماری روانی كدام است ؟
این بیماری ها فشار زیادی به بیماران و نزدیكان آنها وارد می آورد . اكثر بیماری های روانی ، مزمن شده و اغلب برای نخستین بار در حوالی بیست سالگی و آغاز دوره جوانی ظاهر می شود. اغلب بیماران و خانواده ی آنها سال ها درگیر این نكته اند كه چگونه از عهده بیماری خود بر آیند و زندگی راحتی داشته باشند .
بیماری های روانی هزینه های زیادی به همراه دارد. این هزینه ها شامل مخارج مراجعه به متخصصین ، اقامت در بیمارستان ، دارو و انتقال به یك مؤسسه بهداشتی روانی است. افراد خانواده ممكن است متحمل مخارج اضافی شوند مانند خسارات ناشی از مرخصی بدون حقوق و نیز پول تو جیبی یا هزینه زندگی بیمار كه خود نمی تواند از عهده تأمین آن برآید .
خسارات روانی از این هم سنگین تر است . بیمار و خانواده او باید خود را با نوعی زندگی سازگار كنند كه از آنچه آرزو داشتند و یا برنامه ریزی كرده بودند بسیار متفاوت است. موقعیت شغلی ، آموزش ، خانواده و زندگی اجتماعی ، همه اینها ممكن است مختل شود .
حتی پس از رسیدن به بزرگسالی ، بیماران روانی ممكن است احتیاج به نظارت و حمایت ویژه داشته باشند .
آیا امیدی نیست ؟
تحقیقاتی كه خلاصه ی آن در زیر آمده است به روشنی نشان می دهد كه در بسیاری از افراد مبتلا به بیماری روانی درمان مؤثربوده ، و بیماران می توانند به زندگی خود ادامه دهند . برآمدن از عهده یك بیماری مزمن روانی ممكن است به خانواده كمك كند كه به نقاط قوت خود پی ببرند ؛ مانند ظرفیت كاركردن با یكدیگر و توانایی لذت بردن از چیزهای ساده.
درباره بیماری شدید روانی چه می دانید ؟
۱ بیماری های شدید روانی در واقع اختلال در عملكرد سیستم شیمیایی مغز است . ماهیت دقیق بیماری مغز در حال حاضر شناخته شده نیست اما گمان می رود كه عدم تعادل در ناقلین عصبی یا پیام رسان های شیمیایی كه میلیاردها سلول را در مغز به هم مربوط می كنند سبب این مسئله می شود.
۲ بیماری شدید روانی به علت تربیت غلط كودكی یا وقایع ناگوار به وجود نمی آید. علت آنها اختلال در ساختار و عملكرد مغز است ولی فشارهای زندگی می تواند بیماری را شدیدتر كند .
۳ مصرف دارو، علائم بیماری را در بیشتر افرادی كه دچار بیماری شدید روانی هستند به مقدار بسیار ، كاهش می دهد ، گرچه بیماری را به طور كامل درمان نمی كند .
بیشتر افراد مبتلا به بیماری شدید روانی باید برای مدت های طولانی هر روز دارو مصرف كنند و از این لحاظ درست مانند كسی هستند كه دچار بیماری دیابت یا فشار خون می باشد .
۴ افراد مبتلا به بیماری های شدید روانی نسبت به فشارهای روانی بسیار حساس هستند. پایین نگهداشتن میزان فشار روانی ممكن است علائم بیماری را تخفیف دهد .
۵ اغلب این بیماری ها دارای سیر دوره ای هستند ، و دوره های تشدید بیماری كوتاه و نیز دوره های طولانی تر زندگی عادی دارند .
۶ مصرف مشروبات الكلی و مواد مخدرغالباً عامل بیماری های روانی را تشدید نموده و به وخامت حال بیمار منجر می شود.
۷ نتایج درازمدت در بیماران مبتلا به اسكیزوفرنیا از سایر بیماری های روانی بدتر است . در اختلال دو قطبی (Biopolar disorder) كمی بهتر ، و در افسردگی شدید بهتر است . تحقیقات نشان می دهد كه در اسكیزوفرنیا با افزایش سن ، علائم كاهش می یابند و توانایی فرد برای زندگی مستقل بیشتر می شود. بسیاری از مبتلایان به اسكیزوفرنیا درحدود ۵۰ ، ۶۰ سالگی به طور مستقل زندگی رضایت بخشی دارند و علائم بیماری در آنها خیلی كم وجود دارد . به نظر می رسد كه بیماری با گذشت زمان فروكش می كند .
با درمان مناسب ۵۰% بیماران مبتلا به اسكیزوفرنیا می توانند ظرف ده سال بهبود یابند. هر چه درمان زودتر شروع شود نتیجه بهتر است .
اسكیزوفرنیا در تمام دنیا در نژادها در فرهنگ ها و طبقات اجتماعی دیده می شود . این بیماری یك نفر از هر ۱۰۰ نفر را در سراسر جهان مبتلا می كند . یك شكل كودكی این بیماری نیز وجود دارد كه نادر است . هزینه هایی كه جامعه بابت بستری شدن ، از كار افتادگی و مخارج توانبخشی این بیماری متحمل می شود ، سالیانه میلیاردها تومان برآورد شده و بهای درد و رنجی كه خانواده می پردازند غیر قابل اندازه گیری است .
