آیا تا کنون نظارتی بر تعرفه ها و خدمات دندانپزشکی بوده است و هزینه های درمانی در این زمینه تعرفه گذاری شده اند یا خیر؟ مسئولین چه تصمیماتی در این باره اتخاذ کرده اند آنها چه نظراتی درباره این بخش درمانی دارند بیمه تا چه حد این خدمات را پوشش میدهد
عضو شورایعالی سازمان نظام پزشکی :
حدود ۵۰۰ خدمت دندانپزشکی بدون تعرفه است
پیشنهاد اول و آخر ما اصلاح تعرفه‌گذاری در مجلس جدید است
منتظر دندان‌پزشکان جوانی باشیم که حوزه درمان را به‌صورت بیمارستان صحرایی یاد گرفته‌اند!
سمیه شرافتی
ازآنجاکه سلامت دهان و دندان، به‌نوعی پنجره سلامت بدن ما محسوب می‌شود، سازمان بهداشت جهانی در تعیین راهبردها و خط‌مشی‌های پیش روی نظام‌های بهداشتی و درمانی، توجه به‌سلامت دهان و دندان را جزء اولویت‌ها قرار داده است و دولت‌ها را برای ارائه خدمات حمایتی و درمانی مناسب تشویق می‌کند.
در این میان اتفاقی که می‌افتد این است که نظام‌های درمانی توسعه یافته، مسئله سلامت دهان و دندان را کاملاً جدی می‌گیرند و با اختصاص بودجه‌های کلان آموزشی، پیشگیری و درمان، جوامع خود را علیه بیماری‌های وابسته مصون نگه می‌دارند.
با این وجود در همه کشورها خدمات دندانپزشکی جزء مقوله‌های گران‌قیمت نظام‌های سلامت است، ازاین‌رو سازمان‌ها و موسسه‌های حمایتی و در رأس آنها بیمه‌ها با ارائه تسهیلات مناسب به بیماران و دندان‌پزشکان از آنان در برابر بیماری و مشکلات پیش روی درمان حمایت می‌کنند.
اما در کشور ما چه اتفاقی افتاده است؟ دولت یازدهم خود را پرچم‌دار سروسامان دادن به وضعیت بهداشت دهان و دندان در کشور می‌داند. وزارت بهداشت گام نخست را با تأسیس شورای عالی دندانپزشکی برداشت و سعی کرد با درک شرایط و مشکلات پیش روی کشور، از گسترش بی‌رویه و نامتوازن رشته دندانپزشکی در اقصی نقاط ایران جلوگیری کند و خدمات دندانپزشکی به‌ویژه در مناطق محروم، شهرهای کوچک و روستاها را توسعه دهد.
دندانپزشکی علاوه بر پیچیدگی‌های مرسوم خود بسیار پرهزینه بوده و پرداخت مبالغ هنگفت درمان از عهده خانواده‌های متوسط و کم‌درآمد خارج است، بااین‌حال برخی دندان‌پزشکان همچنان نسبت به پایین بودن تعرفه‌ها اعتراض داشته و به اشکال گوناگونی دیدگاه خود را به گوش مسئولان رسانده‌اند. در مقابل، وزارت بهداشت و به‌ویژه شورای عالی دندانپزشکی معتقد است برای توزیع عادلانه این‌گونه خدمات، دولت باید به‌صورت غیرمستقیم دخالت کند و از طرفی بیمه‌ها باید به تعهدات خود درزمینهٔ دندانپزشکی عمل کنند. در این میان دولت بنا دارد با ایجاد فضایی رقابتی و تعدیل هزینه تجهیزات پزشکی و مواد دندانی، کاهش تعرفه‌های دندانپزشکی بخش خصوصی را کلید بزند.
با تمام این اوصاف ظاهراً هنوز تعیین تکلیف درباره خدمات دندانپزشکی به‌طورجدی صورت نگرفته و دلیل این مشکل را دکتر نوید ناصری، متخصص ارتودنسی و عضو شورایعالی سازمان نظام پزشکی در گفتگو با دندانه بیشتر توضیح میدهد.
