ولی امروز بیشتر وقت کودکان به نشستن پای تلویزیون یا رایانه اختصاص پیدا می‌کند .گوشی همراه هم که به عضوی جدا نشدنی در خانواده‌ها تبدیل شده که طبعا کودکان نیز از آن بی‌نصیب نمانده‌اند. جذابیت بعضی از بازی‌های کامپیوتری به قدری است که جای بازی و شیطنت و جست و خیز‌های کودکان را می‌گیرد و حتی گاهی باعث می‌شود کودکان و نوجوانان به بیماری‌هایی ناشی از نداشتن تحرک کافی مانند چاقی مفرط، ناراحتی‌های گوارشی یا سردردهای مزمن مبتلا شوند.
اما محدوده استفاده از اینترنت و بازی‌های اینترنتی با گوشی همراه برای بچه‌ها چقدر است؟ از چه سنی می‌توانند تلفن همراه داشته باشند و از چه زمانی می‌توانند وارد فضاهای مجازی شوند. اینها و پرسش‌هایی از این نوع، سوالاتی است که آنها را با دکتر زهرا رمضانخانی، روان‌شناس و مشاور درمیان گذاشته‌ایم
همراهی با نوجوانان
البته بهتر است نوجوان را برای برخورداری بهتر و بیشتر از فضای مجازی راهنمایی کنیم. مثلا با معرفی سایت‌های گوناگون، شرایطی را برای او فراهم کنیم تا بتواند از اینترنت برای افزایش آگاهی خود در زمینه‌های درسی‌اش کمک بگیرد. مثلا اینترنت در فضا و ساعت مشخصی در اختیارش قرار بگیرد. علاوه بر این‌که همه این کارها باید با نظارت والدین صورت بگیرد. مثلا بهتر است علایق مشترکی را با فرزندان خود پیدا کنیم تا بتوانیم بیشتر راهنمایی‌اش کنیم و ساعت‌های بیشتری را در کنار هم باشیم.
البته شاید او ابتدا استقبالی از همراهی ما نکند. ولی به مرور اگر بتوانید اعتمادش را جلب کنید، او هم فکر نمی‌کند که فقط قصد دادن پند و اندرز به او را دارید. شما باید با استفاده از مثال‌های واقعی و نمونه‌های عینی، تمام خطراتی که امکان دارد در فضاهای مجازی، نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد به آنها گوشزد کنید. البته، نه به گونه‌ای که در او تاثیر مخرب داشته باشد و ترس و اضطراب برایش به وجود بیاورد. توجه داشته باشید هنگام تهیه گوشی نیز به کمک خود نوجوان نوعی از آن را انتخاب کنید تا کمترین آسیب را به دنبال داشته باشد..
پیامد منفی تلفن همراه
به طور کلی می‌توان گفت دو نوع پیامد منفی در خصوص استفاده از تلفن همراه داریم که شامل کودکان، نوجوانان و بزرگسالان می‌شود. آمار نشان می‌دهد که به طور متوسط جوانان 13 تا 24 ساله، روزانه حدود چهار ساعت از گوشی‌های همراه خود استفاده می‌کنند. استفاده بیش از حد از تلفن همراه در طولانی مدت (به دلیل داشتن امواج) باعث آسیب رسیدن به جسم افراد می‌شود. البته تلفن همراه برای کودکان معمولابیشتر برای تفریح و سرگرمی استفاده می‌شود و مضمون پیام‌ها نیز در همین راستاست. ولی گاهی هم باعث ترویج بعضی از شایعه‌ها، تخریب چهره‌های محبوب و کارهایی از همین دست می‌شود. یعنی علاوه بر آسیب‌هایی که به جسم وارد می‌کند باعث توهین به هنجارها و باورهای ملی و اعتقادی هم می‌شود. استفاده از تلفن همراه در مدارس معمولا (مگر در موارد خاص) ممنوع است. زیرا آسیب آن برای دانش آموزان زیاد است و علاوه برآسیب‌های جسمانی، نمی‌گذارد دانش‌آموزان بتوانند تمرکز لازم را سر کلاس درس داشته باشند و همچنین نظم و انضباط را در کلاس به هم می‌ریزد. ضمن این‌که باعث ورود بعضی موضوعات و محتویات غیراخلاقی هم به مدارس می‌شود و در واقع نوعی هیجان و استرس را هم در دانش‌آموزان به وجود می‌آورد.