علائم اسكیزوفرنیا
مشخصه این بیماری تغییرات برجسته در شخصیت است . این تغییرات گاهی با مشكلات سازگاری در نوجوانی اشتباه شده و باعث عصبانیت خانواده می شود . كناره گیری اجتماعی ، نوسانات خُلقی و رفتار انزواطلبانه ، افسردگی ، تفكر مختل ، عدم تمركز و افكار آشفته از علائم بیماری است. سایر علائم عبارت اند : از ناتوانی در مقابله با مشكلات جزئی ، حساسیت به صدای بلند و رنگ های كمرنگ ، بدبینی همراه با فكر تحت تعقیب قرار داشتن یا تحت نظر پلیس بودن ، خوردن غذاهای مسموم شده و دریافت پیام هایی از رادیو ، بشقاب پرنده و تلویزیون از دیگرعلائم رایج آن می باشد . گاهی بیماران فكر می كنند كه پیام های الهام دهنده از افراد مشهور، دریافت می دارند. بسیاری از اوقات حالت خصمانه نسبت به خانواده نشان می دهند كه درك آن غالباً برای آنها دشوار است.
این حالات صدمه زننده و تهدید كننده هستند. نمرات مدرسه افت می كند ، فعالیت های خارج از مدرسه و ارتباط با دوستان كنار گذاشته می شود و بیمار از دست دادن اراده ، احساس تزلزل و عدم وجود را تجربه می كند .
فرد بیمار برای فرار از این احساسات ویرانگر ، اغلب كوشش می كند كه فرار كند، با این امید كه یك تغییر جغرافیایی ، اوضاع را برای او بهتر خواهد كرد . با پیشرفت بیماری ، تغییرات ادراكی روی می دهد و آنها چیزهایی می بینند و صداهایی می شنوند كه واقعی نیستند . حالات بدنی غیر عادی به خود گرفتن و پوشیدن لباس های عجیب و غریب نیز برحسب موقعیت دیده شده است. مصرف مواد الكلی نیز ممكن است وجود داشته باشد .
وقتی برای اولین بار اسكیزوفرنیا ظهور می كند ، فرد سعی می كند همه چیز را به صورت یك راز نگه دارد. بنابراین همه ی آنچه را كه اتفاق می افتد انكار می كند . این بیماران وحشتزده ، و مملو از اضطراب و بی قراری هستند. با ادامه روند اسكیزوفرنیا یك حالت آشفتگی درونی و آشوب نیز تجربه می شود .
علت بیماری اسكیزوفرنیا
اسكیزوفرنیا یك بیماری مغزی است كه در آن انتقال دهنده های عصبی شیمیایی مغز دچار عدم تعادل می شوند . نام یكی از این انتقال دهنده ها كه نقش مهمی در بیماری دارد ” دوپامین ” ( Dopamine) است .
معمولا فرض شده كه علت نهایی باید ارثی باشد ، مانند یك اختلال ارثی سوخت و ساز مغز كه منجر به نقص زیستی ، شیمیایی می شود .
نظریه تغذیه ای یا نظریه مولكولی
در اوایل دهه ۱۹۵۰ شروع به درمان بیماران اسكیزوفرنیك با دوزهای بالای نیاسین (ویتامین۳ B) نمود. این درمان اولیه توسعه پیدا كرد و سایر ویتامین ها مانند تیامین ( B۱) ، پیریدوكسین (B۶) ، اسیدفولیك ، E، C، ۱۲B، و مواد معدنی مانند روی و منگنز را نیز شامل شد . از دیگر اقدامات ، كنترل رژیم غذایی ، محدود كردن مصرف مواد قندی ، كافئین ، الكل و تنباكو بوده است . افراد مجبور بودند به طور منظم ورزش كنند . ابتدا ادعا می شد كه این رویكرد درمانی موفقیت آمیز باشد ، معهذا هنوز توسط استانداردهای علمی تأیید نشده است .
نظریه ویروسی
ویروس ها می توانند عملكرد سلولهای مغزی را بدون تغییر شكل ساختمان مغز ، تغییر دهند و كماكان به حیات خود ادامه دهند . ویروس ها می توانند سال ها مخفی بمانند .
لازم به ذكر است بعضی از ویروس ها تغییراتی در انتقال دهندگان عصبی مغز ایجاد می كنند . این موضوع می تواند علت بعضی از تغییرات زیستی ، شیمیایی را كه در اسكیزوفرنیا توصیف شده است ، توجیه كند .
نظریه فشار محیطی
فشار روانی می تواند یك علت اصلی بیماری هایی چون زخم معده باشد . بنابراین گمان وجود آن در اسكیزوفرنیا منطقی به نظر می رسد . مشاهده شده در صورتی كه افراد را در معرض میزان های بسیار بالای فشار روانی قرار دهند ، رفتارهای عجیبی از خود نشان می دهند كه می تواند شبیه اسكیزوفرنیا باشند .