– آقای دکتر چرا تعرفه گذاری در حوزه خدمات دندانپزشکی پیچیده‌تر از تعرفه گذاری در حوزه‌های دیگر پزشکی به نظر می‌آید؟
در مورد تعرفه گذاری قانونی در سال ۸۳ به‌صورت دقیق از سوی مجلس تصویب شد و محتوای آن، این بود که حق تعرفه گذاری در بخش خصوصی به عهده سازمان نظام پزشکی است. حتی نقش مشورتی نیز برای این سازمان برای تعیین تعرفه‌ها در بخش دولتی قائل شدند. لزوم اظهارنظر سازمان نظام پزشکی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان صنفی جامعه پزشکی حتی در بخش دولتی برای وزارت بهداشت نیز در نظر گرفته شد و این متن قانون بوده است. متأسفانه در مجلس قبل حق تعیین تعرفه را برای سازمان نظام پزشکی برای یک دوره ۵ ساله حذف کردند و آن را در اختیار شورای عالی بیمه قرار دادند درحالی‌که تا سال گذشته به‌طور دقیق این شورا تأسیس نشده بود و به‌جای آن صنعت بیمه برای این موضوع در حال تصمیم‌گیری بود. یعنی وضعیت طوری شده بود که گیرندگان خدمت برای ارائه‌دهندگان خدمت، قیمت تعیین می‌کردند. صنعت بیمه مسلماً در این شرایط چیزی را جز منافع شخصی خودش در نظر نمی‌گیرد و اگر بخواهد به‌عنوان یک صنعت پویا مطرح شود، درآمدزایی‌اش باید بیشتر از مخارجش باشد. مشکلی که مجلس هشتم برای نظام سلامت به وجود آورد این بود که حق تعیین تعرفه را در بخش خصوصی از سازمان نظام پزشکی سلب کرد و آن را به زیرمجموعه‌های دولتی برد ضمن اینکه حق مشورتی این سازمان را نیز به‌عنوان یک مجموعه صنفی غیردولتی، برای تعرفه‌های دولتی در حوزه وزارت بهداشت و مراجع ذی‌ربط حذف کرد.
– پس یکی از مشکلات اصلی، حذف حق قانونی سازمان نظام پزشکی در تعیین تعرفه‌ها است.
بله همین‌طور است. استدلال کسانی که این حق را سلب کردند این بود که سازمان نظام پزشکی منافع خود را به مشکلات مردم ترجیح میدهد درحالی‌که به این نکته دقت نکردند که بیش از ۲۲۰ هزار عضو جامعه پزشکی قاعدتاً خود بخشی از مردم هستند و اصلاً نمی‌توان خط‌کشی بین سازمان نظام پزشکی و مردم ایجاد کرد و آنها را در تقابل با هم قرار داد. اگر بخواهیم واقعاً تعرفه گذاری اصولی در حوزه دندانپزشکی انجام دهیم، قاعدتاً باید صنف این رشته تعرفه گذاری کند؛ مثل تمامی اصناف و مشاغل دیگر. در مورد دندانپزشکی متأسفانه تعرفه‌های دقیقی تعریف نکرده‌ایم؛ چه در بخش دولتی و چه خصوصی. درواقع می‌توان گفت که بیش از ۴۰۰ تا ۵۰۰ خدمت متنوع دندانپزشکی در حال حاضر بدون تعرفه است.
– برای رفع این مانع، پیشنهاد خاصی وجود دارد؟
چند سال پیش این پیشنهاد ارائه شد که جزءبه‌جزء خدمات دندانپزشکی را تعرفه‌مند کنیم ولی وقتی حق قانونی تعرفه‌گذاری سلب شده، به جزئیات دیگر نمی‌توانیم برسیم. سازمان نظام پزشکی به همراه انجمن دندان‌پزشکان عمومی و سایر انجمن‌های تخصصی باید آیتم‌هایی که برای آنها تعرفه تعیین نشده، را مشخص کند. پیشنهاد اول و آخر ما این است که در مجلس جدید، با نگاه جدیدی به تعرفه گذاری خدمات دندانپزشکی پرداخته شود چون هیچ‌گونه تقابلی بین جامعه پزشکی و آحاد جامعه وجود ندارد.