ضرورت برقراری ارتباط
امروزه با توجه به این‌که اغلب والدین خارج از منزل کار می‌کنند و گاهی مجبور‌ند ساعت‌ها دور از فرزندانشان باشند، ضرورت برقراری ارتباط و آگاه شدن از حالشان بیشتر حس می‌شود. بنابراین داشتن گوشی همراه برای این منظور و کارهای ضروری دیگر می‌تواند رابط خوبی بین والدین و فرزندانشان باشد. حتی طرحی وجود دارد با موبایل‌هایی تحت عنوان «موبایل‌های دانش‌آموزی» که امکانات محدودی (حتی برای وارد کردن در حافظه دستگاه) داشته و می‌تواند تنها برای این گونه موارد ضروری به کار گرفته شود. استفاده محدود بعد از ساعت درسی و با اجازه اولیای مدرسه می‌تواند به نوجوانان امکان برخورداری از آن را بدهد.
دوستان مجازی
والدین باید حتما با دوستان فرزند خود و همچنین خانواده آنها آشنایی کافی داشته باشند؛ زیرا در این سن، نوجوان بیش از هر کس با دوستان خود در ارتباط است. ضمن این‌که ما می‌توانیم با بررسی حافظه تلفن همراه فرزندمان از تعداد دوستان واقعی و مجازی او نیز مطلع باشیم. به همین دلیل نوجوان نباید برای گوشی خود رمز داشته باشد. البته اگر ما بتوانیم رابطه مطلوبی با فرزند خود داشته باشیم، نیازی به این کارها نداریم و نوجوان هم ما را نیز مانند، دوستان صمیمی خود می‌داند و به ما اعتماد می‌کند و ما را در جریان کارهای مهمش قرار خواهد داد.بهتر است به نوجوان اطمینان دهیم اگر می‌خواهیم بر رفتارها و کارهای او کنترل داشته باشیم، صرفا به دلیل مهم بودن وجود خود اوست، نه این‌که چون از او بزرگتر هستیم یا به عنوان پدر و مادر قصد دخالت داریم. توجه داشته باشید اگر نتوانید ارتباط خوبی با فرزندتان داشته باشید، نظارت بر کارهای او نیز سخت‌تر خواهد شد.
توجه داشته باشید که اگر در حافظه گوشی فرزندتان شماره تلفن‌هایی هست که آنها را نمی‌شناسید و حتی نمی‌توانید جنسیت‌شان را تشخیص دهید، به جای بازپرسی و بروز رفتارهای غیردوستانه باید کاری کنید تا از طریق جلب اعتماد نوجوان، او خودش شما را در جریان کارهایش قرار دهد
شروع استفاده از تلفن همراه
با توجه به این‌که امواج ناشی از تلفن همراه برای کودکان مضر است و رشد جمجمه و مغز آنها هم هنوز کامل نشده، به هیچ وجه نباید قبل از 12 سالگی از آن استفاده شود. ولی متاسفانه خیلی از والدین حتی برای آرام کردن کودکان دو سه ساله خود هم به تلفن همراه پناه می‌آورند. در صورتی که هر چه سن استفاده از شروع تلفن همراه کمتر باشد آسیب‌های ناشی از آن هم به مراتب بیشتر خواهد شد و با توجه به این‌که نمی‌توان نظارت دقیقی بر استفاده بچه‌ها از تلفن‌های همراهشان داشت، بهتر است تا جایی که امکان دارد، سن استفاده از آن را بالاتر آورد. زیرا رفتارهای خطرپذیر استفاده از آن ممکن است تبدیل به بحران‌های جدی شود.
اگر هم قرار باشد فرزندان ما در نوجوانی از تلفن همراه استفاده کنند، باید تا حد امکان گوشی‌های ساده داشته باشند تا علاوه بر این‌که تشعشات ناشی از آن کمتر برایشان خطر داشته باشد امکان کمتری هم برای رفتن به کانال‌های مجازی داشته باشند. ضمن این‌که باید مقررات خاصی برای استفاده نوجوانان از تلفن همراه وجود داشته باشد. مثلا آنها فقط باید حق استفاده از تلفن همراه خود را در ساعت مشخص و محدودی داشته باشند.
یکتا فراهانی
ضمیمه چاردیواری
