وسواس جبری چه نوع اختلالی تلقی می شود چه راهکارهایی برای مقابله با این نوع وسواس باید در نظر بگیریم چه نشانه های رفتاری خبر از ابتلای افراد به این نوع وسواس میدهد
اختلال وسواسی جبری می‌تواند به اشکال بسیار مختلفی خود را نشان دهد. در این مقاله برخی از اشکال‌های رایج آن را با هم مرور می‌کنیم.
نمونه‌هایی از افکار و رفتارهای وسواسی جبری
علایم اختلال وسواسی جبری به قدری متنوع و پیچیده هستند که گاهی افراد و حتی خانواده‌هایشان تا سال‌ها نمی‌دانند این علایم را باید بیماری دانست و برای درمان مراجعه کرد. در اینجا سعی شده تا برخی از رایج‌ترین این علایم گردآوری شود:
افکار وسواسی در مورد آلودگی وکثیفی
ترس زیاد از ابتلا به بیماری واگیردار
نگرانی زیاد از کثیفی و میکروب
نگرانی از عدم کنترل محتویات بدن (ادرار و مدفوع و…)
نگرانی در مورد اعضای بدن
نیاز وسواسی به نظم و تقارن
همه چیز باید دقیق و مرتب باشد
لباس و سر و وضع و محیط کار یا زندگی فرد باید منظم باشد
وسواس نگه داشتن وسایل
هیچ چیز قدیمی را نمی‌توانند دور بریزند، حتی روزنامه‌های بلامصرف؛ ترس اینکه یک روز لازم شوند یا اینکه دورریختن آنها اشتباه باشد
وسواس‌ها با محتوای جنسی
افکار جنسی که ناخواسته به ذهن فرد رسیده و برایش نامطلوب است
ترس از اینکه ناخواسته کودکی را مورد آزار جنسی قرار دهد
ترس از اینکه فرد هم‌جنس‌گرا باشد
وسواس تکرار
تکرار فعالیت‌های عادی روزمره بدون دلیلی منطقی
سوال کردن مکرر در مورد موضوعی خاص
خواندن چندباره یک پاراگراف یا جمله
شک غیرمنطقی
فرد شک می‌کند که کارهایش را درست انجام داده یا خیر. مثلا چک را امضا کرده است؟غسل را درست انجام داده است؟ نماز را درست خوانده است؟
وسواس‌ها با محتوای مذهبی
هجوم افکارمذهبی زشت و مخالف با عقاید بیمار
درگیری ذهنی شدید با مسایل اخلاقی و درست و غلط بودن
وسواس‌ها با محتوای خشم
ترس از اینکه فرد سبب بروز حادثه‌ای مرگبار شود، مثل آتش‌سوزی
فرد به طور مکرر تصاویری را با محتوای خشونت به ذهن آورد
ترس از اینکه فکری خشن را عملی کند
ترسی غیرمنطقی از اینکه به فردی آسیب وارد کرده باشد (در رانندگی فردی را زیر گرفته باشد)
وسواس‌های با محتوای تغذیه و وزن
درگیری ذهنی با اندازه‌گیری وزن مواد غذایی مصرفی
ترس غیرمنطقی از اینکه بعضی غذاها بد هستند یا نباید مصرف شوند
درگیری ذهنی بسیار شدید با موضوع وزن (روزی چند بار خود را وزن کردن)
ترس‌های خرافاتی
عقیده به اینکه برخی اعداد خوش‌شانسی یا بدشانسی می‌آورند
تکرار برخی از کارها به دفعات مشخص (شستن دست، مسواک زدن)
احساس اجبار در درست انجام دادن کارها
فرد خود را مجبور می‌بیند که نظم و ترتیب خاصی را در انجام کارهایش داشته باشد (مثلا لباس‌ها را در روز خاصی بشوید، لیوان‌ها را به سبک خاصی در کمد بچیند)
فرد آنقدر کارش را تکرار می‌کند تا مطمئن شود درست انجام داده است
احساس اجبار در جمع کردن وسایل بی‌مصرف
احساس اجبار در چک کردن
فرد مرتب در را چک می‌کند تا از بسته بودن آن مطمئن شود
چک کردن بیش از حد کارهایش تا از بروز اشتباه جلوگیری کند
چک کردن بیش از حد اعضای بدن از ترس از ابتلا به بیماری
سایر وسواس‌ها
فرد خود را مجبور می‌بیند برای فرار از یک فکر اذیت کننده چند بار چیزی را لمس کند
فرد خود را مجبور می‌بیند که موضوع خاصی را به فردی بگوید یا از فردی سوال کند
فرد یک سوال را مکررا از فردی می‌پرسد تا خیالش راحت شود
وسواس شمارش (فرد خود را مجبور می‌بیند که مثلا تعداد ماشین‌ها را بشمارد)