– بخشی از ناکارآمدی این سیستم را می‌توان شامل حال بیمه‌ها کرد؟
درواقع می‌توان گفت، در هیچ جای دنیا خدماتی را به‌اندازه ایران به‌صورت آزاد ارائه نمی‌دهند. به‌عبارت‌دیگر در هیچ جای دنیا خدمات دندانپزشکی که بیمه‌ها ارائه می‌دهند این‌قدر اندک نیست و سیستم بیمه‌ای درمان در حوزه دندانپزشکی و در تمام کشورهای پیشرفته این است که شخص با هزینه کرد سالانه مبلغی برای بیمه، برای حفظ سلامت دندان‌هایش آینده‌نگری را به خرج میدهد. متأسفانه اگر این آینده‌نگری بخواهد در ایران صورت بگیرد، سیستم بیمه‌ای برای حمایت از آن وجود ندارد. بیمه‌های ما همگی در امر دندانپزشکی فوق‌العاده ناقص و ناکارآمد هستند. این ناکارآمدی عامل اصلی عدم عدالت و فشار بر اقشار مختلف جامعه در خدمات دندانپزشکی است. در این مورد اگر صنعت بیمه کارآمدی داشته باشیم، مطمئناً رضایتمندی مردم و حاشیه امنیت آنها برای بهره‌مندی از خدمات دندانپزشکی به‌مراتب بیشتر می‌شود.
– کدام آیتم‌ها هنوز در بحث تعرفه گذاری خدمات دندانپزشکی تعریف‌نشده است؟
ببینید؛ دندانپزشکی سوای اینکه یک کار پزشکی است، پایه و اساس هنری هم دارد و این نکته مهم باید در دوره‌های دانشجویی و بازآموزی منعکس شود. باید مشخص شود که در این دوره‌ها تنها یک کار آکادمیک است یا هنر هم در آن ادغام شده است؟ دندانپزشکی کار دست و هنر است و تعداد هنرمندان در این رشته هم زیاد نیست. همین باعث شده مراجعان، مشکلات و ابهاماتشان را با مراجعاتشان به دندان‌پزشکان به سطح دندانپزشکی کشور بسط دهند که این درست نیست. باید جامعه دندانپزشکی و نظام آموزش دندانپزشکی قبل از فارغ‌التحصیل کردن دانشجویان این مورد را به‌دقت بررسی کند تا اینکه دانشجو فقط یک کار را به‌طور ماشینی انجام ندهند و اثراتی از هنر و ظرافت به او آموزش داده شود. این متأسفانه یکی از مشکلات دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور است که حجم زیادی از دانشجویان را جذب می‌کند درحالی‌که امکانات دانشگاه‌ها بخصوص دانشگاه‌های جدیدالتأسیس که نزدیک به ۴۸ دانشکده جدیدالتأسیس است، استاندارد و کارآمد نیستند و هیات علمی نسبتاً باسابقه و توانمندی ندارند. این پارامترها در طی مراحل زیرساخت جامعه دندانپزشکی باید رعایت شود که نمی‌شود.
– منظورتان این است که از این به بعد مشکلات حوزه دندانپزشکی با دانشجویان فارغ‌التحصیل بدون اینکه پارامترهای ظریفی در مورد آنها رعایت شده باشد، بیشتر می‌شود؟
دقیقاً. از این به بعد با حجمی از دانشجویان فارغ‌التحصیلی مواجه می‌شویم که حوزه درمان را به‌صورت بیمارستان صحرایی یاد گرفته‌اند نه آکادمیک و اصولی.
– و اما آیتم‌های دیگری که باید در بحث تعرفه گذاری خدمات در نظر گرفته شوند؟
بحث مواد مصرفی نیز مهم است و نقش آنها در تعیین تعرفه‌های پزشکی. بیش از ۹۰ درصد مواد مصرفی از خارج از کشور حتی چین وارد می‌شود. البته وارد کردن این مواد بستگی به تجار دارد که بخواهند بالاترین یا پایین‌ترین کیفیت را سفارش دهند. علاوه بر این، درمان‌های دندانپزشکی درجات سختی متفاوتی دارند که این درجات باید حتماً در تعرفه گذاری لحاظ شود. همه عصب‌کشی‌های سه کاناله مثل هم نیست همه پرکردگی‌های دو سطحی یا سه سطحی هم مثل هم نیست. باید با اعتماد به اخلاق پزشکی، تعرفه برخی خدمات را بالاتر ببریم به حدی که مورد اعتماد بیمار و جامعه پزشکی باشد./
