11

یکی از روش های درمانی که امروزه مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است ، هیپنوتیزم درمانی است. در گذشته بسیاری از افراد به این علم اعتقاد و باور چندانی نداشتند و فکر می کردند که این روش فقط برای افراد ساده لوح جواب می دهد.

هیپنوتیسم روشی است كه اجراكننده آن (هیپنوتیست) حالتی خلسه گونه از اطاعت و تلقین پذیری در شخص برمی انگیزد. برخلاف تصور عامه مردم، تقریباً همه افراد بشر هیپنوتیسم پذیرند. به واقع هر چه فردی بیش تر هوشمند باشد بهتر پذیرای هیپنوتیسم خواهد بود. پیش تر تصور می شد كه تنها افراد ساده لوحِ زودباور هستند كه به آسانی هیپنوتیسم می شوند ولی این پندار دیگر اعتبار ندارد. البته به طور كلی هیپنوتیسم كردن افرادی كه خود مایلند تحت این آزمایش قرار گیرند آسان تر است ولی افراد شكاك و بی میل را نیز می توان هیپنوتیسم كرد. گرچه هیپنوتیسم كردن آنان نسبتاً دشوارتر است.مِسمر (بنیانگذار هیپنوتیسم)، هیپنوتیسم را “مغناطیس حیوانی” می نامید و باور داشت یا دست كم تبلیغ می كرد كه علت همه بیماری های جسمی و روانی نوعی آشفتگی در این مغناطیس حیوانی است. او به واقع بهبودهایی چشمگیر در بیماران خود برمی انگیخت ولی احتمالاً بیش تر بیماران او گرفتار بیماری های روان تنی یا ذهنی تنی بودند و بیماری های آنان با تلقین و محیط جادویی نمایشی كه او برپا می كرد تغییر می یافتند.

این روش چگونه عمل می کند؟

هیپنوتیسم نوعی حالت ذهنی غیر معمول (تغییر یافته) است ولی خواب نیست. این حالت میانی وضعیتی جادویی نیست بلكه نوعی حالت تغییر شعور و ادراك است كه صدای هیپنوتیست كه ترغیب كننده، آمرانه و با اعتماد به نفس است در شخص دیگر پدید می آورد. هیپنوتیسم شونده به مرحله ای می رسد كه باور می كند آنچه به او گفته شده حتماً اتفاق خواهد افتاد؛ و این معمولاً اتفاق خواهد افتاد.

روش اجرا چگونه است؟

هیپنوتیست به طریقی آهسته، كنترل شده، ترغیب كننده، و در عین حال آمرانه با بیمار صحبت می كند.برخی هیپنوتیست ها از بیمار می خواهند كه بر چیزی خاص تمركز ذهن كند. آنان گاهی از یك پرتوی نور مستقیم یا بازتابنده، یا یك آونگ برای متمركز كردن ذهن و حواس بیمار استفاده می كنند، یا چیزی به بیمار می دهند كه محكم در مشت خود نگه دارد، یا از بیمار می خواهند كه تصویری خاص در ذهن خود مجسم كند. هدف این گونه تمركزها و خلسه های القاییِ بعد از آن، شل كردن عضلات و رفتن به حالت خلسه و تلقین پذیری می باشد. هیپنوتیست ها سعی نمی کنند شخص هیپنوتیسم شده را وادار به كاری خاص كنند و فقط با او گفتگو می كنند تا نكات و مسائل پنهان روان او یا تجربه های تلخ زندگی او و به عبارت دقیق تر ریشه ناراحتی یا نگرانی یا درد و بیماری او را آشكار سازند.

این روش چه کاربردی دارد؟

یکی از كاربردهای هیپنوتیسم بازیابی اطلاعات فراموش شده از حافظه است. کاربرد دیگر در حرفه پزشكی و برای مقاصد درمانی بوده زیرا بسیاری از دردها و بیماری های لاینحل، خواه جسمی یا روانی، واكنش های خوب به هیپنوتیسم نشان داده اند. امروزه آسم، بی خوابی، انواع ترس های نامعقول و بعضاً فلج كننده چون وحشت از ارتفاع بلند، وحشت از مسافرت هوایی، یا وحشت از جراحی دندان پزشكی، و چندی دیگر مانند آن ها را می توان با هیپنوتیسم درمان كرد. هم چنین عادت های نامطلوب و زیان آوری چون سیگار كشیدن و ناخن جویدن را می توان به راحتی با استفاده از هیپنوتیسم ترك كرد.

چه انتقاداتی به این روش وارد است؟

یك پزشك هیپنوتیست در این باره این روش می گوید: “یكی از مسائلی که بیش تر مردم را نگران می كند این است که آنان گمان می كنند در حالت هیپنوتیسم به حیوانی بی اراده تبدیل خواهند شد و كارهای عجیب و ناپسند خواهند كرد. این خیالی بی اساس است و واقعیت ندارد. ما اشخاص نیازمند كمك را وادار نمی كنیم كارهای پوچ یا ناپسند انجام دهند. محبوبیت وسیع روش هیپنوتیسم درمانی بین پزشكان كشورهای غربی در دهه های اخیر بیش تر به این دلیل است كه این روش در بسیاری موارد كه دارو درمان های معمول فایده نداشته اند مفید بوده است”.